Bursa Halkevi 2. Dönem (1961-1971)


Bursa Halkevi 1. Dönem (1932-51)

İnegöl Halkevi Dergisi

 

 

 
                                                                                                        Ömer Tuncer
 
    Halkevleri 1951’de kapatılmıştı. 60 devriminden sonra Alpaslan Türkeş halkevlerini Kültür Dernekleri adıyla kurup partisinin gençlik örgütlenmesi yapmak istedi. Bursa Halkevinin ikinci dönemi bu derneğin Bursa şubesidir. 1963'de eski Halkevliler Ankara'da yapılan bir genel kurulda bütün Türkiye'deki Türk Kültür Dernekleri"nin adını değiştirdiler ve Halkevi adı yeniden kullanılmaya başlandı.
    Bursa Halkevi yönetim kurulu başkanı başlangıçta avukat Abdülkadir Aytı idi. Tam on bir değişik derneğin başkanı, profesyonel dernekçidir. Kısa süre sonra yerine Emlak Kredi Bankası müdürü Fahir Tezcan (ki Ahmet Vefik Paşa'nın torunudur) seçildi.
                        
                                            Abdulkadir Aytı

 (Fahir Tezcan'ı 2002'de kaybetmiştik). Sonra sırasıyla diş hekimi Fahir Komman, Kemal Koydaş ve kapanışına değin avukat İrfan Özdemir yönetim kurulu başkanlığı yaptı
                  
 
     Başlangıcından kapanmasına değin geçen 10 yılda Köy Enstitüsü mezunu iki öğretmen, Hasan Ceyhan ve Mehmet Taşkın, Bursalı aydınlar Gürbüz Akkök, Gündüz Akkök, Dr. Neşati Üster, Ekrem Azman, Coşkun Yavaşçaoğlu, Metin Taşkın ile birlikte Bursa Halkevinde omuz omuza çalıştılar. Bursa'da Halkevi Atatürk heykelinin karşısındaydı. Eski Halkevinin büyük salonu önce Marmara Sineması olmuş, sonra sinema yerinden çıkarılmış devlet tiyatrosuna verilmişti. Marmara Sineması da kapanmamış, aynı binanın bodrum katına (eskiden Eğitim Araçları, sonradan Dede Efendi Salonu) taşınmıştır. Türk Kültür Derrneği eski Halkevi binasının ancak küçük bir bölümünü alabilmişti. O güne değin Cemal Gürsel'in kardeşi Celal Gürsel'e kahvehane olarak kiralanmış ve bugün Devlet Resim Heykel Galerisi'ne bitişik,  AVP tiyatrosu kafeteryası olan bölümdür.
    Temsil Kolu eski halkevinin en önemli kollarından biriydi. Setbaşı Köprüsü'nün altında Fareler ve İnsanlar oyununu çalışan amatör tiyatro grubu ile Türk Kültür Derneği'nin birleşmesinden Bursa Halkevi Oda Tiyatrosu ortaya çıktı. Bu dönemde Bursa Halkevi ve Yalçın Kaya yönetiminde oluşmakta olan Bursa Oda Tiyatrosu, Bursa Devlet Tiyatrosu ile aynı binada bulunuyordu. Bu mekan Halkevi yöneticileri Hasan Ceyhan, Mehmet Taşkın, Gürbüz Akkök, Gündüz Akkök'ün yöneticiliklerinde Halkevi Oda Tiyatrosu gönüllüsü Yalçın Kaya, Fuat Söylemez, Faik Elitutar, Metin Kızanlıklı, Mustafa Özcan, Oral Altay, Ertan Binzet, Rahmi Hakçıl, Çetin Gövez, Vahit Tulis, Engin Özpınar, Mehmet Aydın, Göksel Türk, Ataman Ayvaz, Necati Sipahi vd pek çok insanın emekleri ile 1961-71 arasında Bursalılarla pek çok aydını tanıştırmış mekandır. Bursa Halkevine kimi zaman zaman, kimi sürekli yolu düşen aydınlar arasında Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat, Metin Eloğlu, İbrahim Balaban gibi isim yapmış kişiler, Ataol Behramoğlu, Nihat Behram, İlkay İzer, Haluk Şahin, Alpay İzer, Halil Ergün, Güzin Evren (Çorağan), Arkadaş Zekai Özger gibi sonradan isim yapacaklar vardı. Kimi gelip konferans veriyor, kimi Oda Tiyatrosu'nun fuayesinde sergi açıyor, kimi de yalnızca orada bulunmasıyla ortamın verimini arttırıyordu.  Bir de çeşitli nedenlerle Bursa'ya yolu düşenler vardı: Oktay Akbal, Erdal Öz (Halkevlilere Ruhi Su bantlarını ilk o dinletmişti), Metin İlkin, Oktay Anılanmert (pandomimciydi), Mehmet Akan, Arif Erkin ve Onat Kutlar (Bursa Sinema Derneği'nin kuruluşuna katılmıştır). Oda Tiyatrosunun oyunlarından başka bazen oda orkestrası, çoksesli koro konserleri olurdu. 
   
Bursa Oda Tiyatrosu'nun sahnelediği Margareta adlı oyunun kadrosu. Arka sıra soldan sağa: Fevzi Tuna,  Fuat Söylemez, Sabahattin Eyüboğlu, Emin Canbolat, Hatice Başara, Yalçın Kaya. Ön sıra: Mustafa Özcan, Faik Elitutar, Ömer Tuncer

    Bursa Halkevinin önemli etkinliklerinden biri 10 kasım 1966'da Saray Sineması'nda yapılmış olan Atatürk'ü Anma Günü'dür. Necati Sipahi ve Göksel Türk tarafından hazırlanan etkinlikte şiirler okunmuş, aralarda Mustafa Kemal'in sözleri okunmuştu. 1960 darbesini yaşamış bazı askerler resmi kıyafetlerle etkinliği izlediler, etkinlik sonunda göz yaşlarını tutamayarak sahneye fırladılar.
    Bursa Halkevi 1971'e değin yaşatılır. 1968 kuşağının genç insanları Halkevinin kültür ortamları yerine daha politik ortamları yeğleyince Halkevine gelmez olurlar. Yeni kadrolar oluşmaz. 12 Mart darbesi ile durum daha da kötüleşir ve kurum kapatılır.

 

                                                                          Bursa Defteri sayı 10: 57-60’dan kısaltarak alınmıştır