| BURSA SURESİ |
Bursa Şiirleri
|
Şaban Akbaba -çağdaş destan- SU AYETİ: Yaşamın başlangıcında SU var bitişinde de SU ! KORO: “Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi su gibi akar zamana koşut... I. Buruk bir büyüyle canlandı her şey garip bir efsunla, yıkılınca Atussa(1) donunca zaman tek bir solukta Prusa Bursa oluverdi ansızın. Gök kubbede duran ışık çağladı,ağdı Ova’ya bir damla su daha sızdı revakta duran kovaya. Bu yüzdendir belki de toprağındaki bereket bu yüzdendir gizemindeki soylu kan ve kutsanmışlığındaki talan bu yüzdendir mutlaka “Billur bir avize(dir) Bursa’da zaman.”(2) Hannibal’dan(3) Hacivat’a Karagöz’den Mezitler’e Her mevsim erguvan(4) her gün erguvann.... II. KORO: İlk suyu Pınarbaşı verdi Bursa’ya Hisar’da tavlandı demir çeliğe kalemin yerini kılıç alınca kılıcın önüne kalkan gelince Orhan’ı bu görkem çekti Bursa’ya Susurluk,Adırnaz,Nilüfer derken Olympos’un göğsü aktı Bursa’ya Apolyont,İznik,Dalyan gölleri suyun güvenini sundu Bursa’ya. III. Gökyüzünden yeryüzüne ağıp geçen uygarlıklar bir böceğe ulaştılar hükmüne diz çöktüler gizine secde ettiler su olup kozanın yüreğine akınca Bursa çekmesi’ne(5) ilmik attılar İpekçe dokudular tarihi Bu yüzden ipekçe söyleşir Bursa ipekçe gülümser ipekçe güler ipekçe sevişir ipekçe sever. IV. “Bursa,sudan ibarettir vesselam!”(6) tam da bu yüzden çok su götürür o görkemli serüven ve su dolaşıp zamanın çıkmaz sokaklarını bir nokta olur tarihinde Bursa’nın: “Yeşil” bir nokta: varsayılan iki dünya kendini Bursa’dan saymış bu dünyalar birbirine yeşil bir yolla kavuşmuş müziğin mistik yanında tasavvufa keman olmuş V. KORO: Yaşamın bir rengi de çınarcadır Bursa’da İnkaya’nın giz yükü canımı çeker alır seviyi anlatır bana her bahar sevdalanır her yazın gölge verir, her lodos ırgalanır. Kule-i Cihan’dan(7) bakan görür rüyasını Sultan Ahmet Camisi’nin altı minaresini Karcıbaşı kar getirir İstanbul üzre satar Şeyh Küşteri(8) bir oyunla gösterir hünerini. Kirazlıyayla’ya gittiğim bir gün ben de içtim badesini sevinin sevda defterime konan kuşlarla ben de uçtum Bakacak’tan(9) aşağı. VI. KORO: “Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi su gibi aydınlık,su gibi uzun ta Thedora’nın(10) ıslak bedeninden sağarak şehvetli sıcağını Pythia’da(11) örneğin bir Eski Kaplıca’da bu kentin ağrısı suya dökülür acısı,sızısı suyla sökülür Sarıkız’dan(12) alıp esin dilini bin yıldır sulara türkü yakılır: “Bursa’nın üçtür kurnası” Çekirge’den Oylat’a dek um yerine sular akar sular cana canlar katar derince bir felsefedir sular hep uygarlık kokar. VII. KORO: “Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi akar Marmara’ya suyla buluşur iyotun gizini söyler tuzlu su yakamoz gösterisinden alıp fosforu getirip Bursa’ya bir çeşni sunar: Suyun büyüsü yayılır harelenen dalgalarla deniz kızları oynaşır ebruli zamanlarla. VIII. Ahşap oymanın dili var minberden mihraba kadar su gibi konuşur hem de Ulucami’de kabartmalar. İznikli çiniler selam alırlar çininin dilinden selam verirler İncil’den,İsa’dan, “yarin yanağından başka her şeyde hep beraber” diyen Şeyh Bedrettin ustadan... gönül alır gönül verirler... IX. Beyce’den(13) öteye yollar dağdan dağa ulanırlar Bursa’nın çağdaşlığınca onlar çağ dışı kalırlar. “Sürgün lacivert”in(14) yurdu Harmancık’tan gelir kendi krom madeninde yazgı kahredici kara yazgı: Bindirilir Mudanya’dan gemiye uzun sürgünlere açılır yolu denizler aşırı gider ben de giderim ardından yüreğim,aklım da gider: Al olaydı gül olaydı göllenip bizde kalaydı bizim olan güzellikler bizlerden saygı göreydi. X. KORO: En güzel şiirlerini Bursa’nın Bursalı bıçakçılar bıçaklarıyla yazdılar su vererek zağ zağ ipildeyen mavi çeliğin ağzına sonu hazin aşklarının kozmik resmini kazdılar: İncelttiler çeliğin beğenisini bir yanı yaralı düşlerini de katarak ağırbaşlı ellerine sivrilttiler kınalı hançeri yalana,dolana,yanlış olana umuda sevdaya bileyip hıncı yaşamın kör yanına sundular: Her gün bir çıban deşilsin diye sürsün diye suyun hükmü sonsuzca... XI. İlk adı Olyımpos,Zeus yaylağı son adı Uludağ,tanrılar dağı “gökyüzü senatosu orda toplandı”(15) Tazecik gelindir kış boyu beyaz baharda yeşilli,nazlı,zilli kız yazın serin yaylasıdır sevdanın sonbaharda binbir rengin yorumu: Belki iç yüzü içimin belki dış yüzü dışımın bazen yangınıma körük bazen de tuzu aşımın: Kırk kat kültür ögesidir evrensel çağrıya açık nice bir ulu olsa da bülbülü güle dolaşık. XII. Yüzlerce camisi var minareden ormanı yüzlerce meyhanenin geçer kadeh kervanı şarabın antik tadında eder gönül harmanı Prusa’yı Bursa yapan bu evrensel çağrısı özünü,tözünü bilen bilmez yürek sayrısı. XIII. KORO. Kibele’nin sütlü göğsü Mysius’da(16) gül oldu Süleyman uçarken gökte Keşiş Kayası’na(17) kondu Hannibal’in kaçak sesi boğa kanında boğuldu İskender’in “büyük” gülü Hisar burcunda soldu Timur’un hoyrat eli Bizantin’den el aldı Selçuklu’nun adaleti Bursa’yı ziynet bildi Yıldırım’ın yarım gözü Şüşter Bağı’nda(18) kaldı. Botanik Parkı’nda şimdi güller gülleri çağırır ne o güller antik şimdi ne de ötüşen bülbüller. “Misk-i amber diyarında”(19) duman,sis,kirli hava estetiğin divanında yargılanır bu dava. XIV. “Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi akar gider yüzyıllardır serüven Arkası gelmeyen kavim kardeş göçünden ürktü,korktu,kimliğini yitirdi Hüsn-ü Güzel(20) rüyasını bitirdi. Bitmedi bir türlü kentsel yolcuğu demir filizleri el açıp göğe minareler gibi duaya durdu. Yasak konduların izbelerinde binlerce ayıbın çığlığı kaldı. Ovası elmasız,gülsüz, gülşensiz dağları Hera’sız(21),merasız kaldı. Dutları Çin kumaşı sardı ipekböcekleri yapraksız kaldı Duğulu Baba’nın(22) türbesi öksüz tahta kılıçları anlamsız kaldı En güzel şiirlerin yazıldığı yer Eski Tutukevi(23) sahipsiz kaldı yıkıldı ne varsa Nazım’a değgin Bursa Nazım’sız,Nazım Bursa’sız kaldı Talana uğradı bağı bostanı kokusu kayboldu, tadı bozuldu bütün renklerini zamana verdi yerine hazin bir destansı adlı. KORO: Bu kentin yazgısı benim de yazgım ülkemin aynası, tenimde yangın!... Artık, sular bile Bursa’ya dargın! XV. Şimdi oturup Koza Han’ın kalbine demli bir çay içesim var dostlarım içimdeki burukluğu atasım var dostlarım akşam güneşine göğsümü açıp nargilemden çekesim var dostlarım dilimdeki acılardan kaçasım var dostlarım çıkıp Tophane’ye Bursa’ya karşı sevdalımı sevesim var dostlarım Bursa’yı yaşamaya hevesim var dostlarım! XVI. KORO: “Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi... Bursa, 2002 ------------------------------ 1 Atussa: Prusa’dan önce kurulduğu varsayılan küçük bir kent. 2 Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Bursa’da Zaman” adlı şiirinden... 3 Hannibal: Prusa’nın kuruluşunda katkısı olmuş Kartacalı komutan. 4 Osmanlı döneminde Bursa’da yapılan “Eguvan Şenliği” çağrışımı. 5 Bursa Çekmesi: Bir yol ipek,bir yol iplikten dokunan Bursa kumaşı. 6 Evliya Çelebi’nin “Seyehatname”sinden Bursa tanımlaması. 7 “Kule-i Cihan: Uludağ’ın en üst noktası. 8 Şeyh Küşteri: Karagöz-Hacivat oyununun yaratıcısı. 9 Bakacak: Uludağ’ın Bursa’ya bakılan kuzey bir noktası. 10 Thedora: Kaplıcaya girmek üzere sık sık Prusa’ya gelen Bizans Kraliçesi. 11 Pythia: Çekirge’nin Bitinya dönemindeki adı. 12 Sarıkız: Sarıkız adlı Bursa efsanesinin kahramanı. 13 Beyce: Orhaneli’nin eski adı. 14 Yazarın, krom madenini konu alan bir öyküsünün adı. 15 Homeros’un İlyada adlı destanından bir dize... Homeros’a göre Zeus’un bu toplantıyı yaptığı Olympos,Yaunanistan’daki,ama başka kimi yorumculara göre de Bursa’daki Olympos’tur. 16 Msyius: Uludağ ve geniş çevresi. 17 Keşiş Kayası: Uludağ’daki kayalıklardan biri. 18 Şüşter Bağı: Yıldırım Külliyesi’nin bulunduğu bölgenin eski adı. 19 Misk-i Amber Diyarı: Karslı aşıkların Bursa tanımlaması. 20 Hüsn-ü Güzel: Bursa’da bir kaplıca hamamının adı. 21 Hera: Tanrı Zeus’un kardeşi ve eşi. 22 Duğulu Baba: Osmanlı döneminde ordunun önünden giden ve tahta kılıç taşıyan bir ermiş. Barış simgesi. 23 Eski Tutukevi: Nazım’ın yattığı,müze olması gerekirken yıkılarak yerine beton bir bina (Adliye Sarayı) yapılan eski hapishane. |
