Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu
tarafından 1930 yılında tasarlanan Tayyare Cemiyeti Tiyatrosu, Tayyare
Cemiyetinin (Türk Hava Kurumu) açtığı yarışmada birincilik kazanmıştır.
Cumhuriyet Döneminde inşa edilen ilk modern konser ve tiyatro salonudur.
Yapı, Bursa Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu
tarafından 1986 yılında tescillenmiştir.
1920’lerde Avrupa’da
uygulanmaya başlayan uluslararası üslup, Türkiye’ye 1930’lu yıllarda
simetriden kaçış, kübik kütle anlayışı, serbest planlama, geniş cam yüzeyler
vb. karakteristik özelliklerden oluşan bir biçim anlayışı olarak
yansımıştır. 1933 yılı sonrası hazırlanan kalkınma planları kapsamında yer
alan Bursa kenti de gelişmeye ve değişmeye başlamış, Bauhaus, Bohemya
Kübizmi ve Art Deco gibi uluslararası akımlar binalarda yaygın olarak
benimsenmeye başlamıştır. Uluslararası üslubun bir temsili olan Tayyare
Kültür Merkezi, ağırlıklı olarak Atatürk Caddesine bakan cephesinde
tasarlanmış kübik cumbalı pencereleri ile Bohemya Kübizmini
anımsatmaktadır. Betonarme sistemde zemin+1 kat olarak inşa edilen yapı,
1934 yılında sinema ve tiyatro binası olarak kullanıma açılmıştır.
Tayyare Cemiyeti Tiyatrosu,
1945 yılında Bursa Belediyesi tarafından satın alınmış ve kiraya verilerek
Tayyare Sineması olarak bir süre hizmet vermiştir. 1953 yılında Uçak Sokak
üzerindeki kitleye birinci kat
ilave edilmiştir. 1961-1962 yılında, binanın Atatürk Caddesi’ne bakan yüzüne
ikinci kat eklenmiş, 1971-1972 yıllarında ise üçüncü kat eklenerek,
Belediyenin bazı birimleri buraya yerleştirilmiş ve bina çok amaçlı
kullanılmaya başlanmıştır. 1991 yılında hazırlanan ve kat ilavelerinin
kaldırılarak, binanın ilk yapıldığı haline dönüştürülmesini öngören projesi,
1992-1995 yılları arasında tamamlanmıştır.
Günümüzde, Kültür Merkezi
olarak kullanılan yapıda, 718 izleyici kapasiteli bir konser/ tiyatro
salonu, 100 kişilik toplantı salonu, 3 sergi salonu ve fuayenin yanında,
ışık, ses, projeksiyon
sistemlerinin olduğu mekanlar, aynı anda 3 simültane çeviri yapılabilen
mekanlar ile büfe gibi ek birimler bulunmaktadır.
(Elif Acar Bilgin- Ceren Duman -
Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X (2014), Poster
Sunuşları s. 18.