|
Hamidiye Sanat Mektebi Erkek Sanat Okulu / Tophane Endüstri Meslek Lisesi |
 Bursa'nın Köklü OkullarıBursa'da 19. Yüzyılda Açılan Okullar
|
10 nisan 1869 günü Filibos mahallesinde Türkmenoğlu Konağı'nda Senayi Mektebi açıldı. Islahhane adı ile çağrılan bu okulda önceleri yalnızca dokumacılık öğretildi. İlk üretim olarak jandarmalar için elbiselik kumaş dokundu. Daha sonra kunduracılığın öğretilmesi için İstanbul'dan öğretim görevlileri ile birlikte yeni aletler getirildi. Giderek çalışmaları ile dikkat çekmeye başlayan Hamidiye Senayi Mektebi'nin ders programlarına 1900'lü yıllardan sonra Fransızca ve musiki dersleri de eklendi ve okulda bir bando kuruldu. 1906 yılında ise Hükümet Caddesi'nde okulun bir satış mağazası açıldı. Okulu geliştirmek için neredeyse tüm Bursa halkı seferber oldu. Piyango tertip edildi ve Atıcılar mevkisinde düzenlenecek hayvan pazarından alınacak pazar resmi okula bırakıldı. 1906 yılında Bursalı Necip ve İstanbullu Mirat Efendiler, Avrupa'da imal ettirdikleri sigara kağıtlarını Hamidiye Senayi Mektebi Sigara Kağıdı adı altında satmak için ruhsat aldılar. Bu satışın tüm geliri de mektebe bırakılacaktı. Mektep ilk açıldığı konakta iki yıl kaldıktan sonra Tophane semtine taşındı. 
Okulun tarihi 2011'de kitaplaştırılmıştı ----------------------------------------------------------------------------------------------- Yoksul Öğrenciler Milyon Dolarlık Hayallerini Nasıl Gerçekleştirdi Soner Yalçın Coşkunöz, Durmazlar, Diniz, Ermetal, Mutlusan, Ünimak, Karmod, Hidro Tek, Kema Makine, Mimfa, Kuzuflex, Omega Otomotiv, Başarır, Tuğra Makine,Türkkar, Yuneka, Kardoba, Beltan, Revsan, Biytaş, Modsan...liste uzayıp gidiyor. Hepsi ihracatçı, hepsi Bursa'da.Ciroları yüz milyonlarca dolar. Bu şirketlerin kurucularının ortak bir özelliği var. Bugünlerde çocuklarını okullara gönderecek ailelerin bu ortak yanı bilmelerini istedim. Ticari hayata 1955'de atılan M. Kemal Coşkunöz bugün 400 milyon cirosu olan Coşkunöz Holding'in kurucusuydu. 1956'da küçük bir atölyede iş hayatına başlayan Ali Durmaz, bugün cirosu 150 milyon dolar olan Durmazlar Hlding'in sahibiydi. Bugün 11 şirket ve iki bin çalışanı olan Talat Diniz, Diniz Holdinğ'i 1976 yılında kurdu. Ve diğer şirketlerin kurucuları şu isimlerdi: Fahrettin Gülener- Ermetal; Atilla Öztelcan- Kuzuflex; Mehmet Ülker- Meta Teknik; Serkan Köristan-Gera Makine; Ali Olağaner-Mutlusan; Necmettin Pınar- Pınar Metal; Ali Altınipek-Omega Otomotiv; Hulusi Burkay-Burkay Tekstil; Abdullah Bayrak-Elsisan; Nurettin Akbal-Ceyantek; Burak Selamet- Ünimak; Zeki Tunaoğlu-Tunaoğlu AŞ; Yusuf Meriç-, Kadir Gümüş-Yuneka; Ali Tosun-Mutfakçılar AŞ; Sabri Evci-Revsan; Cengiz Malkoç-Karmod; Emin Işıkverenler-Başarır Kalıp;Yusuf Keser-ŞRK AŞ;Vehbi Varlık-İnoksan; Harun Keser-Kema Makine; İhsan Gürcü-Türkkar Otobüs; Erhan Kara-Hidro Tek; Fahri Tuğral-Tuğra Makine; Veli Kaynar-Hidrosel; Turgay Şenel-Modsan; Fevzi Uçar-Mimsa; Hüseyin Şahinkul-Şahinkul AŞ; Turgut Yavaş-Turgut Ticaret; Hüseyin Karabacak-Hüner Triko; Kenan Bayrak-Kardoba; Suat Gülçimen-Biytaş; Rahim Kuru-Baykal AŞ; Süleyman Beltan-Beltan AŞ. Milyon dolarlık cirolara sahip şirket kurucularının hemen hepsi yoksul ailelerin çocuklarıydı. Hayır, ortak yanlarından kastettiğim yoksul olmaları değil. Bu şirketlerin hepsinin sahipleri aynı okuldan mezundular: Tophane Endüstri Meslek Lisesi, eski adıyla Bursa Erkek Sanat Enstitüsü. Hepsi, artık devletin ve dolayısıyla ailelerin pek ilgi göstermeediği meslek lisesi mezunuydular. Kimi tesviyeci, kimi dökümcü, kimi makineci, kimi marangoz, kimi dokumacıydı. 140 yaşında bir okul. Bugün Bursa'nın en önemli sanayi kentlerinden biri olmasında, bu okulun katkısı görmezden gelinemez. Okulun hikayesi de ilginç: Bursa valisi İzzet Paşa okulu 29 mart 1868'de yoksul ve kimsesiz çocukları koruma amacıyla ıslahane olarak kurdu. Başına da jandarmadan Hüseyin Efendi'yi getirdi. Burada ileride iş edinebilmeleri için çocuklara el hünerlerine dayanan meslekler öğretilmeye başlandı, biçki, dikiş gibi. Yararı da görüldü: 1877-78'de Rusya ile savaşan Osmanlı askerlerine elbise dikildi. 1899 yılında okula Hamidiye Sanaye Mektebi adı verildi. Temmuz Devrimi (1908, II: Meyrutiyet) okulun gelişmesine ön ayak oldu. Bu dönemde demir, tesviye, döküm atölyeleri kuruldu. Cumhuriyetin ilk Milli Eğitim Bakanlarından Vasıf Çınar, I. Dünya Savaşı dönemlerinde okulda öğretmenlik yaptı ve okulun yedi yıllık bir lise haline gelmesini sağladı. Okulun artık birçok bölümü vardı: marangozluk, tesviyecilik, tornacılık, dökümcülük, ağaç tornacılığı, modelcilik, kunduracılık ve demircilik. Osmanlı'nın ayağa kalkmak için toprağa dişiyle tırnağıyla tutunduğu I. Dünya Savaşı yıllarında öğrenciler sabaha kadar çalışarak Mehmetçiğin ihtiyaçlarını gidermeye çalıştı. Kimi cepheye koşup şehit oldu. Aynı direniş ulusal kurtuluş savaşında da gösterildi. İşgal yıllarında bakımsız kalan okulun yardımına genç Cumhuriyet yetişti. Vali Hacı Adil Bey bizzat kendisi kolları sıvadı ve okulu tekrar eğitim görülebilecek bir yer haline getirdi. Yerli malı üretiminin teşvik edildiği o yıllarda okul sık sık sergiler düzenledi. Öğrenciler ürettiklerini satarak okula katkıda bulundu. Okul 1927 ve 1944 yılında iki kez yangın tehlikesi atlattı. 1952'de Bursa Erkek Sanat Enstitüsü adını aldı. 1958'de ek olarak Akşam Tekniker Okulu açıldı. Yirmi beş yaşını aşmamış Erkek Sanat Enstitüsü öğrencilerinin alındığı bu okul üç yıllıktı. Başlangıçta makine bölümü olan bu okulda 1963-64 öğretim yılında elektrik bölümü eklendi. Bu okullar nedense tüm ülkede 1968 yılında kapatıldı. Yerine bugünkü teknik liseler açıldı. 1974 yılında okulun adı Bursa Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi oldu. Aynı yıl Yeniyol'daki bölüm bağımsız bir okul halini aldı. Böylece Bursa'da iki Endüstri Meslek Lisesi oldu. Eski okula Tophane Endüstri Meslek Lisesi, Yeniyol'daki okula Yeniyol Endüstri Meslek Lisesi adı verildi (bu okulun adı sonradan Demirtaşpaşa Endüstri Meslek Lisesi oldu). 1987'de Tophane Anadolu Teknik Lisesi açıldı. Bu liseye sonradan bilgisayar ve makine bölümleri dahil edilerek günümüzdeki haline ulaştı. Yazarın Hürriyet gazetesinde 31.8.2009'da yayınlanan yazısının bir bölümüdür.
|