Yenişehir Anıları (Hüseyin Kaplan)

Ali Bilgiç

Valinin Yenişehir Raporu 

Yenişehir'in Tarihi

Bursa'nın İlçeleri

    Cumhuriyetin ilik yıllarında Yenişehir’deki büyük çiftlikler: Sungur Paşa, Osman Minez, Mesenizli Tevfik Zağra, İnegöllü Şakir Lakşe ve Rıza Biçen’e aitti. Rıza Biçen köken olarak Manastırlı imiş. Çalışkanlığı ve bürokrasiyle iyi ilişki kurmasıyla durumunu güçlendirmiş. Marmaracık bataklığının kurutulması ile kazanılan araziye satın alıp çiftliğini büyütmüş. Çocuğu olmadığı için çiftliğini Türk Eğitim Vakfına bağışlamış. Tevfik Zağra çiftlik sahiplerinin en zenginiydi. Bursa ovasında geniş meyve bahçeleri, Bursa’da evi ve Kapalıçarşı’da dükkanları vardı. Ne var ki tek oğlu Sami alkol düşkünlüğü yüzünden babasından kalan her şeyi kaybetti.

    Cumhuriyetin ilk yıllarında Yenişehir’de oturanlar suyu doğrudan doğruya Sakarya ırmağına boşalan Kocadere’den sağlarmış. Dere üzerine dolaplar kurulur, su seviyesi yükseltilerek bahçeler sulanırmış. Ayrıca bir büyük dolap aracılığıyla su 10 m. kadar yükseltilip bir depoya aktarılır, o depodan da künk borularla kasabaya getirilirmiş.  Hatırladığım kadarıyla Cumhuriyetin 10. yıl kutlamaları sırasında (1933) Kerim Ağa isimli bir hayırsever İznik yolu üzerinde, kuzeydeki yüksek rakımlı bir yerde bulduğu suyu font borularla kasabaya ulaştırdı, böylece mahallelere çeşmeler yapıldı.

     Yenişehir’in zarif saat kulesinin yapımına Mehmet Gökgöz’ün belediye başkanlığı döneminde 1932”de başlanır. Osman Minez döneminde 1936’da tamamlanır. Kuleyi yapan usta Halil Balcı ustadır. Saat aksamı ise Yenişehir’in ünlü saatçisi Körüstanlı Nuri Usta tarafından, hurda parçalardan yararlanılarak yapılmış, iki çanı da terk edilmiş iki kiliseden alınmıştır. Nuri Usta elinde her iş gelen becerikli biridir. Örneğin Bilecik’te gördüğü trenden esinlenerek kazanı ispirto ile ısıtılan buharlı lokomotif yapıp Yenişehir’de rayların üzerinde çalıştırmayı başarmıştır. Bursaspor başkanlığını yapan Erkan Körüstan’ın babasının amcasıdır.