Hüsnü Ortaç

Bursa'da Müzik

Bursa'ya Hizmet Edenler

 
               Selanik, 1890 - İstanbul, 1972     

    Müzik öğretmeni ve folklor araştırmacısı. Eğitimini tamamladıktan sonra bir süre Vodina'da sanayi mektebinin bando şefliğini yaptı. 1923'te Bursa'daki sanayi mektebine müzik öğretmenliğine atandı. Daha sonra İkinci Ortaokul ve Bursa Erkek Lisesi'ne geçti. 1954'e değin bu okullarda müzik öğretmeni ve yönetici olarak görev yaptı. Bu arada Işıklar Askeri Lisesi, Kız Lisesi, Kız Enstitüsü ve Birinci Ortaokulda çalıştı. Emekliye ayrıldıktan sonra da Bursa'daki ilk ve orta dereceli okullarda öğretmenlik yapmayı sürdürdü.
    Uzun yıllar Bursa Halkevi'nin "Ar komitesi" başkanlığını yapan Ortaç, Bursa ve yakın çevresinde folklor araştırmalarını başlatan ilk araştırmacılardan biri oldu. Bayce Pazarı ile Menevşesi Tutam Tutam adlı Bursa güvendesinin derlemelerini yaptı, Bursa Köyleri adlı bir araştırması yayımlandı. Ayrıca Halkevi'nin Uludağ dergisinde ve yerel basında folklor araştırmalarıyla ilgili pek çok makalesi yer aldı. Folklor araştırmaları ve Türk müziği çalışmaları yanında batı müziğine de önem verdi. Okullarda çok sesli korolar ve Halkevi'nde bir orkestra kurdu. Bursa Kılıç Kalkan Ekibi'nin kuruluş çalışmalarına katıldı. Yaşamının son yıllarında İstanbul'da yerleşti.
      Bursa'da Sanayi Mektebi bandosunu çalıştırdığı dönemi şöyle anlatır:
      Repertuar bandonun gücüne (yeterliliğine) göre kullanılmaktaydı, Bandonun gücü zaman  zaman değişken olmuştur. Bunda öğretmen, olanaklar ve zaman etkendi. En güçlü zamanlarında çalınabilen parçalar pek bilinen İtalyan opera fantazileri gibi       şeylerdi. Frerler'den devredilen repertuarbasılı ve güzel tertiplerdi. Bando için      yazılmış albümleri de vardı. Ben bu repertuardan ancak son zamanlarda      yararlanabildim. Sihirli Flüt operasının uvertürünü çalabildik. Takımın genel icra       düzeyi hakkında, başka bandolarla kıyaslama yapmak olanaklı değildir. Yukarıda arz
ettiğim gibi, bir hoca ve saat sorunudur. Bandoya meraklı bazı müdürlerin öğleden sonrakı atölye saatlerinden birer miktarını da bandoda çalışan öğrencilere tahsis  ettikleri olmuştur. O zaman daha iyi bir şeyler yapmak mümkün oluyordu. Sanayi Mektebi bandosu dağılınca çalgılarla notaların Türk Ocağı'na 350 lira karşılığında devredilmesi kararlaştırılmıştı. böylece okul bandosundan kalan boşluğu Türk Ocağı dolduruverecekti. Fakat bu gerçekleşmek üzereyken Vilayet encümeni'nin bir kararıyla, çalgılar kurulmak üzere olan Tümen Bandosu'na verildi." 
 
   Hüsnü Ortaç'ın torunu Hamdi Can Türkel de müzik dünyasının içinde. İTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuar Enstruman yapım bölümünü bitirmiş. Bursa'da açtığı atölyesinde tutkuyla bağlı olduğu keman yapım işini sürdürüyor.
--------------------
Not:
   Bursa'nın en eski bandolarından biri Sanayi Mektebi Bandosu'dur. Sanayi Mektebi (Tophane Endüstri Meslek Lisesi) 1869'da "Islahhane" adıyla açılmıştır. Mektebin bandosu 1315 -1316 (1899 -1900) öğretim yılında, Binbaşı Hilmi Bey'in okul müdürlüğü döneminde kurulmuştur. 3 Nisan 1913'de bando şefliğine
Mustafa Rahmi Otman, onun 27 Mayıs 1925'de ayrılması üzerine Hüsnü Ortaç getirildi. Ancak Sanayi Mektebi bandosu Maarif Vekâleti'nin (Milli Eğitim) kararıyla 17 Mayıs 1928'de kapatıldı.

 
Kaynaklar: 1- Bursa'da Musiki, Mahmut R. Gazimihâl, Nilüfer belediyesi yayınları;
                  2- http://bgc.org.tr/ansiklopedi/bandolar.html
                   3- http://www.bursasivilgundem.com/bursanin-luthieri-hamdi-can-turkel/

     

Bu sitenin son güncelleştirilme tarihi 23/10/22