Celal Bayar ile Anılar

Celal Bayar Evleri'nin Yapılışı

Bursa'da Siyasi Hayat

Bursa'lı Ünlüler

Gemlik Atatürk Parkı

        

             Mustafa Kemal ile                                                Eşi Reşide Hanım ile

     Lozan Barış Konferansı'na danışman göreviyle katıldı. 1923 seçimlerinden sonra İkinci Büyük Millet Meclisi'ne İzmir Milletvekili olarak girdi.

    1924 yılında İş Bankası'nın kurulmasında önemli rol oynadı. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundaki savaşım çabalarında politikacı ve iktisatçı kimliği ile parladı. 1937'de Atatürk tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin 14. Başbakanı olarak tayin edildi ve ilk kabinesini kurdu. Daha sonra siyasî yaşamını İzmir Milletvekili olarak sürdürdü. 

    CHP'de arkadaşları ile 1945'de Dörtlü Takrir'i verinceye kadar görev aldı ve bu tarihte Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan ile birlikte Demokrat Parti'yi kurdu ve başkanlığına getirildi. 14 Mayıs 1950 genel seçimlerinde genel başkanı bulunduğu Demokrat Partinin iktidarı büyük çoğunlukla kazanması ile 22 Mayıs 1950'de toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi Bayar'ı Cumhurbaşkanlığına seçti.

    1903 yılında Reşide Hanım'la evlenen ve üç çocuğu olan Celal Bayar, 22 Ağustos 1986 gününde İstanbul'da vefat etti.

                                      Umurbey'deki Anıt Mezarı

    Türkiye Cumhuriyeti’nin 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın doğduğu, 19. yüzyılın mimari özelliklerini yansıtan Gemlik’in kuzeyindeki Umurbey’deki ev Celal Bayar Müzesi olarak 26 Ağustos 1970 yılında hizmete açılmıştır. Müzenin ve içerisindeki kütüphanenin kuruluşunda Celal Bayar kendi olanaklarını kullanmıştır.  

                                                         Müzeden bir görünüm

      İsmail Bey’in teşkilatla tanışması Umurbeyli Mahmut Celal Bey sayesinde olmuştu. Mahmut Celal Kağıtçıbaşılara çok sık gelip gittiği için neredeyse aileden biri gibiydi.

       Daha 17 yaşındayken Ziraat Bankası Bursa şubesinin sınavını kazanıp burada veznedar olarak çalışmaya başlayan Mahmut Celal, ilk zamanlarda Tahtakale’de bir kahvehanenin üstünde oda kiralamış ve birkaç ev ötedeki İsmail Bey’e komşu olmuştu. İnegöllüzade Rafet Bey’in kızı Reşide Hanım’la evlendikten sonra ise daha güzel bir eve taşınmıştı.

       Mahmut Celal Bey işten çıkınca eve gitmeden önce çoğunlukla Ulucami’nin karşısındaki berbere, sonra da İsmail Beyin Kapalıçarşı’daki kırtasiye dükkanına uğrardı. İsmail Bey ile buluştuktan sonra tenha bir köşeye çekilip hem kahvelerini yudumlar hem de memleket meselelerini konuşurlardı.

       İttihat ve Terakki’nin iktidar olduğu dönemde ise Ulucami’nin yakınındaki Kozahan’ın üst tarafındaki İttihat ve Terakki kulübünde buluşur olmuşlardı. Balkan yenilgisinden sonra bu kulüpler kapatılınca yine dükkandaki sohbetlere dönmek zorunda kaldılar. Mahmut Celal İttihatçılara yönelik baskıların iyice artması üzerine de buluşmalarının dikkat çekmemesi için bir avukatın bürosunu toplanma yeri olarak uygun görmüştü.

       Mahmut Celal Bey bu buluşmalarda hararetli hararetle konuştukça İsmail Bey, Umurbey gibi ıssız bir köyden nasıl olup da böylesine atişli bir ihtilalci çıktığına şaşıyor, hayretler içinde ve hayranlıkla karşısındakini dinliyordu.

      Mahmut Celal Gemlik’te mülkiye mezunu bir bakkalla tanışmıştı. Nuri adındaki bu bakkala sıkça uğrayıp Jöntürklerin yayınlarını alıyor, okuyordu. İşte Mahmut Celal bu kişinin etkisiyle ateşli bir İtthatçı olup çıkmıştı.

       Mahmut Celal evlendikten birkaç yıl sonra Ziraat Bankası’ndan Deutsche Orientbank’ın Bursa şubesine geçmişti. Kayınpederinin ağabeyi (İnegöllüzade Mehmet Saffet Bey) bankanın kurucularındandı ve bu yüzden de bankada özel bir yeri vardı. Orada müdür yardımcısı olan Macar Kaldor Efendi’den sonra imza yetkisi olan tek Türk’tü.

      Bu bankaya geçmek Mahmut Celal’ı dış dünyaya açmıştı. Çünkü Deutsche Orientbank kurulurken aldığı ayrıcalıklar sayesinde Avrupa gazeteleri şubeye geliyordu ve Mahmut Celal bunları rahatça okuyabiliyordu.

       Mahmut Celal’in vilayet maiyyet memuru Hamza ve mektupçu Süleyman Nazif gibi kişilerle berber dükkanında kurduğu dostluk onu İttihatçı yemini etmeye kadar götürmüştü. Örgütün Bursa rehberi olan Hamza, aradan çok zaman geçmeden Mahmut Celal’e üyelik teklifinde bulundu.

       İttihat ve Terakki Cemiyeti o zamanlar gizli bir cemiyetti. Üye olanların kendilerinden başka aile bireylerinin de hayatı tehlikeye girerdi. Bu yüzden Mahmut Celal eşine durumu açmayı uygun gördü. “Ayrılıyoruz” demişti bir akşam yemeğinden sonra eşine. Genç kadın şaşkın bakışlarla nedenini sorunca uzun uzun anlattı. Bir vatansever olarak bunları yapmak zorunda olduğunu, ama onu tehlikeye atma hakkı olmadığını… Genç kadın da, “Benim bu işlere aklım ermez. Senin aklın neye yatıyorsa onu yaparsın. Kadının vazifesi kocasının yanında olmaktır. Memleketin iyiliği için yapılacak bir işe ben nasıl karşı çıkabilirim ki” diyerek onu desteklemişti.

     Birkaç gün sonra Hamza Bey’in verdiği adreste üyelik töreni yapıldı. Şehreküstü Mahallesi’ndeki dar aralıklardan birindeki iki katlı ahşap evde, Türk bayrağı örtülmüş masa üzerine el koyarak, başlarına kukuleta geçirmiş ve sadece gözleri görünen iki kişinin önünde yemin etmişti.