|
|
Tanzimat Fermanı’nın 100. yılına gelen 1939’da Bursa
Halkevi'nin yayın
organı olan Uludağ dergisinde konuyla ilgili yazılar yayımladı. Bunlardan
birini Müze müdürü Naci Kum yazdı. Naci Kum bu yazıda Tanzimat
Fermanı'ndan sonra Bursa’da meydana gelen değişimleri anlatmıştı.
Yazıya göre; o zamana kadar Kütahya’da oturan eyalet valileri 1841 yılından
itibaren Bursa’da oturmaya başlamışlar, Sultan Abdülmecit ilk kez Bursa’ya
gelmiş, 1844 yılında iki kez daha Bursa’ya misafir olmuştu. 1846 yılında bir
Askeri İdadi (lise dengi okul), 1854 yılında da Mülki İdadi açılmıştı.
1855’te meydana gelen deprem ve yangın sonrasında Bursa viraneye dönmüş,
1858’de şehrin haritası çizilmiş, 1859 yılında Rüştiye mektebi (Ortaokul
düzeyinde eğitim kurumu) açılmıştı. 1861 yılında Abdülaziz’in tahta
çıkışından sonra, 1862’de Bursa’da bir ermeninin yaptırdığı fabrika, İslam
mezarlığına lağımını akıttığı için Bursa halkının tepkisini çekmiş, halk
tarafından fabrika yıkılmış ancak sahibinin Babıâli’ye şikâyeti üzerine
Bursa’ya asker yollanmış olaya önayak olanlar hapsedilmiş ve fabrikanın
parası da Bursalılara ödetilmişti. 1865’te bir konak hastaneye
dönüştürülmüş, 1868 yılında Belediye teşkilatı
kurulmuş, iki yaprağı Türkçe, diğer iki yaprağı Ermenice olan Hüdavendigar
gazetesi basılmaya başlamış, 1864’te Islahhane kurulmuş, 1873’te
Bursa-Mudanya demiryolunun geçeceği yerler ölçülmüş, 1877’de birinci
Meşrutiyet ilan edilmiş, seçilen üç mebus (milletvekili) İstanbul’a
gönderilmişti. 1886 yılında Yenişehirli Murad Emrî tarafından Matbaai Emrî
adlı basımevi açılmış ve Fevait adlı haftalık bir gazete çıkarılmaya
başlanmıştır. 1881 yılında Feraizci Zade Şakir de Alaca Mescit Mahallesi’nde
açtığı matbaada Nilüfer adlı haftalık dergi yayınlamıştır. 1889’da yine
Murad Emrî haftalık Bursa gazetenin yayınına başlamıştır.
|