Bursa Devlet Tiyatrosu Othello, Nilüfer Belediyesi Kent Tiyatrosu 1984 ve Bursa Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu Kafkas Tebeşir Dairesi ile sezona başlamıştı. Her şey güzel gidiyordu. Ekim ayının ilk haftasında beklemediğim bir tartışma çıktı.

    GalataPerform’un Tayyare Kültür Merkezi’nde 16 Ekim günü sahneleyeceği Medea’ya Göre Ahlak oyununu, Bursa Büyükşehir Belediyesi Kültür Şube Müdürlüğü’nün yasakladığı konusunda haberler çıktı. Son birkaç ayda yasaklanan konserlere, festivallere ve oyunlara baktığımızda tiyatroculara inanmamız gerekiyor. Ancak şüpheyi elden bırakmadan konuyu inceleyelim.

Oyunun künyesi. Yazan: Athena Farrokhzad. Çevirmen: Ali Arda. Yönetmen: Yeşim Özsoy. Dramaturg: Ferdi Çetin. Koreograf: Tuğçe Tuna. Işık Tasarımı: Ayşe Sedef Ayter. Dekor Ve Kostüm Tasarımı: Melis Hafızoğlu. Müzik: Gökçe Uygun. Oyuncular: Şenay Gürler ve Özgün Çoban.

Yönetmen Yeşim Özsoy’u 2005 yılından beri takip ediyorum. Ahlak kavramının sorgulandığı bu teksti yönetmesi tesadüf değil. Çünkü GalataPerform çağdaş metinlerin seyirciyle buluştuğu, yeni yazarların yetiştirildiği bir merkez. 

Her şey GalataPerform’un twitter adresinden 5 Ekim günü yapılan açıklaması ile başladı. “Medea’ya Göre Ahlak oyunumuzun Bursa Tayyare Kültür Merkezi gösterimi, içeriği sakıncalı bulunduğundan Bursa Büyükşehir Belediyesi Kültür Şube Müdürlüğü tarafından iptal edilmiştir. Bursa’daki seyircilerimizin bilgisine, tekrar görüşmek dileğiyle.” Ardından Şenay Gürler’in “Sakıncalıymışız. Neden? Çünkü kadın ve ahlak’ı konuşuyoruz, çünkü kadını yargılayan ikiyüzlü toplumsal ahlak’ı tartışıyoruz” açıklaması konuyu herkesin duymasını sağladı.

Olay kamuoyuna yansıdıktan bir gün sonra, 6 Ekim’de, Oyuncular Sendikası twitterdan açıklama yaptı. Son aylarda uygulanan festival, konser yasakları ile Bursa’daki tartışma özdeşleştirildi. Tiyatro Kooperatifi’nin 8 Ekim’de açıklamasından sonra aynı gün Bursa Büyükşehir Belediyesi, twitter adresinden yaptığı açıklamanın dışında, yerel gazeteleri konuyla ilgili bilgilendirdi. Oyunun yasaklanmadığı, 2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında program çakışması nedeniyle tiyatroyla anlaşılarak ileri bir tarihte (Bir açıklamada 7 gün, bir başka açıklamada 10-15 gün) sahnelenmesi yönünde anlaşıldığı açıkladı. Oyunun teksti bir komisyon tarafından (isimlerini bilmiyorum) incelenmiş ve herhangi bir problem görülmemiş. 

Bu oyunla ilgili İslami düşüncede faaliyet gösteren bir dernek, vakıf, sendika açıklama yapmadı. Bursa kamuoyunda oyunla ilgili herhangi bir tartışma olmadı. 

GalataPerform adına organizasyonu yapan kişi, ön rezervasyon yapmış, gün almış, ancak sözleşme imzalanmamış. Belediyenin elinde resmi bir şey yok. Bildiğim kadarıyla tiyatrolar bu yolu kullanıyor. Bilet satışı olmadığı veya başka bir sıkıntıdan dolayı oyun iptal edildiğinde bilet iadesi yapılarak konu çözülüyor. Burada aynı yol izlenmiş. Öğrendiğime göre Medea’ya Göre Ahlak oyununa seyirci ilgi göstermemiş. Gişeden ve internetten az bilet satılmış. Çünkü Bursa göçmen ve işçi sınıfının çoğunlukta olduğu bir şehir. Ayda 70 civarı turne yapan oyuna, Bursa’daki tiyatroları eklediğimizde 100’den fazla oyuna ulaşıyoruz. Bu kadar çok oyunu ayakta tutacak seyirci yok. Belediye ile kesin rezervasyon yapılmış, biletlerin çoğunluğu satılmış olsa belediye oyunu iptal edemezdi.

Düğüm noktasına gelelim. Belediyedeki görevli organizasyonu yapan kişiye ne dedi? Sonrasında olay İstanbul’a nasıl aktarıldı. Bu konuda elimde kesin bilgi yok. Belediyenin basın açıklamasında olduğu gibi uzun bir açıklama yapıldı mı? Görevli, bir başka etkinlik nedeniyle oyunun iptal edildiğini söylemiş, resmi bir anlaşma olmayınca sıkıntı olmayacağını düşünmüş olabilir.  

Olay 5 Ekim’de kamuoyuna yansıdı. Belediyeden biri Yeşim Özsoy’u arayıp “Bizi yanlış anladınız, etkinlikler yoğun olduğu için erteledik. Bakın bu sezon Bursa Şehir Tiyatrosu Brecht’in Kafkas Tebeşir Dairesi oyunu ile sezonu açtı. Sansür yok.” deseydi tartışma başlamadan biterdi.  

GalataPerform oyunun sahnelenmesine on gün kala başka sahne bulabilirdi. Orhangazi Sahnesi, Nâzım Hikmet Sahnesi, BAOB Sahnesi, Uğur Mumcu Sahnesi, ÇEK Görükle Kültür Merkezi, Kafa Sahne gibi. Bursa’da sahneden bol bir şey yok.

Nilüfer Belediyesi’nin 7 Ekim’de devreye girip olayı CHP-Ak Parti çekişmesine dönüştürmesi yanlıştır.