Bursa'da Sosyal Hayat

Mütareke Anıtı

Bursa'nın İlçeleri

                                                                                                   Yavuz Bubik

     Mudanya o gün de Bursa'nın, hatta Marmara Bölgesi içlerinin limanıydı. Yaz ve kış tarifelerinde saatleri değişmekle birlikte her gün İstanbul'a yolcu vapuru seferleri vardı. Genelde sabah 9 gibi İstanbul'da Tophane'den hareket eden Marakaz ve Sus vapurları üç buçuk dört saatlik yolculukla Mudanya'ya ulaşırdı. Haftada iki Armutlu, bir gün İmralı adasına uğrardı. Bu günle yolculuk süresi uzar, beş saati bulurdu. Armutlu'da iskele olmadığından azıkta demirleyen gemiye yolcular balıkçı motorlarıyla taşınır, yükler mavnalardan alınıp verilirdi. Geminin kapıları önünde onlarca sandal dolaşır, sazdan örülmüş küçük tabaklar içerisinde taze balık satmaya çalışırlardı. Havanın fırtınalı olduğu günler Armutlu'ya uğramadan geçilir, kaptan açıklardan düdükle selamlardı iskelede umutla bekleyenleri.

     Pazar akşamları İstanbul'da okuyanların dönüşü sebebiyle çok kalabalık olurdu. Bir iki gün evvelinden Atatürk Caddesi'nde belediye otobüslerinin hareket amirliği binasının bir köşesindeki Deniz Yolları İşletmesi'nin küçük bürosundan numaralı biletlerimizi temin ederdik. Birinci mivki öğrenci beş, tam on lira. Alt güverte ikinci mevki, öğrenci üç liraydı. Bursa'ya otobüs yüz elli kuruş, kaptıkaçtı üç, dolmuş taksi beş liraydı.

     Vapurun hareketinden bir saat kadar önce bizleri evlerimizden toplayan ya da Atatürk Caddesi'ndeki taksi yazıhaneleri önünden "Mudanya, danya, danya" çağrılarıyla doldurulan dolmuşlar, "isterepenteli" diye adlandırılan üç sıralı kaptıkaçtılar, otobüsler art arda Mudanya iskelesine ulaşırdı. İskelede Marakaz veya Sus'u yanaşmış, buharlı calaskarları ile ön ambarına mal yüklerken bulurduk; bazen sapan filesinden bir bacağı dışarda kalmış, sallanan büyükbaş hayvan görüntüleriyle.

   Uzatılmış tahta rampadan 1. mevkiye girdiğimizde kapıda gemi katibi tarafından karşılanırdık. Valizlerimiz makbuz karşılığı bagaj bankosuna teslim edilirdi. Ahşap tırabzanlı geniş merdivenle deri kaplı, numaralı, rahat kanepelerin sıralandığı salona girilirdi. Harekete on dakika kala yolcu olmayanların gemiyi tekr etmeleri için uyarı yapılırdı hoparlörlerden. Uğurlayıcılar iner, yolcular pencere, filika veya kıç küpeştelerinden el sallar, iskeledeki iğirlayıcılar da mendil sallayarak karşılık verirlerdi.  

 Yazarın Bir Avuç Bursa adlı kitabının (Gökçen Yayınları, 2012), 103-105. sayfalarından kısaltarak alınmıştır.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

  GELIN, SIZINLE BU CUMA BURSA'YA GİDİVERELlM!

                                                                                                               BİLGİN ÖZKAYNAK

    Şirket -i Hayriye, özellikle yaz günlerinde günübirlik geziler de düzenlerdi. Harf devriminden önceki günlerde olduğu için eski harflerle bastırılan bir el ilânında (ayrıca Fransızcası da var) bakın Bursa gezisi nasıl ilân ediliyor:

MUDANYA - BURSA GEZISI: Mükemmel büfe - Caz - Dans - Işık donanması! 13 Mayıs 1927, Cuma günü (Hava müsaade ederse) Boğaziçi'nde oturanlar özel bir vapurla iskelelerinden alınıp hareket yerine getirilecektir. Katılacak olanlann nüfus cüzdanlarını, yabancıların da ikamet tezkerelerini yanlarına almalan önemle hatırlatılır.

Bilet fiyatları:

 Vapur, tren (Öğle ve aksam yemekleri dahil)....................10 TL.

Vapur, tren (Yemeksiz)........................................................7 TL

Bilet satışları: Köprü'deki Şirket idarehanesinde, ayrıca M. Parally & P. Behar Itriyat dükkânı, (Galatasaray'ın tam karşısmda) satılmaktadır. Not: Vapurda (yalnız 60 kişi için) lüks koltuk ile trende lüks vagon farkı 2 TL'dır.

Bilet numaraları 1-100 arasında olanlar yemeklerini saat 10:15 — 11:00 arasında, 100 - 200 arasında olanlar 11:15 - 12:00 arasmda yiyeceklerdir. Aksam yemeği, Mudanya'dan hareketten sonra yenecektir. Yemek sırasında düzenin sağlanması için birinci gruptakilerin, ikinci gruptakileri bekletmemeleri için yemekleri biter bitmez yerlerini terk etmeleri rica olunur. Kumanyalarını beraberlerinde getirecek olan yolcular yemeklerini yemek salonunun dışında yiyeceklerdir.

El ilânının devamında ise geziye katılacak olan yolculara kısaca Bursa tanıtılıyor.