|
|
Selanik, 1890 - İstanbul, 1972
Müzik öğretmeni ve folklor
araştırmacısı. Eğitimini tamamladıktan sonra bir süre Vodina'da sanayi
mektebinin bando şefliğini yaptı. 1923'te Bursa'daki sanayi mektebine müzik
öğretmenliğine atandı. Daha sonra İkinci Ortaokul ve
Bursa Erkek Lisesi'ne
geçti. 1954'e değin bu okullarda müzik öğretmeni ve yönetici olarak görev
yaptı. Bu arada Işıklar Askeri Lisesi,
Kız Lisesi, Kız Enstitüsü ve Birinci
Ortaokulda çalıştı. Emekliye ayrıldıktan sonra da Bursa'daki ilk ve orta
dereceli okullarda öğretmenlik yapmayı sürdürdü.
Uzun yıllar Bursa
Halkevi'nin "Ar komitesi" başkanlığını yapan Ortaç, Bursa ve
yakın çevresinde folklor araştırmalarını başlatan ilk araştırmacılardan biri
oldu. Bayce Pazarı ile Menevşesi Tutam Tutam adlı Bursa güvendesinin
derlemelerini yaptı, Bursa Köyleri adlı bir araştırması yayımlandı. Ayrıca
Halkevi'nin Uludağ dergisinde ve yerel basında folklor araştırmalarıyla
ilgili pek çok makalesi yer aldı. Folklor araştırmaları ve Türk müziği
çalışmaları yanında batı müziğine de önem verdi. Okullarda çok sesli korolar
ve Halkevi'nde bir orkestra kurdu. Bursa
Kılıç Kalkan Ekibi'nin kuruluş
çalışmalarına katıldı. Yaşamının son yıllarında İstanbul'da yerleşti.
Bursa'da Sanayi Mektebi bandosunu çalıştırdığı dönemi şöyle anlatır:
Repertuar
bandonun gücüne (yeterliliğine) göre kullanılmaktaydı, Bandonun gücü zaman zaman değişken olmuştur. Bunda öğretmen, olanaklar ve zaman
etkendi. En güçlü
zamanlarında çalınabilen parçalar pek bilinen İtalyan opera fantazileri gibi
şeylerdi. Frerler'den devredilen repertuarbasılı ve güzel tertiplerdi. Bando
için yazılmış albümleri de vardı. Ben bu
repertuardan ancak son zamanlarda
yararlanabildim. Sihirli Flüt operasının uvertürünü çalabildik. Takımın
genel icra düzeyi
hakkında, başka bandolarla kıyaslama yapmak olanaklı değildir. Yukarıda arz
ettiğim gibi, bir hoca ve saat sorunudur. Bandoya meraklı bazı müdürlerin öğleden sonrakı atölye
saatlerinden birer miktarını da bandoda çalışan öğrencilere tahsis
ettikleri olmuştur. O zaman daha iyi bir şeyler yapmak mümkün oluyordu.
Sanayi Mektebi bandosu
dağılınca çalgılarla notaların Türk Ocağı'na 350 lira karşılığında
devredilmesi kararlaştırılmıştı. böylece okul bandosundan kalan boşluğu Türk
Ocağı
dolduruverecekti. Fakat bu gerçekleşmek üzereyken Vilayet encümeni'nin bir
kararıyla,
çalgılar
kurulmak üzere olan Tümen Bandosu'na verildi."
Hüsnü Ortaç'ın torunu Hamdi Can Türkel de müzik dünyasının
içinde. İTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuar Enstruman yapım bölümünü
bitirmiş. Bursa'da açtığı atölyesinde tutkuyla bağlı olduğu keman yapım
işini sürdürüyor. -------------------- Not: Bursa'nın en eski
bandolarından biri Sanayi Mektebi Bandosu'dur. Sanayi Mektebi (Tophane
Endüstri Meslek Lisesi) 1869'da "Islahhane" adıyla açılmıştır. Mektebin
bandosu 1315 -1316 (1899 -1900) öğretim yılında, Binbaşı Hilmi Bey'in okul
müdürlüğü döneminde kurulmuştur. 3 Nisan
1913'de bando şefliğine
Mustafa Rahmi Otman, onun 27 Mayıs 1925'de
ayrılması üzerine Hüsnü Ortaç getirildi. Ancak Sanayi Mektebi bandosu Maarif Vekâleti'nin (Milli Eğitim) kararıyla
17 Mayıs 1928'de kapatıldı.
Kaynaklar: 1- Bursa'da Musiki, Mahmut
R. Gazimihâl, Nilüfer belediyesi yayınları;
2-
http://bgc.org.tr/ansiklopedi/bandolar.html
3- http://www.bursasivilgundem.com/bursanin-luthieri-hamdi-can-turkel/
|