|
|
|
Demokrat Parti Kongreleri
Demokrat Parti iktidara geldikten sonra ilk kongresini 1951 yılında
gerçekleştirmiştir. Hakimiyet gazetesi kongrenin yapılacağını “DP İl
Kongresi Bugün Yapılıyor; Koraltan, Menderes, Köprülü, Köymen, Karaosmanoğlu
ve arkadaşları bugün Tayyare ile gelecek” şeklinde manşet olarak vermiştir.
Haberin devamında kongrenin Tayyare Sineması‟nda gerçekleştirileceği ve
konuşmaların salon dışına duyurulması için üç yere daha hoparlör
konulacağını yazar. Kongre 14 Mayıs saat 14.00’te Tayyare Sineması’nda Kore
Şehitleri ve Atatürk‟ün manevi huzurunda iki dakikalık saygı duruşu ile
başlamıştır. Divan seçiminde Bursa Milletvekili Haluk Şaman başkanlığa,
Halil Ayan ikinci başkanlığa seçilmiştir. Seçimden sonra kürsüye il idare
kurulu başkanı Cemal Zağra çıkmış, kürsüde senelik raporu okuyarak il idare
kurulunca verilen vazifeleri yapmaya çalıştıklarını söylemiştir. Kongrede
ayrıca okullarda din dersleri verilmesi ve kuran okutulması, muhtaç olmayan
kadınların hükümet dairelerinde çalıştırılmaması, randevu evlerinin
kaldırılması ve metres hayatının önlenmesi, hükümet işlerinde çalışan karı
ve kocadan birinin çıkarılması, komünistlere idam cezası verilmesi,
milletvekili ödeneklerinin indirilmesi konularına değinilmiştir.
Hakimiyet gazetesi, Menderes’in konuşmasından alıntı yaparak şu manşeti
atmıştır: “Ben hırsızlık yapmadım ve hükümetin başında kaldığım müddetçe
kimseye hırsızlık yaptırmayacağım”.
Yapılan seçim sonucunda il idare kuruluna Cemal Zağra, Hayri Terizoğlu, Ali
Ferruh Yücel, Selahattin Karacagil, Sabahattin Çıracıoğlu, Sıtkı Öziş, Şevki
İpekman, Hayati Yeşilova ve Ferit Akçor seçilmiştir.
Demokrat Parti, Bursa’daki ikinci kongresini 18 Mayıs 1952’de
gerçekleştirmiştir. Kongre önceki kongrede olduğu gibi Tayyare Sineması’nda
yapılmış; kongre başkanlığına Bursa Milletvekili Saadettin Karacabey, ikinci
başkanlığına da Halil Ayan seçilmiştir. İsmet Bozdağ, Hakimiyet gazetesinde
‟Kongrenin İlk günü” adlı yazısında izlenimlerini aktarmıştır. Bozdağ, çok
canlı bir kongre yapılmakta olduğunu aktarmış, kongreye katılan delegelerin
tek taraflı davranmamalarını istemiştir. Bozdağ, yazısının devamında tek
taraflı davranmanın iyi bir davranış olmadığını ve herkesin hakkı verilmesi
gerektiğini belirtmiştir. Bozdağ’ın yazısından DP Bursa il teşkilatında bir
çekişme olduğunu çıkarabiliriz.
Kongrede İnegöl idare kurulu başkanı
Kemal Özkan, İsmet Bozdağ’ın da dikkat çektiği durumu ele almıştır: ‟Bazı
arkadaşlar il idare heyetini çok acı bir şekilde tenkit ettiler.
Dileklerimizi yerine getirmiyorlar dediler. Biz İnegöl delegeleri bu fikirde
değiliz. İdare heyeti iktidarı nispetinde bunları yerine getirmiştir.”
Bu kongreye başbakan Adnan Menderes ve meclis başkanı Refik Koraltan bizzat
katılmış, her iki devlet adamı da ayrı ayrı konuşma yapmıştır. Menderes
konuşmasını daha çok iktisat konusuna ayırmıştır: ‟ DP ziraat işlerini ele
aldı, öteki iktisadi işleri ihmal etti, diyorlar. Şunu bilhassa belirtmek
isterim ki DP bütün iktisadi hayatımızı kucaklayan bir politikanın eseridir.
Biz sadece ziraati ele almış bir parti değiliz. Biz milli gelirimizin, milli
refahımızın yükselmesini isteyen bir politika peşindeyiz. Devlet fabrika
yapar mı? Yapabilir. Yapamaz batıl bir iddiadır. Fakat onun kadar batıl olan
bir iddia da millet fabrika yapamaz iddialarıdır. Biz bu iddianın sahibi
olarak milletin de fabrika yapabileceğinin inanmış insanlarız. Biz 20
milyonun devlete tekâsüf ettiği ve her işi ondan beklendiği bir devletçiliğe
tamamıyla aleyhtarız. Devletçilik politikasının nazariyesi dahi mevcut
olmadan birçok memleketlerde fabrikalar kurulmuş, büyük sanayi meydana
gelmiştir”. Menderes kongrede kendisine eleştirilerde bulunan muhalefet
partisi lideri İnönü’ye de cevap vermiştir: ‟Zamanında bir tek muhalif
gazeteye tahammül etmedin. İki büyük siyasi partiyi daha doğmadan öldürdün.
Muhalafetten kurtulmak için hangi seçimde bu milletle alay etmediler? Bu
halka köyünün, mahallesinin muhtarını bile seçtirmeyi çok gördüler. DP
saflarından konuşuyoruz. Böyle rahat konuşacağız. ‟Muhalefetten kurtulmak
için‟‟ diye başlayan cümle bizzat kendi hayatının hazin ifadesidir. Kendi
başından geçtiği için bunları nasıl da iyi biliyorsun. Zamanlarının bütün
devirleri muhalefeti yaratmamak için geçmiştir. Biz böyle bir devirde
değiliz. Savaronalar, beyaz trenler artık eriyip gitti.”
Kongrenin son gününde delegeler çeşitli konuların üzerinde durdular. Mudanya
delegesi orman kanununun bir an önce yürürlüğe girmesini, din derslerinin
bütün okullara zorunlu olmasını ve radyoda her gün Kuran okutulması isteğini
belirtmiştir. İnegöl delegesi İnegöl-Yenişehir yolunun devlet yolları içine
alınmasını; Orhaneli delegesi maden işçilerinin 6 aydır maaşlarını
alamadıklarını, bu iktidardan önce Orhaneli isminin hiç anılmadığını, DP
iktidara geldikten sonra ilçenin isminin anılmaya başlandığını dile
getirmiştir. Yapılan seçim sonucunda il idare Kuruluna Selahattin Karacagil,
Hayri Terzioğlu, Ahmet Pehlivan, Ali Ferruh Yücel, Şeref Kayalar, Niyazi
Akman ve Hayati Yeşilova seçilmiştir.
Demokrat Parti, Bursa’da iktidardaki üçüncü kongresini 16 Ağustos 1953
tarihinde gerçekleştirdi. Saat 10.00‟da Tayyare Sineması’nda toplanan
kongreye ilgi yoğun olmuştur. Kongre başkanlığına Hulusi Köymen, ikinci
başkanlığı da Bursa Milletvekili Selim Ragıp Emeç seçilmiştir. Dileklerin
okunmasına geçilmiş; dilekler arasında işçi haklarına gereken önceliğin
verilmesi, boşanma işlemlerinin de bazı maddelerin kaldırılarak daha
kolaylaştırılması, seçim yerlerinde yoklamayı kazanamayan milletvekillerin
başka bir yerden aday gösterilmemesi, gelir vergisi konusunda adaletli
davranılması gibi konular gündeme getirilmiştir. Daha sonra Bursa
Milletvekili Agâh Erozan söz almış ve şunları dile getirmiştir: ‟ DP
iktidarı bir mucize kabilinden büyük bir hızla ilerlemektedir. Bu muazzam
rakamlar karşısında ben huzurunuzda fazla konuşmayacağım” diye devam etmiş,
daha sonra mektep davasında atılan ileri adımları anlatarak şöyle devam
etmiştir: ‟ Delik büyük yama küçüktür. DP bir mucize kabilinden bütün bu
yamaları birden kapamasına da imkân yoktur. Yalnız davasına inanmış olmamız
kafidir”. Erozan konuşmasının devamında ise CHP’yi eleştirerek, ‟Hangi köye
yol yaptınız, hangi köye su getirdiniz ve mektep yaptınız. Nerede o devir?
Vergi alıyordunuz fakat; mektep yapmıyordunuz. Bugün 1200 köye bu devlet su
getiriyor. DP iktidarı memleketin her türlü ihtiyaçlarının en mübrem
yollarına gitmektedir. Vaktiyle zorla köylüye yol yaptırıyordunuz”
sözleriyle muhalefeti eleştirmiştir.
Kongrede en dikkat çekici konu, CHP’li eski başbakan Şemsettin Günaltay’ın
‟Bu memlekete namuslu evlatları getireceğiz” sözü olmuş ve bu söz
eleştirilmiştir. En ilginç eleştiri ise Mudanya delegesi Adnan Hancıoğlu
yapmıştır. Hancıoğlu ‟ Hangi hakla konuşuyor, biz namussuz muyuz? yanıtını
vermiş ve ayrıca 1950 senesinde Mudanya Belediyesi tarafından seçimlerden 20
gün önce CHP’ye 5500 lira verildiğini, CHP tarafından bu paranın bir silah
gibi kullanıldığını söylemiştir.
Kongrede Erozan ayrıca, Orhaneli ilçesi için yapılacaklar hakkında müjdeyi
vermiştir: ‟Orhanelililere ve sizlere bir müjdeyi takdim edeceğim. Bu sene
850.000 lira vilayete yol için tahsis edilmiştir. Yine milletvekillerinin
teşebbüsü ile 300.000 liranın tahsis edildiğini bildirmekle şeref duyarım.
Bugün Orhaneli’nde bir radyo dükkânına uğrayanları eskiden deli diye
tımarhaneye götürürlerdi. Şimdi sordular ne kadar sattınız dediler. 600
deyince Orhaneli’nin medeniyetin en yüksek seviyesine ulaştığını
anlamışlardır. Bugün madenlerde çalışan köylülerimiz 200 kuruştan 500 kuruşa
kadar yevmiye almaktadırlar. Eskiden odun satanların hali bugünküleri düne
nazaran çok yüksek seviyededir. Ama hiçbir zaman yapılan işleri değil,
yapılmayanları alıp konuşurlar”.
Bursa Milletvekili Saadettin Karacabey ise konuşmasında Bursa’da ve
Gemlik’te çimento ve şeker fabrikalarının kurulacağını ayrıca elektrik
davasının da halledileceğini belirtmiştir.
Son olarak Hulusi Köymen de DP’nin yükselişinden bahsetmiş, CHP‟nin 25 yılda
yapamadığı yol miktarının 3 sene gibi kısa bir sürede yapıldığı üzerinde
durmuştur.
1955 Bursa il kongresi ise 5 Haziran saat 9.00'da Tayyare Sineması’nda
gerçekleştirilmiştir. Kongreye Bursa milletvekilleri de iştirak etmiştir.
Kongrenin başkanlığına Hulusi Köymen, ikinci başkanlığına da Sadettin
Karacabey getirilmiştir. Kongrede delegeler genel olarak karaborsanın önüne
geçilmesi ve karaborsacıların ağır cezalarla cezalandırılmaları konusunu
dile getirmişlerdir. Hakimiyet gazetesinde ‟Kongreden Sonra” başlıklı köşe
yazısında kongrenin güzel bir hava içinde geçtiği, delegelerin diğer
kongrelere örnek olacak şekilde memleket meselelerini tartıştıklarını
yazmıştır.
Delegeler farklı konular üzerinde de durmuştur. Merkez delege Ömer
İşverenler Kiremitçi Mahallesi’nin bir okula ihtiyacı olduğunu belirtmiş,
Ulucami kapısının üç senedir yapılmadığını anlatarak bunun ne zaman
halledileceğini sormuştur. CHP’lilerin ise Bursa’ya hizmet teşkil edecek
hiçbir teşebbüste bulunmadıklarını aktarmıştır. Bir diğer delege de seyyar
ve küçük esnaf vergisinin kaldırılmasının çok yerinde olduğunu bu kanunla
350 bin esnafın vergiden muaf tutulduğunu aktarmıştır. Karacabey delegesi,
büyük sermayeye sahip olan CHP’nin DP’yi zor durumda bırakmak amacıyla
karaborsacılığı onların yaptıklarını işaret ederek Adnan Menderes’in her
şeyin hakkından geldiği gibi karaborsanın da hakkından geleceğini
söylemiştir. Orhaneli delegesi ise 130 köyde 21 okul olduğunu, diğer okul
olmayan köylere de okul yapılmasını istemiştir. Yeni il idare heyeti ise şu
şekilde olmuştur: Hayri Terzioğlu, Reşat Oyal, Ferit Akçor, Ferit Odman,
Hüseyin Bayrı, Refik Tilkicioğlu, Baki Güney, Selahattin Karacagil, Ahmet
Pehlivan.
Demokrat Parti Bursa’da son kongresini 1958 yılında gerçekleştirmiştir.
Tayyare Sineması’nda gerçekleştirilen kongreye başbakan Adnan Menderes başta
olmak üzere devlet bakanı Samet Ağaoğlu, Nafia Bakanı Tevfik İleri ve İmar
Bakanı Medeni Berk katılmıştır. Bursa milletvekilleri de kongreye iştirak
etmişlerdir. Kongre başkanlığına Sadettin Karacabey, ikinci başkanlığına ise
Recep Kırım seçilmiştir. Menderes’in şehre gelişini Hakimiyet manşetten
vererek ‟Menderes coşkun tezahüratla karşılandı” şeklinde okuyucuya
sunmuştur. Kongrede konuşan Samet Ağaoğlu Bursa’nın imar planı için bir
hazırlık yapıldığını ve bu çerçevede İtalyan bir mimarın şehri yakında
ziyaret edeceğini açıklamıştır. Kürsüye gelen Tevfik İleri ise Bursa’da yeni
Kız ve Erkek Lisesi’nin yapılacağı müjdesini vermiştir. İleri’den sonra
alkışlar arasında kürsüye Menderes çıkmıştır. Menderes konuşmasında 1950’den
bu yana yapılan işlerin 27 senede yapılanlardan 5-10 misli fazla olduğunu
aktarmış, parti içi meselelere değinerek “Size partimizin iç işlerinden
bahsedeceğim, partisinin yüksek kademesinde vazifeli bulunan arkadaşlarımın
görüşlerini olduğu gibi size aksettirmek fırsatından istifade edeceğim. Bu
son seçimlerden yer yer kayıplarımız olmuştur. Fakat, onlar muhaliflerimiz
değil kazançlarımız olmuştur, şeklindeki Tevfik İleri arkadaşımın sözlerine
ehemmiyetle işaret etmek isterim. Bundan evvel karşımızdakiler belediye
seçimlerine iştirak etmediler. Halbuki fiiliyatta iştirak ettiler. Fakat
netice hepimizce malum. Mamafih partimizden 60-70 arkadaşın ayrılmasıyla
dilhun olduk” diye konuşan Menderes Bursa’da bu durumun böyle olmadığını
belirterek, ‟Bu seçimlerden sonra ilk defa olarak bir vilayet kongresini bu
bakımdan tebrik ediyorum” şeklinde konuşmuştur. Menderes ayrıca, iktidara
gelmeden önce halkın ekonomik açıdan zor durumda olduğunu, bugün ise durumun
tam tersi şeklinde değiştiğini söylemiş, salondakilere “1950’den evvel mi
iyi yaşıyordunuz, bugün mü?” sorusunu yöneltmiştir. İl idare kuruluna Hayri
Terzioğlu, Ekrem Paksoy, Abdi Biçen, Cemal Zağra, Reşat Oyal, Ziya Uğur,
Esat Günişen, Kasım Önadım seçilmiştir.
Soldan: Mustafa Doğancı, Balım Manifatura sahibi İbrahim Kırtay
ve Ramazan Oruç 1958 DP il kongresi vesilesiyle Çelikpalas Otel'deler.
(Şekip Doğancı arşivi- Yenişehir gazetesi, sayı 2223/54
Sonuçta DP Bursa teşkilatı, genel olarak iyi ilişkiler içinde olmuştur.
Delegeler yaşadıkları ilçenin sorunları dile getirmiş ve bu sorunlara çözüm
bulunmaya çalışılmıştır. Bunun neticesinde Bursa girdiği bütün seçimlerde
oyunu DP lehine kullanmıştır.
Cumhuriyet Halk Partisi Kongreleri
CHP muhalefete düştükten sonra Bursa’da ilk kongresini 1951 yılında
gerçekleştirmiştir.
Ant gazetesi ‟CHP İl Kongresi Bugün Başlıyor”, Kongrede
Demokrat Partinin Hatalı gidişi belirtilecek” şeklindeki haberiyle durumu
ele almıştır.
Derviş Sami Taşman, ‟Kongreye Başlarken” adlı köşe yazısında, kongrenin
birçok bakımdan önemli olduğunu aktarmıştır. Bu kongre ile CHP’nin durumu ve
gücünü meydana konacak olması açısından büyük ehemmiyet taşıyacağını
belirten Taşman, kongrenin partililer arasında olduğu kadar vatandaşlar
arasında da büyük önemle takip edileceğini ve vatandaşların partinin
geleceğini kimlere emanet bırakıldığını büyük bir hassasiyetle takip
edeceğini yazmıştır.
Yapılan yoklamadan sonra il başkanı
Edip Rüştü Akyürek konuşmasıyla kongreyi
açmıştır. Akyürek, kongrede okunan raporu değerlendirerek, çalışmaların
devam edeceğini, kongreyle sınırlı kalmayacağını beyan etmiştir. Genel kurul
idare üyesi Kemal Satır ise, demokrasinin 1946’dan bu yana yerleşmesi için
ellerinden geleni yaptıklarını fakat demokrasinin her şeyden önce tecrübe
isteyen bir rejim olduğunu belirtmiş, bu süreç içerisinde bir takım hatalar
yaptıklarını, bu hataları düzeltmeye çalıştıklarını ve bunda da başarılı
olduklarını aktarmıştır. Seçimlerde er geç olsa da emanetin geri
alınacağını, 14 Mayıs’tan sonraki süreçte sendelediklerini fakat kısa süre
içinde toparlandıklarını, iktidarı da eleştirerek halen DP’den bir icraat
göremediklerini, ülkeye ne yapılmışsa CHP iktidarının yaptığını söylemiştir.
İl kongresinde yapılan seçimlerin sonucunda il idare heyeti şu şekilde
oluşmuştur: Edip Rüştü Akyürek, Abdurrahman Konuk, Rıza İlova, İbrahim Alp,
İhsan İpeker, Burhanettin Ersöz, Hüseyin Kurdoğlu, Nihat Aymergen, Fahri
Batıca, Mehmet Urgancıgil. İl başkanlığına ise Edip Rüştü Akyürek
seçilmiştir.
21 Aralık 1952 tarihinde yapılan kongre, Tayyare Sineması’nda
gerçekleştirilmiştir. Taşman, ‟Tarihi Kongre” başlığı ile yazdığı köşesinde
şunları aktarmıştır: ‟Bugün il kongresinde kanun ve nizam anlayışı içinde bu
mücadelenin bir numunesine şahit olacağız. CHP’nin iman ve memleket aşkı ile
dolu olan üyelerinin bu davada lüzumlu olan feragat ve fedakârlıkla her
güçlüğü yenerek muvaffak olacaklarına bütün kalbimizle inanıyoruz”
sözleriyle kongrenin önemine dikkat çekmiştir. Sadrettin Çanga ise köşesinde
şunları aktarmıştır: ‟Bursalılar bugün yapılacak CHP kongresini takip
ettikleri takdirde diğer partilerin kongreleri ile mukayese yapma imkânı
bulacaklardır. Bilhassa iktidar partisinin kongresine hâkim olan menfaat
havası ile oradan yükselen seslerin neticesi olan hadiselerin memleketteki
akisleri CHP kongresindeki emniyet verici hava altında vatandaşların
dikkatlerine bir daha arz edilecektir” sözleriyle CHP kongrelerinin diğer
partilerin kongrelerinden ayrılan yönünü belirtmiştir.
Kongre iktidara sert eleştirilerle başlamıştır. Kahramanmaraş eski
milletvekili Emin Soysal ‟Bütün vaatlerini iktidar koltuklarına geldikten
sonra bir anda unuttular” derken, merkez ilçe başkanı Mehmet Çelikpaşa ise
kürsüden şunları aktarmıştır: ‟ Önümüzde çetin bir mücadele devresi vardır.
İktidarın müsadere kanunu bizi manen kuvvetlendirecektir. İktidar, CHP’nin
günden güne kuvvetlendiğini fark edince yeni tertiplerin peşinde koşmaya
başlamıştır. Bunlar ne olursa olsun ve hangi yönden gelirse gelsin parti
olarak fert olarak karşı geleceğiz”. Çelikpaşa’nın ardından konuşan Edip
Rüştü Akyürek parti mallarına el konulmasına tepki göstermiş ve partiyi bu
şekilde yıldıramayacaklarını belirtmiştir.
Kongrede genel olarak işçi haklarına değinilmiş, hafta tatili, işçi ve
işveren sendikalarının daha geniş bir şekilde ele alınması konuları üzerinde
durulmuştur. Ayrıca, iktidarın Atatürk’ün inkılâplarına karşı tavır
sergilediğini ve bu durumun da halkı üzüntüye sevk ettiğini belirtilmiştir.
Yapılan seçim neticesinde il başkanlığına Sıddık Tümerkan seçilirken idare
heyetine ise Edip Rüştü Akyürek, Rıza İlova, İbrahim Alp, Abdurrahman Konuk,
Derviş Sami Taşman, Reşat Türel, Nurettin Foça, Remzi Emiroğlu, Nihat
Aymergen, Rasim Demirayak seçilmiştir.
CHP muhalefetteki üçüncü kongresini 7 Mart 1954 tarihinde
gerçekleştirmiştir. Kongreyi il başkanı Remzi Emiroğlu açmış, CHP divan
seçim başkanlığına CHP genel sekreter yardımcısı Zihni Betil, ikinci
başkanlığa ise Selahattin Çanga seçilmiştir.
Kongreye katılan Şemsettin Günaltay’ın konuşmasını Ant gazetesi, ‟ İktidara
geçmekle memleketin tapusunu da aldık zannına düşmüşlerdir” manşetiyle
vermiştir. Günaltay, konuşmasının devamında, karaborsacılığın bu dönemde had
safhaya çıktığını, eğer mecliste muhalefetin çokluğu olsaydı bu durumun
ortadan kalkacağını belirtmiştir. Günaltay, hayat pahalılığının günden güne
arttığını ve bu durumunun DP’nin bilgisiz idarecilerinden kaynaklandığını
aktarmıştır.
Kongrede genel olarak işçi ve işveren sorunlarına değinilmiş, ayrıca
bayındırlık ve altyapı çalışmaları eleştirilmiş, bu durumun tarih bir şehir
olan Bursa’ya saygısızlık olduğu üzerinde durulmuştur.
Yapılan seçimler sonucu il başkanlığı görevine Edip Rüştü Akyürek
seçilmiştir. İl idare kurulu üyeleri şu kişilerden oluşmuştur: Reşat Türel,
Rıza İlova, İbrahim Alp, Remzi Emiroğlu, Abdurrahman Konuk, Derviş Sami
Taşman, Nurettin Foça, İhsan İpeker, Sıddık Tümerkan, Turgut Bulut.
CHP bir sonraki kongresini 1955 yılında yine Tayyare Sineması’nda
gerçekleştirmiştir. 1954 seçimlerinden sonraki ilk kongrenin başkanlığına
Selahattin Çanga seçilmiştir. Kongre diğer kongrelere göre daha sönük
geçmiştir. Bu durumun nedenini 1954 seçimlerinden alınan neticeye
bağlayabiliriz. İl teşkilatı üyeleri birbirlerine eleştirilerde
bulunmuşlardır. Kongrede il başkanlığına Edip Rüştü Akyürek seçilmiştir.
Yeni idare heyeti ise şu kişilerden oluşmuştur; Rıza İlova, Remzi Emiroğlu,
Selahattin Çanga, Mehmet Urcangil, Nurettin Foça, Nuri Erbak, Talat Berent,
Şeref Kazıklı, Reşat Türel.
23 Haziran 1957’deki kongre, bir öncekine göre daha ılımlı bir kongre olmuş,
teşkilat üyeleri tarafından 1954 seçimlerindeki başarısızlık irdelenmiştir.
Fakat ilerleyen aylarda bir genel seçim daha vardı. Kongreye CHP şenel
Sekreteri Kasım Gülek’in katılacak olması kongreye katılımı artırmıştır.
Kongre başkanlığına Edip Ünal Erzen, ikinci başkanlığına ise Sadettin Çanga
seçilmiştir. Kongre de genel olarak işçi hakları, iktidarın basına yönelik
uyguladığı baskı, seçim emniyeti gibi konular üzerinde durulmuştur.
Kongre de konuşan Kasım Gülek iktidarı sert bir şekilde eleştirmiş, iktidarı
seçim tarihini belirleyememe konusunda ‟Seçimlerin günü devlet sırrı mıdır?”
şeklinde eleştirmiştir. Ayrıca, seçimlerin adaletli yapılması konusunda
tereddütü olduğunu belirten Gülek, subayların da oy kullanması gerektiği
üzerinde durmuştur. Ekonomi konusunda bir hayli sıkıntı çekildiğini, geçim
sıkıntısının var olduğunu belirtip ‟Buğday Amerika’dan geliyor, İkinci Dünya
Harbini göz önüne getirenler en ağır şartlar altında bile çok gerilerde
olduğumuzu anlar” şeklinde bir beyanatta bulunmuştur. Kongrede yapılan
seçimler sonucunda il idare heyetine Selahattin Çanga, Nurettin Foça, Nuri
Erbak, Derviş Sami Taşman, Hüseyin Kultoğlu, Şeref Kazıklı, Hüseyin
Kultoğlu, Remzi Emiroğlu seçilmiŞtir.
CHP 1957 seçimlerinden sonraki kongresini 1958 yılında gerçekleŞtirmiştir.
CHP üyeleri bu kongrede, 1957 seçimlerinden aldığı olumlu havayı
yansıtmışlardır. Tayyare Sineması’nda gerçekleştirilen kongre de dikkat
çeken bir husus Demokrat Parti’den temsilci bulunmasıydı. Belediye Başkanı
Reşat Oyal ve il idare kurulundan Baha Cemal Zağra kongrede hazır
bulunmuşlardır.
Kongre başkanlığına Ekrem Amaç, ikinci başkanlığına ise Sıddık Tümerkan
seçilmiştir. Kongreye CHP genel sekreteri Kasım Gülek katılmıştır. Kasım
Gülek, konuşmasında bir önceki kongrede olduğu gibi ekonomik sıkıntıyı dile
getirmiş, Türkiye’nin dışarıda ‟zamistan” olarak anılacağını aktarmıştır.
Kongrede yapılan seçimler sonucunda il başkanlığına Edip Rüştü Akyürek
getirilirken, il idare heyetine Sıddık Tümerkan, Orhan Feyzioğlu, Rıza
İlova, Sadrettin Çanga, Turgut Bulut, Hüsnü Aydın, Derviş Sami Taşman,
İbrahim Çataloğlu, Nuri Erbak, Edip Ünal Erzen seçilmiŞtir. CHP Bursa
teşkilatı muhalefet yıllarında DP’nin kendilerine karşı uyguladığı politika
karşısında zor durumda kalmıştır. CHP iktidarla eşit mücadele edememiş, buna
rağmen iktidarı eleştirme konusunda geri kalmamıştır. 1957 seçimlerinden
sonra ise parti içinde bir ümit doğmuştur.
Kaynak:
1950-60 Yıllarında Bursa, Bekir Ergin, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe
Üniversitesi, 2016, s. 157-169
|