|
|
|
Kuzeyden Yalova, batıdan
Gemlik, güneyden Bursa ve
Yenişehir, doğudan
İznik
ile çevrili olan Orhangazi'nin yüzölçümü 326 km2’dir.
İznik gölünün kuzeybatı köşesinde gerek ticari, gerek kültürel anlamda küçük
bir şehir görünümündedir. Samanlı dağlarıyla İznik gölü arasında ve bu göle
2 km. uzaklıkta bulunan bir yere kurulmuştur. Akarsuları bol, bağ ve
bahçeleri çoktur.
Yunan işgalinden harap bir halde kurtulan kasaba yeniden
imar edilmiştir. Günden güne genişleyen ve güzelleşen Orhangazi’de muntazam
caddeler ve parklar vücuda getirilmiş olup 1980' lerde kasaba görünümünde
olan ilçe 1983 yılında S. Turgut Ünlü ve ekibinin titiz çalışmalarıla modern
bir şehir görünümüne kavuşmuştur.
Orhangazi,
İstanbul-İzmir karayolu ile Bursa’ya bağlıdır. Ülkemizde genel bir ihtiyaç
olan demiryolları bakımından ise oldukça talihsizdir.
İlçenin 2 km. güneyindeki
Ilıpınar höyüğü MÖ 6. bin yıla tarihlenir. Roma,
Bizans, Selçuklu egemenliklerinden sonra bölgeyi ele geçiren Osmanlılar bazı
kasaba ve köyleri imar ederek genişlettiler. Orhangazi de bunlardan biridir.
Eski adı Pazarköy’dür. Orhangazi burasını beğenerek bir müddet askeri
karargah olarak kullanmıştı. Bu sıralarda imar edilen ve bir de cami yapılan
kasabaya o tarihten beri Orhangazi denilmektedir. Daha sonra I. Murat
zamanında tekrar imar edilerek genişletilmiş, hatta Yıldırım Bayazıt
devrinde de ilçe merkezinde han, hamam gibi binalar vücuda getirilmiştir.
Fakat bunların bir kısmı 1418 tarihindeki yer sarsıntısında kısmen harap
olmuştur. Evvelce Gemlik’e bağlı bir bucak iken sonraları ilçe olarak
Bursa’ya bağlanmıştır.
1930'larda
ilçe meydanı (Mehmet Candaş arşivi)
İlçe merkezine 2 km. mesafede Mendil Tepesi denilen bir tepe ve ortasında
büyük bir toprak yığını vardır. Buranın Orhangazi’nin komutanlarından Karaca
Bey’in karargahı olduğu ve birçok şehit mezarlarının bulunduğu ve aynı
zamanda gözetleme yeri vazifesi gördüğü söylenmektedir. Bu tepeye 10 km.
mesafede askeri kalelerden biri olduğu zannedilen bir kale duvarı harabesi
vardır.
1940 sayımında merkezde 2659 nüfus vardı. İlçenin
genel nüfusu ise 58.716 idi. Bu sayı günümüzde 85 bin civarındadır.
İlçenin en çok ekime müsait ve verimli toprakları İznik Gölü kenarına
rastlıyan düzlüklerdir. Buralarda iyi cins, çeşitli bitkiler
yetiştirilmektedir. Zeytin yörenin en göze çarpan ürünüdür. Genelde Gemlik
zeytini olarak adlandırılsa da yörede yetişen zeytin Gemlik'te üretilen
zeytinden hem daha kaliteli, hemde tonaj bakımından daha fazladır. Zeytinin
yanısıra yöremizde yetişmeyen ürün yok gibidir.
Tarihte
bağcılığı ve böcekçiliği de ileri olan ilçede bu ürünlerin yerini ekonomik
olarak getirisi daha fazla olan ürünlere bırakarak yok olmaya yüz tutmuştur.
Yenişehir, Bursa ve Yalova’dan gelen yolların birleştiği noktada bulunuşu,
tabii zenginliklere sahip oluşu, ticari durumunu hergün biraz daha gelişme
göstermektedir.
Kaynak: Avrasya Etnoğrafya Vakfı:
http://www.angelfire.com/or3/etnografya/depo.htm
|