Kayhan'da 150 Yıllık Demirci Dükkanı


Bursa'da Sosyal Hayat

Hasretlik Bursa





     

    Bursa’da, 150 yıllık demirci dükkanında babasından kalma demircilik mesleğini 40 yıldır sürdüren Halit Çıkrıkçı, Amerikalı bir profesörün çalışmasına konu oldu. Amerikalı profesörün Türk Geleneksel El Sanatları ile ilgili kitabında yer ayırdığı emektar demirci, baba mesleği demirciliği ölene kadar yapacağını söyledi.

   Unutulmaya yüz tutan mesleklerin son temsilcileri ayakta kalmaya çalışıyor. Sanayi şehri olarak bilinen Bursa’da Osmanlı döneminde sanayi ve ticaret bölgesi olarak bilinen Tarihi Kayhan Çarşısı’ndaki son demir ustaları ayakta kalmaya çalışıyor. 30 yıl öncesine kadar yüzlerce genci istihdam eden demircilik mesleğini yapacak şu an sadece 3 usta kaldı. Demirciler Sokağı olmasına rağmen bir elin parmakları kadar sayıları kalan demirciler yok olmamak için çaba sarf ediyor.

"KIZGIN ATEŞLE DEMİRİ ŞEKİL VERİYORLAR"

    Asırlardır yapılan demirciliği hiç yılmadan ve yorulmadan yapan ustalar, kızgın ateşe elini sokarak demiri iyice ısıtıyor. 50 dereceye kadar çıkan ateşi körükleyerek demiri yumuşatan meslek erbapları, ellerine aldıkları örslerle demiri dövüyor. Usta Halit Çıkrıkçı, 150 yıllık dükkanda mesleğini devam ettirmeye çalışanlardan birisi. Çıkrıkçı, sabahın erken saatlerinde açtığı dükkanında 2 arkadaşıyla demirlere şekil veriyor. Sabah ilk olarak kızgın ateşi yakan Çıkrıkçı, çayını yudumladıktan sonra hemen işe koyuluyor. 95 yaşındaki babasından kalan demirciliği sıcak altında alnının teriyle yapmaya çalışan Çıkrıkçı, mesleğe olan ilgisizlikten yakınıyor. Aşırı sıcak altında işini en iyi şekilde yapmaya çalışan Çıkrıkçı, yanından suyunu da asla ayırmıyor.        
           

DEMİRCİ SAYISI OTUZDAN ÜÇE DÜŞTÜ

   Şimdiye kadar kahvehanelere giderek vakit öldürmediğini belirten Halit Çıkrıkçı, demircilik mesleğinin babasından kaldığını söyledi. Babasından gelen bu emaneti aynı yerinde en iyi şekilde yaşatacağını vurgulayan Çıkrıkçı, mesleğe 1970 yılında başladığı, her işini büyük bir aşkla yaptığını dile getirdi. Tarihi Kayhan Çarşısı’nda eskiden demirciden geçilmediğini, ama hayat şartlarının zorlaşması sebebiyle ustaların mesleği devrettiğini ya da hayata gözlerini yumduğunu kaydeden Çıkrıkçı, "Bu sokakta demirci çok fazlaydı. 30 tane dükkan vardı. Son zamanlarda bunun sayısı 3’e düştü. Bu sayı düşünce zorlanmaya başladık. Hayat bizi zorladı. Bu mesleğin bitmesini arzu etmiyoruz. Biz elimizden geleni yapıyoruz. Bizim yapımızda bu meslek var. Tarım memleketi olduğumuzdan dolayı bize ihtiyaç var. her çiftçi fabrikasyon tarım aleti istemiyor. Babamın bu işini çok seviyordum. Her okul çıkışında babamın yanına gelerek demiri dövmesini izliyordum. Burada İbrahim ve İsmail ustalar vardı. Ama şimdi yoklar. Bunlar bizim ustalarımızdı. Ama hepsi bir bir göçtü" dedi.

BURSALI DEMİRCİ AMERİKALI PROFESÖRE TEZ KONUSU OLDU

   Bursalı demirci ustası, sadece kendi mesleğinde değil yabancı bilim adamlarına da konu oldu. Amerikalı Prof . Dr. Henry Glussie, Türkiye çapında yaptığı ’Türkiye Geleneksel El Sanatları’ ile ilgili araştırma yazısında Bursa’lı da ele aldı. Delirci Çıkrıkçı’nın fotoğraflarını kitabında yayınlayan Glussie’nin kendisini ABD’ye davet ettiğini kaydeden Çıkrıkçı, "Bu benim için onurdur. Amerikalı profesör bizim mesleğimizi konu aldı. Bizi davet etti. Ama gidemedik. Amerikalı profesör, 15 yıl boyunca yaptığı araştırmalar sonucu bu kitabı hazırladı" ifadelerini kullandı.
Yılların yıpratmadığı ustaları izlemenin kendisi için büyük bir zevk olduğunu vurgulayan Çıkrıkçı, "Eskiden insan gücü daha cazipti. Ama şimdi devir değişti. Fabrika ürünleri çıkınca bizim el emeği göz nuru ürünlerimiz göz ardı edildi. Ama ben şunu biliyorum. fabrika ürünü ile el ürünü arasında dağlar kadar fark var. Hepsi aynı şekilde dayanıklı değil. Bizim yaptıklarımızda emek demire şilendi. Ben asla yılmayacağım. Ölene kadar bu meslekte devam etmek istiyorum" diye konuştu.

"KİTAPLARDA KALMAK İSTEMİYORUZ"

   Mesleği ayrı bir aşkla yapmasına rağmen, mesleği emanet edebileceği çırağın olmadığına yakınan Çıkrıkçı, "Bu iş zor. Bu işi yaparken önce sevmeli birisi. Bu demircilerin yetiştirilmesi gerek. Bizden sonra maalesef başka demirci yok. Sonuncuyuz biz. Bu işler yetenek istiyor. Kitaplarda kalmak istemiyoruz. Bize ön yardım edilirse, çalışmalarımıza destek olunursa ayakta kalırız. Ben resmiyette emekliyim. Ama bu işte ancak ölünce emekli olurum. Mesleğimi çok seviyorum. Beni ayakta tutuyor" şeklinde konuştu.

"DEVLET DESTEK VERMELİ"

   Bursa Muhtelif Esnaf Sanatkarlar Odası (MESO) Başkanı Fehmi Duban, unutulmaya yüz tutan mesleklere kesinlikle devletin destek vermesi gerektiğini dile getirerek, "Bursa’da turizm politikaları hayata geçirilirken, bu meslekler için de düzenleme yapılmalı. Bu gibi mesleklerin erbapları vergiden ve kiradan muaf tutulmalı. Bunların yaşatılması lazım. Yeni teşvik ve düzenlemeler onların çırak yetiştirmelerini sağlar. Vergi ve muhasebe borçları var. Bu meslek ticari meslek değil, korunması gereken meslek içine alınmalıdır" şeklinde konuştu.

                                                                              Kaynak: Bursa Hakimiyet (26.2.2012)