|
Kerim Bayramoğlu
Bursa'da ağaç isimleri sokaklara hatta mahallelere isim kaynağı olmuştur.
Sırameşeler'e adını veren bir zamanlar arka arkaya sıralı meşe ağaçları
artık yok. Hisar bölgesinde Geyikli Babanın diktiğine inanılan Kavak (Çınar
ağacı - Osmanlı'da kavak deniliyordu) ağacı kaybolmaya yüz tutsa da Kavaklı
Mahallesi, Kavaklı Caddesi ve Kavaklı Camii bu isimle biliniyor. Çekirge'de
bulunan Servili Cadde de ismini günümüzde olmayan dağınık serviler
mezarlığından kalan servi ağaçlarından almıştır.
Bazı
sokak isimleri ise günümüzde olmayan yapıların varlığından küçük tüyolar
veriyor gelip geçenlere, 'Moralı Sokak' da olduğu gibi. İbrahimpaşa
Mahallesi'nde bulunan bu sokak, ismini artık bulunmayan Moralı Dergahı'ndan
almıştır. Dergah bugün Bursa Ticaret Lisesi'nin bulunduğu yerdeydi.
Bir başka örnek ise Pınarbaşı'nda bulunan 'Tekke Sokak'. Buraya İzeddin
Camii'nin yanında bulunan Özbekler Tekkesi'nden dolayı Tekke Sokak
denilmiştir. Tekkeye ait hiç bir şey kalmamıştır.
Bursa'nın Eski mahalle
sokaklarında sıkça görülen yatırlar da sokak isimlerinin birer parçasıdır.
Tahtakale Mahallesi'nde bulunan 'Gözede Sokak', Gözedici (Gözlüce) Dede
mezarından ismini almıştır. Hisar Ortapazar Mahallesi'ndeki 'Şimşirli Sokak'
ve 'Şimşirli Aralık Sokak' isimleri de dikkat çekmektedir. Ortapazar Caddesi
üzerinde bulunan, halk arasında Şimşirli Dede olarak anılan Osmanlı saray
hazinedar başının kardeşi Muharrem Ağa'ya ait olan mezarın yanında bir
zamanlar Büyük Şimşir ağacı olduğundan Şimşirli Dede olarak anılmıştır.
Günümüzde şimşir ağacı olmasa da ismi yadigar kalmıştır.
ÇIKMAZ SOKAKLAR
Bursa'nın
çıkmaz sokakları da ünlüdür. Hatta Bursa Valisi Ahmet Vefik Paşa döneminde,
pek çok çıkmaz sokak açılmıştır. Pınarbaşı'nda, İzeddin Cami karşısında
bulunan 'Camii Çıkmazı' halen çıkmaz sokak olarak durmaktayken, Reyhan
mahallesinde bulunan 'Safranlık Çıkmazı' yeni yapıların inşa edilmesi ile
çıkan bir sokak haline gelmiş ve ismi 'Safranlık Çıkmazı Sokak' olarak
değiştirilmiştir.
ÜNLÜ SOKAKLAR
Bursa'nın
yetiştirdiği önemli kişiler de sağlığında ya da vefatlarından sonra isimleri
sokak tabelalarında yerini almıştır. Hisar Mahallesi'nde dolaşırken Bursa'nın
yetiştirdiği iki önemli ses sanatçısının adları dikkatimizi çeker sokak
tabelalarında. 'Zeki Müren' ve 'Müzeyyen Senar Sokak'. Yine bu şehrin
yetiştirdiği Türkiye'nin en önemli karikatüristlerinden olan Cemal Nadir
Güler, 13 Temmuz 1902 yılında Bursa Kazazoğlu Mahallesi'nde (şimdiki Zafer
Plazanın olduğu yer) dünyaya gelmişti. Vefatından yıllar sonra Timurtaş
Paşa’ya çıkan caddeye Cemal Nadir'in ismi verildi. Cemal Nadir Güler
sağlığında görememiştir isminin sokaklara verildiğini, fakat görenler de yok
değil.
1903 yılında Bursa'da doğan Türkiye'nin en ünlü ressamlarından Şefik Bursalı,
sokaklarımıza isim verenlerden biri. 10 Nisan 1987’de dönemin belediye
başkanı Ekrem Barışık ressamın doğduğu sokak olan Basak Caddesi'ne 'Ressam
Şefik Bursalı' ismi verilmesini sağlamıştır. Yine 2006 yılında Muradiye
Mahallesi'ndeki Avlu Sokak isminin yerine Osmangazi
Belediyesi tarafından Bursa'ya yaptığı katkılardan dolayı dünyaca ünlü
tarihçimiz Prof. Dr Halil İnalcık'ın ismi verilmiştir.
MAHALLEDEN SOKAĞA
Hamzabey
Mahallesi’nde bulunan Bahadır Sokak'ın da ilginç bir hikâyesi vardır. Çelebi
Sultan Mehmed'in kızı Selçuk Hatun'un azatlısı olan Bahadır Ağa, Fatih
Sultan Mehmet döneminde Hamzabey'de yaptırdığı mescide ve bundan dolayı da
mahalleye ismini vermiştir. 1463 tarihli kayıtlarda mahallenin adı ''Bahadır
Ağa''olarak geçmektedir. Cumhuriyet Döneminden 1950'li yıllara kadar
'Bahadır' adıyla anılırken günümüzde ''Bahadır Sokak'' ismi ile Hamzabey
Mahallesi’nde varlığını sürdürüyor.
Muradiye Mahallesi’ndeki
başka bir sokak da Bursalıların unutmayacağı Dr. Ekrem Paksoy'un adını
taşıyor. Onikinci
dönemde milletvekilliği yapan, Muradiye'nin ilk doktorlarından ve en önemlisi
fakir hastalara ücretsiz bakan doktor olarak bilinen Ekrem Paksoy'un ismi
yaşadığı sokağa verilmiştir. Önemli olaylar da sokak ve cadde isimlerinde
yerini almıştır. 'Kıbrıs Şehitleri Caddesi' gibi, bir zamanlar kardeş
şehrimiz olan Almanya'nın Darmstadt şehrinin burada cadde ismi olması gibi.
Yeni Dönem gazetesi, 5.5.2017'deki yazısından
kısaltarak alınmıştır
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Nasreddin Hoca "oğlunuzun ismini Eyüp koymayın. Eyüp, Eyip, İyip derken ip
olur, uzar, kopar gider" demiş. Bursamızda da buna benzer örnekler var.
Mesela Sığırca Sungur Mahallesi, Şangır Şungur Mahallesi olarak anılıyor.
Karşıduran Süleyman Paşa, Karıştıran Süleyman Paşa gibi. Fumare, Fomara
gibi. Taht-ı Kala, Tahtakale gibi. Bat Pazarı, Bitpazarı olarak anılıyor.
Ali Aksoy (Bursa Defteri, sayı 1 (1999), sayfa 24)
|
