Antik Çağ ve  Bizans Bursası

Bursa'nın Tarihi

     Tatianos, MS 1. yüzyılda Roma İmparatoru Caligula zamanında, bugünkü Yaylacık Köyü`nün bulunduğu mevkide yer alan Caesareia Germanica isimli kentte yaşadı. Modern olimpiyatlar benzeri yarışlarda hiç geçilmeyen sporcu çok sevildiği için heykeli dikildi.

    Yol çalışması sırasında ortaya çıkan tarihi eseri Yaylacık köylüleri öküz arabasına koyarak kahvenin bahçesine getirmişler. Üzerine mermer koyup masa olarak kullanılmaya başlanmış. Prof. Dr. Hüseyin Savaş Başkaya ve Prof. Dr. Mustafa Şahin, bu eserin hem bursa hem de atletizm tarhi açısından çok önemli olduğunu söyledi.

                                    
     
   İKİ BİN YILLIK ŞAMPİYON
   Yaylacık Köyü`nde bulunan yaklaşık 2 bin yıllık anıtın üzerinde şampiyon sporcunun başarılarınının yer aldığı bir yazıt ortaya çıktı.
    Köy kahvesinde masa olarak kullanılırken fark edilen anıtın Bursa`nın ilk şampiyon atleti Tatianos`a ait olduğu belirlendi.
    Bursa atletizmi bugüne kadar bir çok şampiyon sporcu çıkardı... Türkiye, Balkan ve Avrupa şampiyonalarında dereceye giren sporcuları oldu bu kentin...
Peki, yaklaşık 2 bin yıl önce Batı Anadolu`da şampiyonluklar kazanan atletin Bursa`dan çıktığını biliyor muydunuz?
    Evet, yanlış okumadınız, Bursa`nın 2 bin yıllık “herkül” atleti gün ışığına çıktı.
Milattan Sonra 1. yüzyılda Roma İmparatoru Caligula zamanında, bugünkü Yaylacık Köyü`nün bulunduğu mevkide yer aldığı tahmin edilen Caesareia Germanica isimli kentte yaşayan Metrophanes’in oğlu Tatianos`un, yaklaşık 2 bin yıl önce çeşitli kentlerde katıldığı uluslararası yarışmalara katılarak, birincilikler elde edip, Bursa`ya, tarihte bilinen ilk şampiyonluklarını kazandırdığı ortaya çıktı.

   OLİMPİYATLARIN ATASI
    Bundan yıllar önce Bursa`nın Yaylacık Köyü`nde bulunan bir anıt, Bursa`nın bilinen ilk şampiyonunun Tatianos olduğunu ortaya koydu.
    M.S. 1. yüzyılda yaşamış olan Tatianos`un katıldığı, bugünkü modern olimpiyatlar benzeri yarışlarda birincilikler kazanarak adına anıt yapılacak kadar değer verilen bir sporcu olduğu belirlendi.
    2006 yılında Uludağ Üniversitesi Görükle Kampüsü`nde yapılan yol çalışması sırasında çıkan antik mezar üzerine harekete geçen Bursa Arkeoloji Müzesi ve Uludağ Üniversitesi arkeologları, Bursa atletizmi için çok önemli bir gerçeği ortaya çıkardı. Mezarla ilgili araştırmalar devam ederken, Yaylacık Köyü`nden gelen haber çalışmalara farklı bir boyut kazandırdı. Kocatarla adı verilen bölgede köylüler tarafından bulunan bir anıt olduğu haberi herkesi heyecanlandırdı...

   KAHVEDE MASA OLDU
    Köylüler, üzerinde yazıt bulunan anıtı öküz arabalarıyla köyün merkezine getirdiklerini söylerken, bu yazıtın bir süre sonra köy kahvesinin önüne getirilen anıt, üzerine mermer bir taş koyulup masa olarak kullanılmaya başlandığı belirlendi.
   Yapılan çalışmalar sonucunda, bölgede daha önce araştırma yapan önce Alman epigraf Thomas Corsten`ın anıt üzerindeki eski Yunanca yazının Almancaya çevrildiği anlaşıldı. Bu yazılar sonra Türkçe`ye tercüme edildi.
   Anıtın üzerinde Tatianos`un birincilik elde ettiği yarışlar ve bu şampiyonlukları hangi şehirlerde kazandığı yazıyordu.

   HİÇ GEÇİLMEDİ
    Anıtın üzerinde Tatianos`un kazandığı yarışlar yer alırken, bazı bölümler kırık olduğu için kazandığı 2 yarışın yeri ile 1 yarışı hangi kategoride kazandığı bölümleri ise anlaşılamadı. Atletin birincilikleri ve yerleri şöyle:
“Neapolis (Yenişehir`de) gençler koşusu, Pergamon-Augusteia (Bergama`da) gençler koşusu, Ephesos (Efes`te) gençler koşusu, Pergamon-Traianeia (Efes`te) gençler koşusu, Nikomedia (İzmit`te) gençler koşusu, Kyzikos (Erdek`te) gençler koşusu, Belirsiz bir yerde gençler koşusu, belirsiz bir yerde yetişkin erkekler koşusu, Prgamon da (derecesinin olduğu yer kırılmış)”
...Ve anıtın ortaya çıkmasıyla M.S. 1. yüzyılda ismi Caesareia Germanica olan bölgede yaşamış olan Tatianos`un, tarihte belirlenen Bursa`nın ilk şampiyon atleti olduğu anlaşıldı.
O dönemdeki isimleriyle Ephesos (Efes), Pergamon (Bergama), Kyzikos (Erdek), Nikomedia (İzmit), Tralleis (Aydın), Neapolis (Yenişehir) gibi antik çağın önemli kentlerinde yarışlara katılan Tatianos`un, birincilikler kazanarak dönemin en önemli ödülü olan bu kentlerin onursal vatandaşlığına kabul edildiği bildirildi.

    OLİMPİYAT KADAR ÖNEMLİ
    Bursa atletizm tarihi için oldukça önemli bir adım olan bu anıtın bulunmasıyla ilgili olarak Uludağ Üniversitesi Arkeometrik Araştırmalar Koordinatörü ve Çevre Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Savaş Başkaya şunları anlattı:
“Uludağ Üniversitesi çevresindeki otoyol inşa edilirken, çalışanlar taş ve mıcır ararken, Nilüfer çayı üzerindeki bir noktada antik mezara rastlamışlar. Bunu öğrendikten sonra sonra Arkeoloji bölümü, mezarın kime ait olduğunu araştırdı. Sonuçta, Caesareia Germanica kentinin ismine ulaştık. Kenti bulmaya çalıştık. Bu sırada bu anıta rastladık.
    Anıt üzerindeki yazıtın Alman epigraf tarafından tercüme edildiğini öğrendik ve biz de Türkçe`ye çevirdik. Anlamını öğrenme fırsatı bulduk. Bu taş üzerinde bir atletten bahsediyordu. Anadolu`da önemli kentlerde yarışmış Bursalı birinden. Bu sporcu, yarışlara katılmış ve önemli başarılar kazanmıştı. Günümüzde olimpiyatlarda altın madalya alan atletler kadar önemli birisi olduğunu anladık. Çünkü onun anısına yapılmış bir anıt bu.”

HEYKELİ DİKİLMİŞ
    Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şahin, Tatianos için “Bursa`nın bilinen en eski atleti” diyor.
    Kazandığı şampiyonluklar nedeniyle kendisi için anıt yapıldığı ifade eden Mustafa Şahin, “Bu anıt Tatianos`a ait. Tatianos şampiyonluklar kazanmış bir sporcu. Bu anıt, üzerinde heykelinin bulunduğu önemli bir eser. Tatianos için bu görkemli anıtın dikilmiş olması kent insanlarının hemşerileriyle gurur duyduğunun en önemli göstergesi” diye konuştu.

YUNUS EMRE GİBİ
   “Tatianos yüzde yüz Bursalı” diyen Şahin sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu anıtta kazandığı yarışlardan bazılarını görebiliyoruz. Tabii zarar gören bölümler nedeniyle yazının bazı bölümleri tam olarak okunamıyor. Tatianos; Efes, Bergama, Bandırma, Aydın, İzmit`te yapılan yarışlarda birincilik elde etmiş. Muhtemelen 1. yüzyılda yaşamış. Doğum tarihi belki bu anıtta var ancak, bunu göremiyoruz.
    Halkının gurur duyduğu önemli bir atlet. Antik dönemlerde şöyle bir özellik vardı. Yapılan yarışlarda sadece birincilik derecesi vardı. İkinci ve üçüncülüğe ödül yoktu. Yarışlar sonunda birincilik kazanan sporcuya yarışın yapıldığı kentin fahri hemşeriliği veriliyordu. Bu da önemli bir ödül.
    Aslında Tatianos, bizdeki Yunus Emre gibi. Bu sporcu yarış kazandığı şehirlerin hemşeriliğini aldığı için bu şehirdekiler Tatianos`a hemşerimiz diyorlar. Ancak, buradaki yazıdan anlıyoruz ki, Tatianos yüzde yüz Bursalı.”

                                         27.9.2008 tarihli Olay Gazetesi'nden kısaltılarak alınmıştır.