Yahya Kemal Beyatlı ve Bursa



Yahya Kemal Beyatlı   

1884-1958

Yahya Kemal Bursa'da

Edebiyatımızda Bursa

 

 

 
   
Bursa üzerine kalem oynatmış edebiyatçılarımız arasında Ahmet Hamdi Tanpınar'ın seçkin bir yeri vardır. Tanpınar'ın Bursa'ya neden düşkün olduğu üzerine kafa yoranlar, Yahya Kemal'in İstanbul ile olan derin sevgi bağına işaret etmişlerdir hep. Ancak Yahya Kemal'in Bursamızla da bağları vardır. Bu konu biraz deşildiğinde bakın ortaya neler çıkıyor.

    Bilindiği gibi ünlü şairimiz Üsküp doğumludur. Üsküp Yıldırım Beyazıt döneminde, 1389'da Osmanlı topraklarına katılır. Fetihten sonra başkent Bursa'dan Üsküp'e çok sayıda göçmen yerleşir. 14. yüzyıldaki köklerini bilmesek de, Yahya Kemal'in dedesinin 19. yüzyıl son çeyreğinde önce Bursa, sonra da Niş'te bir süre yaşadıktan sonra Üsküp'e yerleştiğini biliyoruz. Üsküp kenti Şardağ'ın eteklerinde kuruludurü aynen Bursa'nın Uludağ'ın eteklerinde kurul olması gibi. Bu benzerlik Yahya Kemal'in Kaybolan Şehir adlı şiirinde karşımıza çıkar:

Üsküp ki Yıldırım Beyazıt Han diyarıdır,
Evlad-ı Fatihan'a onun yadigarıdır.

Firuze kubbelerle bizim şehrimizdi o;
Yalnız bizimdi, çehre ve ruhiyle bizdi o.

Üsküp ki Şardağ'ında devamıydı Bursa'nın.
Bir lale bahçesiydi dökülmüş temiz kanın.
..............................


    Milli mücadelenin sürdüğü bir dönemde Ankara hükümeti Anadolu'ya geçmesi için Yahya Kemal'a bir miktar para gönderir. Aynı dönemde gerçekleşen bir çarpışma sonucu Kuvayi Milliye güçleri Eskişehir yöresinde geri çekilmek zorunda kalınca, Yahya Kemal kendisine gönderilen parayı Sofya'ya gidip harcar. Ancak bu yaptığı yüzünden sonrdan pişman olur. 17 Ekim 1922'de Atatürk ile kez Bursa'da tanışır ve onun ayaklarına kapanarak af diler.
    Ali Aksoy Yahya Kemal'in Bursa ile olan bağını kurmak için "İnsan ömrünün anayurdu çocukluğudur" der ve şöyle devam eder: "Yahya Kemal'in doğduğu ve çocukluğunu yaşadığı Üsküp, Türk ve müslüman kimliği ile hiç aklından çıkmamıştır. Öyle ki, Üsküp sınırlarımız dışında kaldıktan sonra, ruhen uğradığı mahrumiyette şair, Üsküp'ün yerine Bursa'yı koyarak avunur." Aksoy bu fikrine kanıt olarak Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver'in Yahya Kemal'in ağzından aktardığı sözleri gösterir:
    "Üsküp'te doğmasaydım yanardım. Bursa'yı da pek severim. Bana Üsküp'te mi veya Bursa'da mı doğmak isterdin deseler Bursa'yı isterdim. Fakat Üsküp'ü de arzu ederdim."
    Kentimiz ile böyle bağları olan Yahya Kemal'in adını taşıyan bir okulun olması tabi ki yakışık alır. Böyle bir okul Yıldırım ilçemizde, Siteler Mahallesi'nde mevcut neyse ki.