Bursa'nın İlk Edebiyat ve Sanat Dergisi

Bursa'da Süreli Yayınlar

Bursa'da Basın

Bursa'da Edebiyat

     Bu bölümde geçmişte kentimizde yayımlanmış dergilerden örnekler sunuyoruz. Tanıtımını yapacağımız süreli yayınların Bursa'nın kültür sanat hayatının ulaştığı seviyeyi göstermesi açısından önemli olduğunu düşünüyoruz.

           Milli Sinema Mecmuası

Milli Sinema Derneği'nin yayını olan dergi 1925-1926'da Bursa'da yayımlandı. Dergide karikatürler de yayımlanıyordu. Örneğin aşağıda kapağı görülen sayıda Muradiye'de bulunan Kız Muallim Mektebi'nin müdiresi ile Milli Mücadele'nin Bursalı kadın kahramanlarından olan Zehra Budunç (1896-1956) bir karikatürde gösterilmiştir. 

Alem-i Musiki

On beş günde yayımlanan sanat ve musiki dergisi. İlk sayısı 1 Ekim 1919'da Bursa'da çıktı. Sahibi ve yayın yönetmeni besteci Mehmet Baha Pars idi. Derginin yönetim merkezi Bursa'da basılmakta olan Hüdavendigar gazetesiydi. Sekiz sayfalık dergide sanat ve musiki haberlerinin yanı sıra şarkı notaları da yayımlanıyordu. Mayıs 1920'deki 15. sayısından sonra kapanmıştır.

Mehmet Baha Pars(1877-1953)

Yalaza
       Bursa'da yayımlanan haftalık siyasi mizah gazetesi. Sahibi İsmet Bozdağ, yazı işleri yönetmeni Sabri Türkozan'dı. Dizgisi Hakimiyet mürettiphanesinde yapılan ve Uygun basımevinde basılan gazete, pazar günleri 28.5 X 41 santimetre boyutlarında 10 kuruş fiyatla piyasaya sürülmekteydi. İlk sayısı 26 Mart 1950 tarihlidir. Cemal Nadir ve Orhan Ural gibi usta karikatürcülerin yapıtları yanında, Mızrap, Sağdıcın Bozdağ ve Eiske gibi takma adlarla ilginç taşlamaların yer aldığı gazete, dönemin iktidarı Cumhuriyet Halk Partisi'ne (CHP) karşıt bir yayın politikası izlemekteydi.

Bursalı Öğrenci

Bursa'da yayımlanan haftalık okul, öğrenci dergisi. 17 Ekim 1951 tarihli birinci sayısının kapağında tarama bir Atatürk resmi, kapak üst tarafında sağda bir kız ve bir erkek öğrenci, sol tarafta işe Bursa'yi simgeleyen bir tarama resim yer almaktadır. Logosunun altında ''Bursalı Öğrencilerin Gazetesi" yazısı bulunan derginin satış fiyatı 10 kuruştu. Sahibi Kemal Terzioğlu, yazı işlerini yöneten neşriyat müdürü İsmail Gerçeksöz, teknik sekreteri de Feridun Evrenosoğlu idi. Dergide belirtildiğine göre, yayın kurulunda Sabrı Türkozan, Hüsamettin Arkan, Rüknettin Akbulut, Arif Dumpınar, Sadrettin Çanga ve Işık Kesim yer almaktaydı. Dergide şiir, hikaye, fıkra ve karikatürler bulunmaktadır. Dergi sekiz sayı yayımladıktan sonra kapandı.

Acarspor

Haftalık spor ve mizah gazetesi olarak sunulsa da dergi olarak sayılabilir. Haftada bir, pazartesi günleri çıkardı. 12 Mayıs 1952'de yayımlanmaya başlayan derginin sahibi ve sorumlu müdürü Ş. Ali Bıçakçıoğlu idi. Fiyatı 10 kuruştur.

Curcuna

 15 günde bir yayımlanan mizah dergisidir. 17 Mart 1956 tarihinde yayın hayatına başlayan derginin sahibi Adnan Malkoç, yazı işleri müdürü ise Hüseyin Kuşku'dur. 1957 sonlarında derginin yayım hayatı sona erer.

Çivi

Haftalık yayımlanan mizah dergisidir. İlk sayısı 15 Nisan 1956 tarihinde çıkmıştır. Derginin yazı işleri müdürü Yalçın Kaya, karikatüristi Fuat Söylemez'dir. Logosunun altında "Haftalık Siyasi, Mizahi Gazete" ibaresi yer alan derginin fiyatı 10 kuruştur. İktidar partisini eleştiren dergide çıkan "Kalmaz Ya!" adlı fıkra, derginin kapatılmasına neden olmuştur. Yazıyı yazan Necati Akgün para ve hapis cezası ile Yalçın Kaya ise hapis cezası ile cezalandırılmıştır. Cezaya sebep olan fıkra şöyleydi:

Bir vatandaş gazete bayisine gidiyor.

 Vatandaş: -Bana bir hürriyet ver.

Gazete Bayi: -Kalmadı.

Vatandaş: -Öyle ise Hayat ver.

Gazete Bayisi: -Hürriyetin bulunmadığı yerde Hayat kalır mı?

Alkım

Aylık sanat, bilim ve eğitim dergisi. Bursa Eğitim Enstitüsü'nün yayın organı olarak 1968'de çıkmaya başladı. Sahibi ve sorumlu müdürü, aynı zamanda okul müdürü olan Turan Birinci idi.

Basın Kültür Sarayı Ataevler Mah. Emek Cad. No: 19    16140  Nilüfer- Bursa

Tel(224) 441 74 66                       bgc@bgc.org.tr

Bursa'da Zaman

Fikir, sanat, gençlik ve haber dergisi olarak 1969'da birkaç sayı çıkabilmiştir. Derginin sahibi, o dönem Bursa Eğitim Enstitüsü talebe cemiyeti başkanı olan Alaeddin Korkmaz, yayın müdürlüğü aynı okulun kültür kolu başkanı olan Oyhan Hasan Bıldırki idi.

Akademi

Bursa İktisadi Ticari İlimler Akademisinin yayın organı. Dönemin akademisyenlerinin yönetiminde 1972'de yayımlanmaya başladı.

Yeni Nilüfer

Kelime

Haziran 1986’da yayınlanmaya başlayan “Kelime” dergisi, Bursa’da hazırlanıp Konya ve İstanbul’da basılan bir dergiydi. Derginin çıkış macerası ile ilgili olarak ilk sayısındaki yazısında Metin Önal Mengüşoğlu, dergi fikrini bir düşünce dergisi olarak tasarladıklarını şöyle belirtmiş: “Fark etmemiş olacağız ki bir avuç genç adam, o bomboş avuçlarımızla karar verdik: Bir dergi çıkaracağız. Daha dergi tasarı halinde iken büromuzu kiralamıştık bile…”

Öner Sanat Dergisi

1987'de yayın yaşamına başlayan derginin sahibi Neşet Öner, yazı işleri müdürü de Talat Uncuoğlu idi. Daha sonra genel yayın yönetmenliğini Mehmet Okur, yazı işleri müdürlüğünü de Bilge Öner üstlendiler. Önceleri aylık olarak çıkmasına karşın, sonradan ekonomik yetersizlikler nedeniyle üç ayda bir yayımlanmıştır. 1997 yılında sanat danışmanlığı Dr. Hüsamettin Olgun yürütmekteydi. 2014'te yayın hayatına devam etmekteydi.

Ahenk

Milli Gençlik Vakfı Bursa şubesinin yayınıdır. İlk sayısı Eylül 1991'de çıktı. İlk yayın yönetmeni Osman Doğan idi. Daha sonra bu görevi Engin Bacacı, Necip Fazıl Kurt ve Yunus Emre Altıntaş bu görevi sürdürdü.

Yeni Biçem

Bursa'da yayımlanan aylık yazındüşün dergisi. Biçenim kapanmasından sonra yine Nahit Kayabaşı"nın sahip ve yazı işleri müdürü olduğu bu derginin Mayıs 1993 tarihli ilk sayısında yer alan "YeniBiçem mi?" başlıklı sunuş yazısının girişinde, "Nedir Yeni Biçem? Ne tek başına önceli 'Bi-çem'in yenisi; ne de yeni bir biçem. Öyleyse? İkisi birlikte!" denilerek kapanmak zorunda kalan Biçem dergisinin ardılı olduğu belirtilmekteydi. 24 x 16 boyutlarında, ancak daha ekonomik olmasına özen gösterilerek hazırlanan bu dergi de, önceli gibi, Bursa ve ülke genelinde yazın ve düşün alanlarında etkili oldu, yankı uyandırdı. Ne var ki bu dergi de ekonomik olanaksızlıklar nedeniyle Eylül 1994 tarihli 18. sayısından sonra kapandı. Daha sonra değişik sanatçılar tarafından Öz Yeni Biçem ve Bir Yeni Biçem adlarıyla yayımı sürdürülmek istendiyse de sürekliliği sağlanamadı.

İpek Dili

Dergiyi ‘yayına hazırlayan’ şair İhsan Deniz’dir. Bursa’da 31 Mart 1995’te basılan ilk sayısı ile Ekim 1999’da çıkan son sayısı arasında belli bir periyoda bağlı kalmadan 15 sayı yayınlandı. Şiir dergisi oluşunu, daha logosunda hemen soldaki “şiir” kelimesiyle her sayısında vurgulayan İpek Dili, çıkmak için fırsat bulduğu an çıkan görünümüyle kendine özgü bir yayın periyoduna sahiptir. Bu durum, derginin “İlk Söz”ünde “İpek Dili’nin kendini zamanın hapsedici ve zorlayıcı sınırlarıyla çevrelemeyecek olması” şeklinde ifade edilmiştir.

Derginin ilk sayısında sunuş yazısının yanındaki ilk şiir Osman Konuk’a aittir. Elbette İhsan Deniz, dergi sayfalarında en çok ürün yayınlayan şairdir. Necat Çavuş, Hüseyin Atlansoy, Cem Yavuz, Kâmil Eşfak Berki, Ali Günvar, Yılmaz Taşçıoğlu, Adem Turan, V. B. Bayrıl, Mustafa Ruhi Şirin, Alper Çeker, Haydar Ergülen, Mehmet Erdoğan, Cevdet Karal, Cumali Ünaldı, İsmail Aykanat, Hasan Selâmi Binay, Halil Güney, Mustafa Muharrem, Ali Kemal Akdeniz, Mehmet Ocaktan, Osman Serhat Erkekli, Hayriye Ünal, Sedat Umran, Seyhan Arslan gibi -bir kısmı sadece tek şiiriyle görünmüş- şairler, büyük şehirlerde yayınlanan edebiyat dergilerinde de isimlerine en çok rastlanan şairlerdir.

Düşlem

    Aylık edebiyat dergisi. 1997-1999 arasında 24 sayı yayımlandı. Sahibi Nahit Kayabaşı, yazı işleri müdürü Ali Aksoy idi. Yazı kurulu Haluk Cengiz, Nuri Demirci, Nahit Kayabaşı'ndan oluşuyordu.

                       Kaynak: Bursa Dergileri, Nevzat Çalıkuşu, Bursa Büyükşehir Belediyesi Kitaplığı, s. 157 

                                
Sekizinci Kıta                       


   Kırk beş günlük edebiyat ve düşünce dergisi.İlk sayısı 15 Nisan 2011'de çıktı. Derginin sahibi ve sorumlu yazı işleri müdürü Can Ulusoy, genel yayın yönetmeni ise Ediz Doğan'dır. İlk sayısında dosya konusu 'Yol' idi. İkinci sayıda 'Kıta', üçüncü sayıda 'Sınır', dördüncü sayıda 'Mekan' konularını ele aldı. Beşinci sayıda kapandı.

Bursa Araştırmaları - Kent Tarihi ve Kültürü Dergisi

Bursa Araştırmaları Vakfı'nın üç ayda bir yayınlamış olduğu kent tarihi ve kültürü dergisidir. Mayıs 2003'te yayın hayatına başladı. Derginin sahibi ve sorumlu müdürü 26. sayıya kadar Ahmet Erdönmez idi. 27. sayıdan sonra sahibi Nuri Kolaylı, yayın yönetmeni ise Raif Kaplanoğlu oldu. 2015 yılında kapandı.

Patikalar                    ayrıntılı bilgi için tıklayınız

Yeşil Bursa

Emekli öğretmen Hüeyin Genç'in yayın yönetmenliğini yaptığı dergi 2012-2018 arasında yayınlandı. Üç ayda bir çıkıyordu.