Kente Karşı İşlenen Suçlar




Bursa ve Kentleşme





     

Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesi ve Bursa Halkevi’nin ‘Bursa Yerel Yönetimler Forumu’ için hazırladığı ‘Bursa Kent Suçları Haritası’ yayınlandı.

1-Uludağ
Bursa İlinin belki de en eski kent suçlarından biri Uludağ. Tamamı bitki ve hayvan türleri açısından çok önemli varlığa sahip olan ve bu yönüyle milli park olarak tescillenmiş Uludağ’da devasa yapılaşmalar yıllardır kanayan bir yara olarak varlığını sürdürmekte. Bizler bu suçun sona erdirilmesi ve bu hassas alanın yapılaşmadan arındırılmasını beklerken Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan planlar ile yapılaşmaların önü daha da açılmakta. İkinci Oteller bölgesi, Karabelen, Çobankaya ve Sarıalan için onaylanan planlar ile yeni suçların meydana gelmesine kaçınılmaz olacaktır.

2-Doğanbey TOKİ
Büyükşehir Belediyesi ve TOKİ eliyle yapılmış olan bu proje, şehrin kalbine saplanmış bir hançer olarak, belki de en büyük kent suçudur. Yapımı aşamasında reklam kampanyaları ile süslenen bu projeye, ne ironiktir ki şu an kimse sahip çıkmamaktadır. Kimileri timsah gözyaşları dökse de; Bursa’ya yolu düşen herkesin nefretle baktığı bir proje olarak –ne yazık ki- varlığını sürdürmektedir.

3- Kent Meydanı
Kentin eski otogarının bulunduğu alan, yeni terminal yapılması ile birlikte bir meydan olarak düşünülmüş fakat planlama çalışması sonucunda ortaya, isminde “Meydan” olan bir AVM çıkmıştır. Bu ironik durumla birlikte Kent Meydanı, kente karşı işlenmiş bir suç olarak varlığını sürdürmektedir.

4- T-1 Tramvay Hattı (İpekböceği)
Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi’nce ulaşım ana planı kararı olmaksızın ve tramvay güzergahi belirlenirken hiçbir bilimsel ve teknik incelemeler yapılmadan onaylanan proje ile kentin merkezine ilişkin radikal bir karar alınmıştır. Halihazırda trafik sıkışıklığının olduğu bir alanda hiçbir alternatif yol belirlenmeden yapılan bu düzenleme, trafikte daha da büyük bir karmaşaya yol açmış ve kent merkezini olumsuz etkilemiştir.

5- Tarım Alanlarında Yapılaşma
(BBB Meclisi’nin ovadaki kirletici sanayilerin 2020 yılına kadar daha faaliyetlerini sürdürmesine yönelik alınan meclis kararı) Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi’nin kararı ile tarım arazileri üzerinde kurulu işyerlerinin 31.12.2020 tarihine kadar faaliyetlerini sürdürmelerine izin verilmiştir. Tarım arazileri üzerinde ruhsatsız olarak faliyet gösteren kirletici sanayilerin bir an önce taşınması gerekirken bu karar ile ödüllendirilmiş ve kent sağlığına olumsuz etkilerine göz yumulmuştur.

Tarım Alanlarında yapılaşmanın arttırılması
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca onaylanan plan değişikliği ile tarım alanlarında yapılaşma arttırılmıştır.

6- Parklardaki Yapılaşma
Nilüfer İlçesi sınırlarında yer alan park alanlarının önemli bir kısmı, özel sektöre kiraya verilmeleri ile kentin büyük suçları arasında yer almakta. Plan değişikliğine bile gidilmeden, park alanı olarak ayrılmış alanların, cafe, restoran, yüzme havuzu vb. şekillerde özel kullanıcılara verilmesi, yasal açıdan hiçbir dayanağı olmaması yanında, bölgede yaşayanların ihtiyacı olan parkların yok edilmesi açısından hayli önem taşımakta. Bir diğer önemli husus ise, bu durumun hala devam ediyor oluşu.

7- Mryleia Antik Kenti
Mudanya ilçesi sınırlarında yer alan Myrleia Antik kenti; içerisinde önemli kalıntıların bulunduğu, hem Uludağ Üniversitesi tarafından yapılan yüzey araştırması raporunda hem de kurul kararlarında açıkça belirtilen bir alan. Ama buna rağmen bir marketler zinciri yapılması için sermayeye peşkeş çekildi. Ve diğer örneklerde de görüldüğü üzere, mahkeme kararlarına rağmen üzerine inşaat yapıldı, tarihe sağlanmış bir hançer olarak yerini aldı.

8-Hamitler Çöp Depolama Alanında Tıbbi Atık Yakma Tesisi
Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi’nin kararı ile, Hamitler Çöp Depolama Alanında Tehlikeli Tıbbi Atık Yakma Tesisi Yer Alabileceği belirtilmiştir. Bu karar ile çevresindeki konut ve yerleşme alanlarında yaşayan halkın sağlığı tehlikeye atılmaktadır.

9- Samanlı Bağlantı Yolu
Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin kararıyla uzak çevre yolu ile yakın çevre yolu genişliği 50m lik bir yol ile birbirine bağlanmıştır. Samanlı bağlantı yolu verimli tarım topraklarının üzerinden geçirilmiştir.

10- Gemlik Sanayi
Deprem açısından Bursa’nın en riskli ilçelerinden olan Gemlik’te Azot fabrikası vb.tehlikeli tesislerin hala faaliyete devam etmeleri tüm il için büyük bir risk oluşturmaktadır. Bir felaketi önlemek adına acilen bu fabrikaların taşınması gerekmektedir.

11-Başköy Mermer Ocakları
Büyük kısmı Orhaneli İlçesi Başköy sınırlarında yer alan mermer ocakları, Ankara’dan alınan izinlerle orman alanlarında büyük tahribatlara neden olmaktadır. Mermer ocaklarında kullanılan kimyasal maddelerin köylerin içme sularına karıştığının tespit edilmesi ile başlayan mücadele, bazı mermer ocaklarının ruhsatlarının iptal edilmesine neden olsa da, bölgedeki ocaklar büyük oranda faaliyetlerine devam etmektedirler. Bir yandan ruhsatı iptal edilen ocaklara tekrar ruhsat verilmesi çalışmasının da devam ettiği bilinmektedir

12- Eğitim Kampüsleri
Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin kararıyla onaylanan, Bursa ili, Mudanya, Gemlik, Osmangazi, Gürsu ve Kestel ilçelerinde eğitim kampüsü oluşturulmasına karar verilmiştir. Eğitim kampüsleri ile orman alanları yapılaşmaya açılmaktadır. Özellikle şehir merkezlerinde kentsel rantın arttığı bölgelerdeki okulların da kampüslere taşınması potansiyel kent suçlarını gündeme getirmektedir.

13- Stadyum
Bursa tarihinde çok önemli bir yeri olan ve bu özelliği ile Kentsel Sit Alanı ilan edilmiş olan stadyum ve çevresi için, Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından mecliste onaylanarak uygun bulunmak üzere Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğüne gönderilen plan değişikliği, stadyum ile kapalı spor salonu ve lisenin yıkılmasını öngörmektedir. Plan değişikliğinde alanın meydan olarak tasarlandığı görülmekle beraber, alanda ticari birimlerin yer alabileceğinin belirtilmesi, kent merkezindeki bu alanın kamusal kullanımının kısıtlanabileceği ve özel sektöre terk edilebileceği endişesini doğurmaktadır.

14-Yıldırım Kentsel Dönüşüm
6306 sayılı Afet yasası ile afetten korunmak adı altında tüm ülkeyi şantiye alanına çevirerek despotik uygulamalarla büyük bir rant oluşturmayı amaçlamaktadır. Afet yasası ile birlikte Bursa ili Yıldırım ilçesi Ankara Yolu kuzeyindeki 7 mahalle Riskli alan ilan edilmiştir. Bölge halkının görüşü alınmadan yapılan bu proje ile daha sağlıklı ve yaşanabilir konutlar üretmek değil rant elde etmek amaçlanmaktadır. Göstermelik bir iki yıkımın ardından seçimler sebebi ile durdurulan proje gerek kent için gerekse bölge halkı için büyük mağduriyetler yaratacak olan proje olarak belirsizliğini korumaktadır.

15- BESOB
Bursa’nın sembol haline gelmiş suçlarından biri olan BESOB Sanayi sitesi, açılan tüm davalar kazanılmış olmasına rağmen inşaat devam etmektedir. Yaklaşık 300 hektarlık bir alanı kapsayan sanayi sitesi, verimli tarım alanlarının üzerinde yer almakta olup, kentin tüm meslek odaları ve demokratik kitle örgütlerinin karşı çıkmasına rağmen rant uğruna kente dayatılmaktadır.

16-Teleferik
Milli Parklara ulaşım açısından Teleferik sisteminin olumlu karşılanmasının yanında, bu denli hassas bir bölgede, idare tarafından direk yerleri dışında ağaç kesilmeden bir proje yapılacağının duyurulmasının ardından; maliyet gerekçesi ile hat boyunca ağaç kesimi yapılarak büyük bir suç işlenmiştir. Uludağ gibi bir alanda binlerce ağaç kesmeyi, biraz daha çok para kazanmaya tercih eden yönetimler, Uludağ’da daha çok konaklama ve daha çok insan yerine koruma amaçlı bir yaklaşım sergilemelidirler. Onca karşı çıkışa rağmen yapılaşmaya açılan İkinci Oteller Bölgesi ile birlikte Teleferik projesinin ağaç kemsine yol açması, ilerde telafisi çok zor zararları beraberinde getirecektir.

17- Dağyenice
Kültür ve Turizm Bakanlığınca onaylanan plan ile, tamamı tarım ve orman alanlarında yer alan ve mevcutta hiçbir yapılaşmanın olmadığı Dağyenice Göleti çevresinde, 800.000 m2’nin üzerinde inşaat alanı öngörülmektedir. İnşaat yüksekliklerinin 7 kata kadar çıkabildiği plan ile doğal alanlar tahrip edilmekle birlikte, inşaat rantının sınır tanımadığının da göstergesidir. Böyle bir rantın önünü açabilmek için kent merkezinden bölgeye  termal suyun taşınacak olması da projenin en ilginç ayrıntılarından biridir.

18- Demirtaştaki Eski Tütün Depoları
Başbakanlık Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun kararıyla onaylanan, Demirtaş Mahallesi, Tepecik Ayazması Mevkii plan değişikliği ile mevcutta tarım arazileri ve tarımsal amaçlı depo alanı ticaret ve konut alanı yapılmak istenmektedir.

19-İnegazi Çimento Fabrikası
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının kararı ile Nilüfer İlçesi, İnegazi Köyü, Çaltarla Mevkiinde  Çimento Fabrikası yapılmak istenmektedir. Köye çok yakın olan, mevcutta orman alanında kalan sağlık koruma bandı belirtilmemiş bölgede Çimento Fabrikası yapılmak istenmesi bölge halkının sağlığını tehdit etmektedir.

20-Yunuseli Kum Ocakları
Yunuseli sınırlarında yer alan alan, daha önce bölgede kum ocakları bulunması sebebiyle herhangi bir yapılaşmadan kaçınılarak,, üst ölçek planlarda Rekreasyon Alanı olarak belirlenmişti.Fakat inşaat sektörünün açgözlülüğü buraya da ulaştı ve planlar değiştirilerek bölge tivaret ve konut kullanımına açıldı. Azaltılan Rekreasyon Alanı karşılığında planlarda yeni alanlar ayrılmaması bir yana, zemini açısından  problemlerin var olduğu raporlarla tespit edilmiş olmasına rağmen, yapılaşmanın önü açılarak kente de ekstra yoğunluk getirilmiş oldu.

21-Akpınar Kentsel Dönüşüm
Kentsel dönüşümün, sağlıklı yaşam alanları oluşturmaktan çok bir rant aracı olarak kullanılmasının en büyük göstergelerinden biri olan Akpınar Kentsel Dönüşüm projesi, Osmangazi sınırlarında yer almakta. Korupark AVM’nin hemen yanıbaşında olması sebebiyle inşaat sermayesi açısından iştah kabartan bir bölge. Doğanbey’den sonra yeni bir kent suçu potansiyeli taşımakta iken, bölgede yaşayanların dernekleşerek projeye karşı çıkması sonucunda duraksama yaşadı. Yine de tehlike devam etmekte.

22-KOTİYAK
Çevre ve Şehir cilik Bakanlığı Kararı ile Karacabey ilçesi İkizce Köyünde 223 Ha. alanı “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi” alanı ilan edilerek tarım arazilerini sanayileşmeye açmıştır.

23-BİAPORT
Nilüfer Belediye Meclisi’nce onaylanan Planı Değişikliğinde, parsele özel yapılaşma şatları tanımlanmış olup, plan notları ile hem Bursa Büyükşehir Belediyesi İmar yönetmeliği hem de İmar Planı hükümleri yok sayılmış ve kat yüksekliği serbestisi getirilmiş ve bir çok ayrıcalık tanınmıştır. Bu durum, kamu yararı taşımaması, plan değişikliğinin şahsa özel olarak yapılmıştır.

24- Rezerv Alanları
6306 Afet Yasası kapsamında Bursa’nın çeşitli bölgelerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Rezerv Alanları belirlenmiştir. Rezerv Alanlarına yönelik Bakanlık tarafından çıkarılan Yönetmelikte, bu alanların gerek riskli alanlarda yaşayanların taşınacağı alanlar olarak gerekse Afet Yasasının uygulanmasında “maddi kaynak” olarak kullanılabileceği açıkça belirtilmektedir. Bu yönüyle rezerv alanlarının açıkça rant projelerinde kullanılabileceği itiraf edilmektedir. Belirlenen alanların hem kent içindeki değerli alanlardan hem de tarım ve orman alanlarından seçilmesi de; bu alanların  ranta konu olabilecek bölgelerdeki yapılaşmanın önünü açtığını açıkça göstermektedir. Özetle rezerv alanlar, kente karşı işlenebilecek önemli suç alanı potansiyellerini beraberinde getirmektedir.