Mete Akyol'un Zeki Müren ile söyleşisi

"Babamın bir genelev kadınıyla ilişki içinde olması ve hatta anneme aldığı nadide bir hediyenin aynını ona da hediye etmesi annemi ve beni şoke etmişti. Babam ikisine de aynı hediyeye alırken herhalde içkili olmalıydı. Ayrıca annemle o kadının bir gün karşılaşabileceklerini de düşünmemiş olmalıydı. Yolda karşılaşmaları bile mümkün değildi. Çünkü genelev kadınları sadece salı günleri öğleden sonraları izinliydiler ve faytonlara binip Çekirge'ye gezmeye giderlerdi. Bursa'da hiçbir aile  hanımı yapmazdı bunu. Hatta o kadınların bindikleri faytonlar geçerken çok kişi başlarını öte yana çevirir, onlara bakmazdı bile. Bu arada itiraf edeyim. Çocukluk arkadaşım Deniz Uyguner ile salı günleri biz bu hanımları uzaktan seyretmekten çocuksu bir zevk alırdık. Kendilerini kınamıyorum. Fakat onlar sanki ayrı bir mahlukmuş gibi gelirdi bize. Uzaktan hayretle ve merakla izlerdik Deniz'le. Sinemaya, Şafak Sineması'na giderlerdi. Onlar ayrı bir yerde otururlardı. Biz de gider onları seyrederdik. Öteki kadınlardan pek farklı bir tarafları yoktu ama boyaları çok değişikti. Giysileri renkliydi, yüzlerinin boyası, dudaklarının boyası, annelerimizin, komşu teyzelerimizin boyalarından farklıydı". .........

                               Hayriye Müren

..... "Akşam üzerleri annemin pencere kenarına oturup babamı bekleyişini hiçbir zaman unutmadım. Ben de eşikte oturur, annemin üzüntüsünü seyrederdim. Mesela babam sekizde geleceği yerde dokuzda gelecek olsa, annem üzüntüden adeta erirdi. Oysa bilirdik ki babam o anda Tophane'nin karşısındaki bakkalda, ayakta iki kadeh bir şey içiyor. Yola çıksak, bir iki adım gidip köşeden dönsek bulacağız onu orada" ............ "Orta birinci sınıfta iftihar listesine geçmiştim. O yıllarda iftihar kitabı yayınlanırdı. İlk defa, vesikalıktan büyük bir boyda kendi resmimi görüyorum. Resmin altında, 'Kereste tüccarı Kaya Müren'in oğlu Zeki Müren' yazıyor. Bilseniz nasıl duygulandım. Nefes nefese eve geldim.  Babam çilingir sofrasını kurmuş, içkisini içiyordu. Baba, dedim. Çok ilgileneceğini sanmıştım. Açtım o sayfayı masanın üstüne, babamın hemen yanına bıraktım. Hani dizine oturtsun, saçlarımı okşasın diye bekledim. Babam ya çok içkiliydi ya da yorgundu. Şöyle bir baktı, dudak ucuyla, 'evet' dedi. Köşedeki bakkalı bir kadın çalıştırırdı. O nedenle bakkalın adı 'Kadın Bakkal' idi. 'Git bana kadın bakkaldan rakı al getir' dedi. Çok sarsıldım. Gidip geldiğimde kitap masanın kenarındaydı fakat benim açtığım sayfa, yani resmimin olduğu sayfa kapatılmıştı. Babama ilk kırgınlığım o an başladı. Babam çok saygıdeğer bir insandı, bütün Bursa bilir. Saygıda hiç kusur etmedim ama o gün, 11 yaşımda babama kırıldım ve anneme çok bağlandım. "

     Hitler'in kaz adımlarının Avrupa'da tutuşturduğu savaş alevleri etkisini Türkiye'de de gösterince Bursa'da önce ekmekler bozuldu."Ekmekler kara renkteydi, çoğu zaman içlerinden süpürge çöpleri çıkardı". Kaya Müren işlerini ancak akşam sekizde bitiriyor, eve o saatlerde dönebiliyordu. Evi Tophane'de kolordunun tam karşısındaydı. Kolordunun önünde askerlerle karşılaşırdı. Askerler, kendilerine bol verildiği için, fazla gelen ekmekleri komşu evlerin sahiplerine satardı. "Babamın askerlerden aldığı ekmekler buğday ekmeğiydi. Bembeyaz ve yumuşacıktılar. Öyle günlerde benim fırından aldığım kara ekmekleri yemezdik". Mürenlerin sofrasında her akşam beyaz ekmek bulunmazdı ama rakı hiçbir akşam eksik olmazdı. "Çok zaman bakkala gidip ben alırdım rakıyı. Bir husus dikkatimi çekmiştir. Babam şişeyi asla sonuna kadar bitirmez, dibinde bir parmak bırakırdı".   

Çocukken müsamerecilik oynadığınızı söylediniz Zeki Bey. Nasıl bir oyundur bu?

"Mesela Tophane kızcılık oynardık. Bizim evimizden iki sokak ötede Tophane Meydanı vardı. Oraya saz gelirdi, saz heyeti yani. 'Saz geldi, saza gidelim' denirdi. Minicik bir çocuğum, yalnız başıma gidemem, babama rica ederdim. Gittiğimizde en ön masada otururduk. Sahnedeki okuyucu kızlar fasıl heyeti gibi yanımıza dizilirlerdi. En sağ baştaki en büyük solistmiş. Sola doğru daha acemiler yer alıyormuş. Ellerinde renkli mendiller, tek tek ayağa kalkıp okurlardı. Eve döndüğümüzde kırmızı, yeşil renkli şifon mendiller bulur, çocukları bahçeye toplardım. Oynayacağım oyunu biliyorum ama oyuna isim bulamıyorum. Tophane kızcılık diye bir ad taktım o oyuna. Bahçemizin iki küçük havuzu vardı. Pınarbaşı suyu diye bilinen bir su vardı. Evden eve geçen, içmekte kullanılmayan, hatta bazen sabunlu gelen, kirli ama buz gibi bir suydu. O devirde buzdolabı olmadığı için bu su havuzdan havuza geçirilir, havuzun içine bir yemek tenceresi oturtulur, tencere kapağına da ağır bir taş konurdu. Havuz bir çeşit buzdolabı vazifesi görürdü. O havuzun kenarında, çiçek saksılarının dizildiği bölüm benim sahnemdi. Elimde bir kibrit kutusu, ucunda bir sicim, o da mikrofon olurdu, elimde renk renk şifon mendil, Tophane bahçesindeki solist kızların yaptıklarını yapmaya çalışırdım. Mendil sallayarak şarkı söylerdim. 'Yeter artık, başka oyun oynayalım' diyen arkadaşlarıma da, 'Ne olur bir tane daha söyleyeyim' diye yalvarırdım.

Sahneye çıkmanıza karşı çıktı mı babanız?

"Gazino sahiplerinden astronomik rakamlarda teklifler geliyordu. Radyoda söylemeye başlamıştım. Muhabbet Kuşu adlı plağım beni Anadolu'ya tanıtmıştı. Buna rağmen babam sahneye çıkmama izin vermedi. 'Önce bana yüksek tahsil diplomanı getirirsin, ondan sonra sahneye çıkabilirsin' dedi. Sırf onun bu isteğini yerine getirebilmek için Güzel Sanatlardan mezun oldum ve diplomamı babama gösterip sahne izni alabildim".

"İstanbul'da Boğaziçi Lisesi birinci sınıfını bitirdikten sonra Bursa'ya gelmiştim. Bir yıllık anne, baba özleminin yanı sına Ayten'in özlemiyle yanıp tutuşuyordum. Fakat Ayten'in bir hafta önce bir subayla nişanlandığı haberini alıyorum. Oysa o bir yıl boyunca her hafta mektuplaşmıştık. O kadar üzgündüm ki evdeki ecza dolabını açtım, antibiyotikten aspirine, gripine kadar akla gelebilecek tüm ilaçların hepsini alıp içtim. Beynim zonklayarak derin bir uykuya daldığımı hatırlıyorum. Sabah uyanmadığımı görünce beni götürüyorlar, midem yıkanıyor. Uyandığımda yeğenimin eşi avukat Turhan Olgaç'ın babası, sanat okulunun muhasebecisi Nuri Olgaç'ın kollarındayım. Babamın rengi kül gibi, annem bitkin. Sebebini hiçbir zaman anlayamadılar. Onlara da, başka kimseye de söylemedim bunu". 

                           Kaynak: https://www.meteakyol.com.tr/roportajlar/zeki-muren-roportaji.html

Zeki Müren'in Emirsultan'daki mezarı

-----------------------------------------------------------------------------------

Necati Akgün'den dinleyelim: Hayri Terzioğlu- İhsan Sabri Çağlayangil ikilisi 27 Mayıs ihtilaline kadar altı yıl müddetle Bursa'yı yönettiler diyebiliriz. Hemen her zaman beraber olan bu ikilinin içtikleri su ayrı gitmiyordu. Sadece bir noktada ayrılıyorlardı, Çağlayangil çapkınlığı ile tanınırken Terzioğlu Zeki Müren'i Türk musikisine hediye etmekle meşguldü. Gerçekten de Zeki Müren'in 'dayım' diye tanıttığı Hayri Terzioğlu'nun, onun Türk Sanat müziğinde sanat güneşi olmasında çok, hem de pek çok rolü vardır. (Son 100 Yılın Bursa Olayları ve Anılarım, N. Akgün, s. 196)