İlk
Bursa Valisi Ahmet Hilmi (Ergene)
Bursa valileri ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Kuruluşundan 1950'ye
Kadar Bursa Belediyesi ve Hizmetleri, Yücel Öztürk, Doktora Tezi,
Atatürk Üniversitesi, 2014, s. 133 ve devamı
|
|
20. asır başında vilayet, bugün olduğu gibi Heykel'deydi.
Yangında tahrip olduğu için vilayet bir süre Cumhuriyet Caddesi'ndeki eski
tütün deposu yakınlarına taşındı. Reşit Paşa’nın eseri olan bu vilayet
binası kentin en güzel ve en büyük yapılarındandı.
 Cumhuriyet
Caddesi'ndeki vilayet (1908)
Bu bina da yangında tahrip oldu. 1922'de Heykel Alanı yeniden düzenlenerek
vilayet, defterdarlık ve adliye binalarının yapımına başlanmış, 1926 yılında
tamamlanmıştır. Vali Konağı ise Haşim İşçan dönemine (1945-50) kadar İpekçilik
Caddesi'nde, jandarmanın karşısında bulunan Orman lojmanlarının yerindeydi.
1945-46'da mimar Emin Onat'ın projesiyle şimdiki yerinde (Beşikçiler
Caddesi'yle Çekirge Caddesi'nin kesiştiği yer) yeni vali konağı
yapıldı.
V A L İ L E R
Ahmet Vefik Paşa (1877-1883)
Reşit Mümtaz Paşa
(1903-1906):
Altı sene Beyrut valiliği yaptıktan sonra 1903’de Hüdavendigar valisi oldu.
II. Abdülhamit’ın sıkı bir destekçisiydi, onun önem verdiği hastane, okul,
müze, saat kulesi yapım işlerini o da önemsedi. Yapımına daha önce yapımına
başlanmış olan Mecidiye (Fevzi Paşa) Caddesi’nin yapımını tamamladı.
Hamidiye (Cumhuriyet) Caddesi’ni açtı. Şehrin sokaklarına ilk defa parke
taşı onun zamanında döşendi. Bursa’nın ilk şehir içi
şebeke suyu ile maksem su deposunu yaptırdı. 1886’da yapımına
başlanmış olan Bursa Mülki İdadi Mektebi’ne (Bursa Erkek Lisesi) Reşit Bey
zamanında kimyahâne, kütüphâne, yemekhâne ve teneffüshâne kısımları eklendi.
8 Ağustos 1904’de de başta Bursa valisi Reşit Mümtaz Bey olmak üzere şehrin
ileri gelenlerinin hazır bulunduğu bir törenle Bursa İdadisi yeniden açıldı.
Bursa’da ilk müzenin kurulması Reşit Bey’in valiliğinde oldu. Bursa Müze-i
Hümayunu Maarif Müdürü Azmi Bey’in gayretleri ve Reşit Paşa’nın oluru ile
II. Abdülhamid’in tahta çıkış yıldönümünde 1 Eylül 1904’de Bursa Mülki
İdadisi’nin bir bölümünde açıldı. Bu müzede Roma, Bizans, Selçuklu ve
Osmanlı dönemine ait çeşitli eserler sergilenmeye başlandı. II.
Abdülhamid’in valiler aracılığıyla Osmanlı vilayetlerinde saat kulesi
yaptırma uygulaması Bursa’da da görülmektedir. 2 Ağustos 1904’de yapımına
başlanan saat kulesinin II. Abdülhamid’in tahta çıkış yıldönümüne rastlayan
31 Ağustos 1905’de törenle açılışı yapıldı.
Ahmet Vefik Paşa’nın valiliği
zamanında Hisar semtinde kurulmuş olan Bursa Gureba Hastanesi halkın büyük
talep göstermesi üzerine Reşit Bey tarafından genişletilerek ahşap iki kısım
ve yönetim binası yaptırıldı. İnşa
edilen bu yeni binaların açılışı da 1905 senesinde törenle yapıldı. Sultan
II. Abdülhamid’e ithafen Hamidiye Hastanesi olarak isimlendirildi.
Hüdavendigar vilayetinin diğer merkezlerinde de imar faaliyetleri yürüten
Paşa, 1906’da İstanbul Şehreminiliği görevine getirildi.
Ebubekir Hazım Bey (1918-1919): Yazar Oktay Akbal'ın dedesidir)
İsmail Hakkı Bey (Gümülcineli, 1919-1920)................Yenişehir
hakkında raporu
......................................
Hilmi Bey
(20.3.1923-14.4.1924)
Kemal Gedelek (1924-1926):
İstanbul’da doğdu. 1902 yılında Mülkiyenin yüksek
kısmından mezun oldu. Bazı ilçelerde maiyet emurluğu ve kKaymakamlık
görevlerinde bulundu. 1915-1922 yılları arasında mutasarrıflık yaptı. 1922
yılında mülkiye müfettişliğine atandı. Bursa valiliği sona erince başbakanlık
müsteşarlığına,
1939'da cumhurbaşkanlığı genel katipliğine getirildi. 1947 yılında
bu görevinden emekli oldu. (Kaynak:
Cumhuriyetin Valileri, Abdulhalim Durma)
Fatin Güvendiren (1926-1933): Kıbrıs/Lefkoşe’de doğdu.
1897’de Mülkiye'den mezun oldu. Babası askeri memur emeklilerinden Şükrü
Beydir. Cezayir'de memurluk, Rodos'ta öğretmenlik, Rumkale, Münbiç, Birecik, Cisr-üş
Şuur, Sarum, Kosova merkez, Manastır merkez, Edirne Merkez, Kilis,
İskenderun ilçelerinde kaymakamlık, Cebel-i bereket, Akka, Niğde,
Antalya, Karesi, Eskişehir, Kırşehir sancaklarında mutasarrıflık, Dahiliye
Vekaleti mahalli idareler müdürlüğü, 1923-1926 arasında Kastamonu,
1926-1933 arasında Bursa valiliği yaptı. 10.6.1933'de Şura-yı
Devlet Azalığına seçildi. 25.10.1933'de 4. Dönem Trabzon Milletvekili olarak
Meclise girdi. 5. ve 6. dönemlerde ise Bursa milletvekilliği yaptı. Evli ve
yedi çocuk babasıdır. (Kaynak: Cumhuriyetin
Valileri, Abdulhalim Durma)
"1929'da vali
Fatin Bey, Atatürk'ün desteğini almasına karşın çok yanlış işler yapmıştır.
Uludağ Oteli onun tarafından sanatoryum olarak inşa edilmiştir. Ancak bizim,
orada sanatoryum olamayacağı hakkında Bursa gazetelerinde açtığımız münakaşa
sonunda orası mecburen otel olarak kullanılmaya başlandı" (O. Cehdi)
Zeynel Abidin Özmen
(1933-1934):
Niğde ileri gelenlerinden Hasan Efendi'nin oğludur.
1890'da
doğdu. 1911'de Mülkiyeden pekiyi dereceyle mezun oldu. Maliye Nezareti Varidat Umum Müdürlüğü'nde
resmi hizmete başladı. Ekim 1913'de Konya vilayeti hesabına su
mühendisliği öğrenimi için Belçika'ya gönderildi. Liege Teknik
Üniversitesinde öğrenimde iken 1. Cihan Savaşının başlaması üzerine yurda döndü,
askere alındı. Yedek subay olarak muhtelif cephelerde savaş sonuna kadar
hizmet gördü. 1919'da Bursa polis müdürlüğüne getirildi.
Bu görevde iken Bursa evkaf müdür vekilliğini, Mudanya kaymakam vekilliğini
de ifa etti. Milli Mücadele sırasında Yunan işgal kuvvetlerinin harekatı hakkında Milli
Kuvvetler'e bilgi verdiği için yakalandı. İzmir'deki Yunan Harp Divanı'nda
101 yıl hapis cezasına çarptırılarak Atina'ya gönderildi. Büyük Zafer'den sonra başlayan esir mübadelesi
sırasında serbest bırakılarak yurda döndü. Nisan 1923'de
Yalvaç, Eylül 1924'de Birecik, Aralık 1925'de Kilis kaymakamlıklarına
atandı. 1926'da 3. Sınıf Mülkiye Müfettişliğine nakledildi, başarılı
çalışmalarıyla ertesi yıl valiliğe yükseltildi.
1927'de Bitlis, 1929'da Muş, 1931'de Antalya, 1933'de Bursa valiliklerine getirildi.
Bursa valisiyken dönemin başvekili İsmet İnönü'nün, Milli Eğitim
alanındaki çalışmalarını takdir etmesi üzerine, önce Aydın mebusu olarak
TBMM'ne girdi. 1934-1935'de Maarif Vekili olarak Kabinede bulundu. Temmuz 1935'de
mebusluktan istifa ederek
ayrıldı. 1948'de Afyon valiliğine getirildi. Bu görevdeyken
1950'de emekliye ayrıldı. Emekli olarak oturmakta
olduğu Mudanya'da 1966'da vefat etti.
Esaretten döndükten sonra Mayıs
1923'de evlenmişti. Bir kız, bir erkek evladı vardı. “Rahmetli, samimi,
gösterişi sevmez, inandığı prensipler için cesurane davranırdı. Atatürk'e
yazılı hakaretten hüküm giyen ve bu suretde Konya Lisesi öğretmenliğinden
kovulan müseccel komünist Sabahaddin Ali'nin tekrar göreve alınması
hususunda üst makamlardan yapılan bütün baskılara mukaavemet etmiş: "Ben
Maarif Vekili bulunduğum müddetçe o gomoniste muallimlik yapdırmam.."
diyerek adı geçeni vazifeye almamışdır.” Ali Çankaya
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
Fazlı Güleç
(1934-1935):
1891'de Midilli adasında doğdu. Mülkiye Mektebi'ni (Siyasal Bilgiler)
bitirdi. Çeşitli yerlerde yönetici olarak görev yaptı. Haziran 1934- Ağustos
1935 arasında Bursa valiliği yaptı. Ardından İzmir valisi ve 1939 seçiminde
Bursa milletvekili oldu. Ancak meclisteki görevi tamamlanmadan tekrar Bursa
valisi yapıldı, 1942-1945 arasında bu görevde kaldı. 1966'da İstanbul'da
öldü.
 
Fazlı Güleç
Hakkın Sesi gazetesi-20.8.1934
Şefik Soyer (1935-1939):
1889'da Niğde'de doğdu. Harbiyeyi bitirerek orduya katıldı. Yüzbaşı iken
ordudan ayrılıp hukuk tahsili yaptı. Yalova'da kaymakamlık, Bursa,
Kayseri, Hatay İzmir ve Konya'da valilik yaptı. XI. Dönemde Niğde
milletvekiliydi. Konya valisiyken 1949'da
Türkiye’nin ilk bisiklet velodromunu Konya’da yaptırdı. 1962'de vefat etti.
Atatürk'ün
son Bursa gezisini (1-3 Şubat 1938) ve belediye binasındaki son
baloyu düzenledi. Uludağ'da kış sporlarının geliştirilmesi için yoğun çaba
harcadı. 1939'da Atatürk'ün resimlerinin paralardan ve pullardan
çıkarılmış olmasını protesto eden faaliyetler içinde oldu, Bursa'da
yapılan mitingi organize etti. Beş çocuk babası idi. Fransızca, Almanca
biliyordu.
Müzeyyen Senar (1918-2015)’ın bir anısı: "Bir gece Fuar Gazinosu'nda sahneye çıkıyordum. Şarkımın
ortasında bir polis memuru karşımda belirdi. “Sizi yandaki restoranda
vali bey bekliyor. Şarkı söylemenizi istiyor”, dedi. Bahsettiği vali
Refik Şefik Soyer'den başkası değildi. Polise cevap vermedim, ama Soyer'in
duyacağı şekilde seslendim. “Vali Bey . . Vali Bey. Ben burada
hayranlarıma şarkı söylüyorum. Siz vali olduğunuzu hatırlayınız ve bana
böyle bir teklifte bulunmayınız.” Sonra ne oldu, benim için vali sahneye
çıkma yasağı koydu. Yasak yıllarca devam etti. Soyer'den sonraki vali bu
yasağı kaldırdı. Bir gün İstanbul'da emrime tahsis edilen tekne ile Anadolu
Yakası'ndan İstanbul Yakası'na sahneye çıkmak için gitmek üzere iken,
iskelede bir beyefendinin sıkıntısını gözledim. O da gitmek istiyor ama
belli ki tekne bulmakta zorlanıyor. Davet ettim, kabul etti. Tekne
hareket etmişti ki, bana, “Müzeyyen Hanım. Ben eski İzmir Valisi Refik Şefik
Soyer”, dedi. “Vaktiyle size haksızlık etmiştim. Onun için özür
diliyorum. Beni affedin”, dedi. Doğrusu o olduğunu fark etmemiştim.
Elbette gerekeni yaptım. Dost olduk. Kendisini gazinoya davet ettim.
Dostluğumuz uzun yıllar devam etti. " Tayfur Göçmenoğlu.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
Şefik Soyer
Refik Koraltan (1939-1942):
Divriği'de 1889'da doğdu. Yüksek öğrenimini Hukuk
Mektebi'nde tamamladı. 1920/1923/1927/1931'de Konya milletvekili seçildi.
Bursa valiliğinin ardından 1943'te İçel milletvekili oldu. 1945'te Demokrat
Parti'yi kuranlara katıldı, milletvekili seçildi.
"CHP Teftiş raporlarında Bursa’da 1939-1942 yıllarında valilik yapan Refik
Koraltan’la ilgili dikkate değer tespitler vardır. Valinin merkez ve
kazalarda parti ve halkevine ilgisizliğine işaret edilirken, bu durumun
devam edeceği düşüncesinde olunduğu açıkça belirtilmektedir. Refik
Koraltan’ın 1946 yılında Demokrat Parti kurucuları arasında yer aldığı
düşünüldüğünde, parti ile ayrışmasının Bursa valiliği döneminde başladığı
söylenilebilir. (CHP Teftiş Raporlarına
Göre II. Dünya Savaşı Yıllarında Bursa'da Eğitim ve Kültür Hayatı - Seher
Akça, Bayram Akça, Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongre Kitabı, 2018, s, 343)
Aziz Nesin'in ismini vermeden Refik Koraltan için yazdığı taşlama:
Destan
Bu memleket hali iken,
Esas işler tali iken,
Kaz ciğeri yahni yermiş,
Kuvvetlidir adalesi,
O Bursa'da vali iken.
Laf söylemez rast gelesi,
* *
* *
Nutuk versin, sen gör onu,
Derdimizi o deşmiştir,
Aslan gibi, sert yelesi.
Halkçılarla ödeşmiştir,
Ben demedim, kendi söyler,
Atatürk'le güreşmiştir.
Bu şiir Azizname adlı eserinde yayınlanmıştır.
Fazlı Güleç (İkinci kez - 1942-1945)
Haşim İşcan (1945-1950)
Hilmi İncesulu
(1950-1951):
Sungurlu'da 1917'de doğdu. Konya Lisesi'nin ardından 1937'de Siyasal
Bilgiler Okulunu bitirdi.
 23 Nisan 1951: Süleyman Selçuk
Sarandöl, vali Hilmi İncesulu'ya çiçek veriyor
1940'da Daday
(Kastamonu) kaymakamı oldu. 1942'de Erzurum-Karayazı kaymakamlığına
nakledildi. 1950'de vekaleten Bursa
valiliğine, 1952'de Kırklareli, 1953'te Afyonkarahisar, 1954'te Erzurum
valiliğine gönderildi. Bunu
Balıkesir, Adana (1957-1959), Aydın (1959-1960) valilikleri
izledi. 1960'da Bakanlık Müsteşarlığına
getirildi. İncesulu, 1961'de CHP listesinden
Çorum milletvekilliğine seçildi. Birinci İsmet İnönü koalisyon kabinesinde
Milli Eğitim Bakanı oldu. 1965 seçimlerinde yeniden seçildi ve bu arada
partisinin çeşitli kademelerinde yönetici olarak çalıştı. 1967'de CHP'nden
ayrılarak, CGP (Cumhuriyet Güven Partisi)'nin kurucuları arasında yer aldı.
Katıldığı 1969 yılı seçimlerinde kaybetti. Akbank ve Ak Sigorta Yönetim
Kurulu Üyelikleri yaptı. Milli Eğitim Vakfının başkanlığına seçildi. 1992'de
aramızdan ayrıldı. (Kaynak:
Cumhuriyetin Valileri, Abdulhalim Durma)
Cahit Ortaç
(1951-1954):
Selanik'te 1908'de doğdu. Mülkiye Mektebi mezunudur. Çeşitli memurluklardan
sonra 1942-1943
arasında Mustafakemalpaşa'da kaymakamlık yaptı. Bitlis (1947), Hakkari
(1947-1949), Kırklareli (1950- 1951) ve Bursa (1951-1954) valilikleri,
Mülkiye Müfettişliği, Emniyet genel müdürlüğü şube müdürlüğü, Mahalli
İdareler genel müdürlüğü, Danıştay üyeliği, Tarım Bakanlığı, Cumhuriyet Senatosu Bursa
üyeliği (1961-1975) ile Cumhuriyet Senatosu Mali ve İktisadi İşler, Senato
Hesaplarını İnceleme Komisyonları Başkanlıkları yaptı. Politik yaşamdan
ayrıldıktan sonra bir süre Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) yönetim kurulu
üyeliği de yapan Ortaç, Ankara'da 1980'de vefat etti.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
İhsan Sabri Çağlayangil (1954-1960)..............(bir anısı)
Rasim Gökbel (27 Mayıs-30 Mayıs 1960)
Fehmi Albayrak
(31 Mayıs- 1 Haziran 1960)
Turgut Başkaya
(14 Haziran- 4 Ağustos 1960)
Daniyal Yurdatapan
(12 Ağustos-13 Ekim 1960): 1946-1949
yılları arasında, kurmay albay rütbesiyle Bursa Askeri Lisesi (Işıklar)
komutanlığı yaptı. Bu dönemde Bursa Erkek Lisesi'nde askerlik derslerine
giriyordu. Müzisyen Şanar Yurdatapan ile oyuncu Lale Mansur, müzik
yapımcısı Onur ve jeofizikçi Oktay çocuklarıdır.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
"Ordudan emekli olduktan
sonra Milli Birlik Komitesinin temsilcisi olarak Bursa valisi oldu. Yıllar
önce Işıklar Askeri Lises komutanlığını yapmış olan Yurdatapan, vali olduğu
zaman eski bir dostuna, "çarıkları ayağıma çektim, karış karış dolaşarak
Bursa'ya hizmet edeceğim" demişti. Ne yazık ki valiliğini kolordu
komutanıymış gibi yaptı. Sert uygulamaları halktan pek sempati bulmadı. Hele
Demokrat Partililerin belirli bir sebep yokken toplu olarak gözaltına
alınmaları halk tarafından iyi karşılanmadı. Hastalanıp tedavi için
Almanya'ya gitmesini halk, doğruyu söylemek lazımsa, sevinçle karşıladı
(Son 100 Yılın Bursa Olayları ve Anılarım, Necati
Akgün, s. 136).
Enver Kuray
(1960-1962)
1912'de
Manastır'da doğdu. 1931'de
Kastamonu Lisesini pekiyi derecede bitirdi. Mülkiyeden mezuniyetini takiben 1934'de T.C.D.D.Y. Umum Müdürlüğü Maliye ve Muhasebat Dairesi
memurluğuna tayin edilerek devlet hizmetine girdi. Bir süre Meriç,
Vize, Yenice, İpsala, Keşan kaymakam vekilliklerinde bulunduktan sonra 1939'da kaymakamlığa terfi etti. 24 Haziran 1939'da Bala, Ocak
1940'da Sivrice, 1944'de Boyabat, 1948'de Vakfıkebir, 1949'da Silivri,
1950'de Dikili kazaları kaymakamlıklarına; 1951'de Kastamonu, 1952'de Muğla,
1955'de Sivas, 1956'da İzmir vali muavinliklerine atandı. 1958'de Siirt
valiliğine, 1960'ta Mardin, 1961'de Bursa, Ekim 1962'de
Ankara vali ve belediye reisliklerine getirildi. 1966'da merkez
valiliğine nakledildi. 31 yaşında iken Bedia Hanımla evlendi; biri S.B.F.
1966 mezunlarından Bilge Taplamacı olmak üzere üç kız, bir erkek evlat
babasıdır. Aynı zamanda, Dev-Genç kurucularından Sarp Kuray'ın babası,
Yassıada savcısı Ömer Egesel'in eniştesidir. Türk İdareciler Derneği daimi
üyesi olup pul koleksiyonu yapmaya, kitap okumaya ve spora meraklı idi.
Fransızca bildiği sicilinde yazılıdır. (Kaynak:
Cumhuriyetin Valileri, Abdulhalim Durma)
"Tecrübeli ve aktif bir
yönetici olan Enver Kuray, "vali ve belediye başkanı" olarak Bursa'ya çok
büyük hizmetler verdi. Karşısında belediye meclisi ve il genel meclisi
bulunmadığından (60 darbesinden sonra henüz yerel seçimler yapılmamıştı),
düşüncelerini kısa zamanda uygulayıp sonuç alıyordu. Cumhuriyet Devrinde
1960'a kadar Bursa'da yapılmış olan yatırımların üç misli onun döneminde
yapıldı. Büyük yatırımlarından biri yüz binlerce insanın yaşadığı Sosyal
Meskenler'dir (bununla
ilgili bir olay). Ama en büyük yatırım Milli Eğitim'e yapıldı.
Bunda CHP Bursa milletvekili Dr. İbrahim Öktem'in Milli Eğitim Bakanı
olmasının da payı vardı. Bu devirde şehir merkezi ve köylerde yapılan okul
sayısı 122'dir. Bunlardan başlıcaları Bursa Atatürk Lisesi, Cumhuriyet
Lisesi, İnegöl Meslek Lisesi, Gemlik Lisesi, Necatibey Meslek lisesi ek
binası. Eski demiryoluna kadar uzanan belediye sınırı genişletilerek Küçük
Balıklı'ya alındı. Kapalı spor salonunun temeli atıldı. Merinos Caddesi
genişletildi. Yanan Kapalıçarşı inşaatına hız verildi. Bursa Festivali de
onun döneminde başlatıldı (Son 100 Yılın Bursa Olayları ve
Anılarım, N. Akgün, s. 136-8).
Fahrettin Akkutlu
(1962-1964) 
Çanakkale’de 1922'de doğdu. Bursa Erkek Lisesini ve Mülkiye Mektebini
(Siyasal Bilgiler Fakültesi) bitirdi. Maiyet memurluğu ve çeşitli ilçelerde
kaymakamlık yaptıktan sonra, 1953-1955 arasında Kütahya, 1955-1957
arasında Diyarbakır, 1957-1958 arasında Sivas, 1958-1960
arasında Çanakkale, 1961- 1962 arasında Erzurum, 1962-1964 arasında Bursa valilikleri yaptı. Valiliği döneminde Atatürk Lisesi ile Atatürk
Spor Sarayı'nın yapımına başlanmasını sağladı, temellerini attı. Ancak
Bursa'ya asıl önemli katkısı, kentin beş köklü amatör spor kulübü olan Acar
İdman Yurdu, Akınspor, Çelikspor, İstiklalspor ve Pınarspor'u, Bursaspor
çatısı arasında birleştirmek oldu. Akkutlu buradan atandığı Trabzon'da da
İdmanocağı ve İdmanyurdu kulüplerinin birleştirilerek Trabzonspor'un
kurulmasına öncülük etti. 1966- 1967 yılları arasında Trabzon, 1967-1970 arasında Balıkesir ve 1970- 1971
arasında Tekirdağ valilikleri yaptı. Trabzon valiliği döneminde Nazım
Hikmet’in Yolcu isimli oyununun oynanmasına izin vermediği gerekçesiyle
eleştiriye uğradı. Gençlik yıllarında atletizm yaptı, voleybol ve futbol
oynadı. Spora olan düşkünlüğü dolayısıyla "Spor Fahri" ünvanıyla anıldı.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
Necati Akgün anlatıyor: İlerlemiş yaşına rağmen bekar olan tecrübeli
yönetici Fahretin Akkutlu, aynı zamanda belediye başkanı olmasına rağmen bu
görevi vali yardımcılarından Mustafa Atak'a yaptırdı. Lakabı "spor Fahri"
idi, sporu sever, sigara, içki içmezdi.Gemlik-Armutlu sahil yolu,
Gündoğdu-Kurşunlu yolu onun zamanında açıldı, 1. Bursa Fuarı onun döneminde
yapıldı. (Son 100 Yılın Bursa Olayları ve
Anılarım, N. Akgün, s. 139)
Vefa Poyraz
(1964-1966)
.........valilik
dönemine ilişkin anıları
Nevşehir’de
1918'de doğdu. 1937 yılında Harp Okulunu bitirdi. Ordu saflarında
kurmay subay olarak çeşitli
kademelerde bulundu. 1960'de Bitlis, 1961'de
Trabzon valisi ve belediye başkanlığı görevlerinde bulundu. 1964'te
Bursa valiliğine, 1966 yılında İstanbul valiliğine atandı. Cumhuriyet Senatosu İstanbul
Üyeliği (1973-1980) ile Köy İşleri ve Kooperatifler
Bakanlığı yaptı. Evli ve 2 çocuk babasıydı. Anılarını Bir Cumhuriyet
Valisinin Anıları adıyla kitaplaştırdı.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
Celalettin Ünseli
(1966-1967):
Ereğli/ Zonguldak’ta 1904’te doğdu.
1932 yılında Siyasal Bilgiler okulundan mezun oldu. Maiyet memurluğu,
Gördes, Karaman, Nazımiye/Tunceli, Çine, Tire kaymakamlıkları yaptı.
1952-1953'te Ankara emniyet müdürü, 1953'te Diyarbakır valiliği görevinde bulundu. 1953 ile 1956 yılları
arasında Bolu, 1956 yılında Zonguldak, 1960 ile 1961 yılları arasında
Çorum ve 1966 ile 1967 yılları arasında Bursa valilikleri yaptı. Çorum
valiliği sırasında belediye başkanlığına da vekalet etti. Merkez valisi
iken 13 Temmuz 1969 tarihinde yaş haddinden emekli oldu. Türk İdareciler Derneği’nin
kurucularındandır.
İmam Hatip Okulu yurdunu
açıyor, 1966 (Kaynak: Hayatım ve Hatıratım, Ali Öztürk, s. 128)
Ertuğrul Ünlüer (1967-1968):
Erzurum'da 1919'da doğdu. Annesi Zeliha Hanım, Osmanlı
döneminde yetişmiş ilk kadın öğretmenlerdendir ve 40 yıl süren
öğretmenliğinin hemen hemen tamamını Erzurum'da ve aynı okulda
geçirmiştir. Ertuğrul Ünlüer, 1958-1960 yılları arasında Rize, 1962-1967
yılları arasında Sakarya, 1967-1968 yılları arasında Bursa, 1968-1970
yılları arasında Samsun ve 1970- 1975 yılları arasında Kocaeli
valiliklerinde bulundu. Rize, Sakarya ve Kocaeli valilikleri sırasında
bir süre belediye başkanlığı da yaptı.
1966 yılında
Ratibe Hanım ile evlendi. Çeşitli tarihlerde İsveç,
İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nde inceleme gezileri yapan
Ünlüer, 1975'te kendi isteği ile emekliye ayrılarak özel sektöre geçti.
İstanbul'da 2001'de öldü. Ardahan eski
valisi Yener Ünlüer'in babasıdır.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri, Abdulhalim Durma)
Enver Saatçigil (1968-1971)..............................dönemine
ait bir anı
1915'te Diyarbekir'de doğdu. 1932'de Sivas Lisesini iyi derecede bitirdi. Mülkiyeden mezun
oldu. 1942'de Ermenek, 1943'de Kulp,
1945'de Erbaa, 1949'da Düzce kazaları kaymakamlıklarına atandı; 1953'de İzmir
valiliğine yükseltildi. Aralık
1953'de Burdur, Nisan 1955'de Bingöl, Kasım 1955'de Aydın, Ekim 1959'da
Manisa, Ocak 1960'da Hatay, Haziran 1960'da merkez valiliklerine atandı.
1960'da Danıştay 9. Daire üyeliğine seçildi. 1962'de tekrar İzmir valisi oldu. 1966'da Samsun, 1968'de de Bursa
valiliklerine nakledildi.
Kızılbahçe
bucak hüdürü iken, 1939’da Muazzez (Esmer)
Hanım'la evlendi. Biraz Fransızca bildiği sicilinde yazılıdır. İzmir Fikir
Kulübü üyesidir. Turizme hizmet amacıyla Aydın valisiyken kurduğu
Didim Plaj Sitesi'ni Yaptırma Kooperatifi'nin fahri başkanlığı; Aydın
Merkez, Söke, Kuyucak Belediye Meclisleri kararıyla bu il ve ilçelerin
"Fahri Hemşehriliği" unvanlarına sahip olup Manisa Gazeteciler
Derneğinin de fahri başkanıdır. Ege turizmine yaptığı hizmetlerden dolayı
1957'de "Bergama Kermesi Altun Sanat Madalyası" ile taltif edilmiştir.
Mülkiyeliler Derneğinin İzmir şubesinin başkanlığını yaptı. Emekli olduktan
sonra İzmir'de Şair Eşref Bulvarı'ndaki dairesinde yaşamaya başladı. Basılmış eserleri
şunlardır:
Dünkü-Bugünkü Erbaa, İstanbul, Cumhuriyet Mat. 1947.
Turistik Cebheleri ile Aydın, Ege
Üniversitesi matbaası, 1958.
İtalya Gezisi, İzmir, T.C.D.D.Y. Basımevi, 1960.
Geçen Günlerim, Olaylar ve Hatıralar
Amerika
Gezisi, 2005.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
Sedat Tolga
(1971-1975):
Serez (Yunanistan)'de 1919'da doğdu.
1937'de Kastamonu Lisesi'ni pekiyi dereceyle bitirdi. Siyasal Bilgiler Okulu'ndan
mezuniyetini takiben 1941'de Ankara vilayeti maiyet
memurluğuna tayin edilerek devlet hizmetine girdi. 1946'da Pazar, 1947'de
Ardanuç kaymakamlıklarına; 1956'da Niğde valiliğine, 1957'de Hatay vali
vekilliğine, 1957'de 2. defa Ankara vali muavinliğine atandı. 1971-1975 tarihleri arasında Bursa
valiliği yaptı. 1973'te Kayseri'den CHP milletvekili adayı oldu. 29 yaşında
iken evlendi; bir kızı vardır. Almanca ve Fransızca biliyordu. Mülkiyeliler Birliği ile Türk İdareciler Derneği
üyesidir.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri, Abdulhalim Durma)
Mehmet Karasarlıoğlu
(1975-1978)
Divriği'de 1926'da doğdu. Lise öğrenimini Sivas’ta tamamladı. 1949 yılında Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinden mezun oldu. 1962-1964 yılları
arasında Arapgir kaymakamlığı, 1970-1975 yılları arasında Diyarbakır,
1975-1978 yılları arasında Bursa ve 1979-1980 yılları arasında Samsun
valilikleri yaptı. Merkez valisi olarak görev yaparken 29
Haziran 1990
tarihinde kendi isteği ile emekli oldu. 2003'te vefat etti. Evli ve üç çocuk babasıydı.
Vali Bey 28.11.1975 günü bir
açılışta (Görsel için kaynak: Hayatım ve Hatıratım, Ali
Öztürk, s. 183)
Ziya Çoker
(1978-1979):
Sivas'ta 1923 doğdu. 1942 yılında Balıkesir Lisesinden,
ardından Siyasal
Bilgiler Fakültesinin idari şubesinden mezun oldu. 31 Ekim 1947'de
memuriyete başladı. Diyarbakır´ın Kulp, Şanlıurfa´nın Viranşehir,
Mardin´in Derik ilçelerinde kaymakamlık yaptı. Askerlik görevinin ardından Elazığ´ın Maden ilçesinde
kaymakamlık yaptı. Maden kaymakamı iken, üç yılda dört ilçe değiştirmek
zorunda kaldığı için mesleğinden istifa ederek Etibank Ergani Bakır
İşletmesi müessese müdür muavinliği görevine geçti. 30 Nisan 1958
tarihinde esas mesleğine mülkiye müfettişi olarak geri döndü. 6
Temmuz 1973 tarihinde Çorum vali vekilliğine gönderildi. 10 Ağustos 1974 -
15 Aralık 1974 tarihleri arasında Kıbrıs Barış Kuvvetleri Komutanlığı
idari müşavirliğinde bulundu ve Kıbrıs Gazisi unvanını aldı. Kıbrıs´tan döndükten sonra sırasıyla; Trabzon ve Bursa
valiliklerinde bulundu.
Daha sonra İçişleri bakanlığı müsteşarlığına atandı. 16 Mayıs 1981 tarihinde kendi isteği ile emekli oldu.
Seçilmişler
Atanmışlar İnsanlar: Bir Bürokratın Anıları ve Yönetim ve Siyaset: Bir
Valinin İl Yönetimine İlişkin Görüş ve Anıları isimli kitapları vardır.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
M. Zekai Gümüşdiş (1979-1988)
1926’da İzmir/Bornova’da
doğdu. İlk ve orta öğrenimini İzmir’de tamamladı.1949/1950 dönemi
Ankara Siyasal Bilimler Fakültesinin İdari Bilimler Bölümü mezunudur.
Mezuniyetinden sonra
Karşıyaka bucak müdürlüğü, Bergama ve Ödemiş kaymakam vekillikleri görevini
sürdürdü. Özel Kalem Müdürlüğü ve İl Hukuk İşleri müdürlük görevlerinde
bulundu. İlk kaymakamlık görevi Siirt ilinin Baykan ilçesidir. Askerlik
sonrası sırasıyla, Çanakkale, Çan, Balıkesir, Ayvalık kaymakamlık görevleri
ve Bandırma belediye başkanlığı görevini yaptı. Kısa bir süre Ankara/ Çubuk
kaymakamlığı, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler 1. Daire Başkanlığı, genel
müdür muavinliği ve vekilliği görevlerinde bulundu. 1972-1975 yılları
arasında Tokat, 1975-1978 yılları arasında Aydın ve 1979-1988 yılları
arasında Bursa valiliği görevlerinde bulunduktan sonra kendi isteği ile
emekliye ayrılmış olan Zekai Gümüşdiş evli ve bir çocuk babası idi.
(Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
"Zekai Gümüşdiş valilerimiz
arasında özel bir yeri olan valimizdi. O yaşantısını Bursa'da sürdürmeye
karar veren ender valilerimizden oldu. Emekliliğinin ardından Gençoğlu
Grubu'nun şirketlerinde yönetim kurulu üyeliği yaptı. Emeklilik sonrası en
yakın dostu 1980 döneminde ve sonrasında Bursa Belediye Başkanlığı yapan
Ekrem Barışık idi. İkisi ayrılmaz bir parça gibiydi. Herkes ile barışık, her
kesimden insanla diyaloğu olan mütevazi bir valimizdi. Bu özellikleriyle hep
saygı gördü. Onun
hakkında olumsuz bir cümle işitmedim. Korkunç bir hafızası vardı. Bursa'nın
neredeyse tüm muhtarlarını ismen tanırdı. Köy köy dolaşırdı. Sorunları
tespit ederdi. Bursa'da Tofaş ve Oyak Renault'un günlük
üretimlerini takip eder ve yeri geldiğinde söylerdi. Sporu severdi.
Özellikle de Tofaş'ın basketbol maçlarını yakından takip ederdi. Benim Tofaş
Spor Kulübü'nde yöneticilik yaptığım dönemlerde her maçımıza gelirdi. Ve
engelli olan oğlunu kendisi sırtında taşıyarak maça getirirdi. O sahneler
gözümün önünden hiç gitmez". (Murat Kuter, www.bursahakimiyet.com.tr;
1.12.2020)
Erdoğan Şahinoğlu (1988-1991): 1935
doğumludur. 1961-1970 yılları arasında kaymakamlık, 1970 yılında İller İdaresi
genel
müdürlüğünde şube müdürlüğü, 1970-1977 yılları arasında teftiş kurulu
başkanlığında mülkiye müfettişliği, 1977 yılında özel kalem müdürlüğü
müsteşar yardımcılığı, 1977-1978 yılları arasında Gaziantep valiliği
görevlerinde bulundu. Erdoğan Şahinoğlu 08.12.1979–06.08.1983 tarihleri
arasında Diyarbakır valiliği yaptı. Sonraki yıllarda
10.08.1983–12.08.1988 tarihleri arasında Adana valiliği, 1988-1991
yılları arasında Bursa valiliği, 1991-1999 yılları arasında Ankara valiliği yaptı. 2000 yılında
merkez valisiyken emekliye ayrıldı. 2 Eylül
2003’te Ankara’da vefat etti. Doğum yeri olan Bolu'nun merkez
Karamanlı köyünde toprağa verildi. (Kaynak:
Cumhuriyetin Valileri, Abdulhalim Durma)
Erol Çakır
(1991-1992): 1943’te Çankırı’da
doğdu. 1965 yılında
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Mezuniyetinden
hemen sonra İçişleri Bakanlığında göreve başladı. Sırasıyla Bayramiç,
Kulu, Suruç Güdül ilçelerinde kaymakamlık görevinde bulundu. Mülkiye müfettişliği,
teftiş
kurulu başkan yardımcılığı, İçişleri Bakanlığı genel sekreterliği,
Rize, Muğla, Bursa valilikleri, merkez valiliği, İçişleri Bakanlığı
müsteşarlığı yaptı. Erol Çakır, 24.07.1997 tarihinde
İzmir valiliği görevine başladı. 06.08.1998 tarihinde de İstanbul
valiliğine atandı, 5 yıl 6 ay 10 gün
görev yaptı. Edebiyat öğretmeni Mübeccel Hanımla
1974 yılında evlendi. Çakır çiftinin Özge ve Gökçe adlarında iki kızı
bulunmaktadır. (Kaynak: Cumhuriyetin Valileri,
Abdulhalim Durma)
Mehmet Necati Çetinkaya
(1992-1993): 1943'te
Elazığ/Kadıköy'de doğdu.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Kaymakamlık, Çalışma
Bakanlığı Müsteşar yardımcılığı ve vekilliği, Hatay ve Giresun il emniyet müdürlüğü, Emniyet
genel müdür yardımcılığı yaptı. 1984-1988 yılları
arasında Ordu, 1988-1991 yılları arasında Konya, 1991-1992 yılları
arasında Diyarbakır (Olağanüstü Hal Bölge Valisi), 1992-1993 yılları
arasında Bursa ve 1993-1995 yılları arasında Manisa valiliği görevlerinde
bulundu.
Adalet ve Kalkınma Partisi kurucu üyesi oldu.
Bestelenmiş ve TRT
repertuvarına alınmış çok sayıda şiiri, ayrıca yayımlanmış bir kitabı
bulunmaktadır. 20. Dönemde Konya, 21. Dönemde Manisa, 22 ve 23. Dönemde
Elazığ
milletvekili seçildi. Arapça, Farsça ve İngilizce bilen Çetinkaya,
evli ve dört çocuk babasıdır.
(Kaynak:
Cumhuriyetin Valileri, Abdulhalim Durma)
Rıdvan Yenişen
(1993-1995): 1942'de Kocaeli’de
doğdu. Arifiye'de İlköğretim okulunu, Kocaeli’de liseyi bitirdi.
Türkiye'nin çeşitli yerlerinde ilköğretim öğretmenliği yaptı. 1968
yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Artvin'in Borçka, Konya'nın
Cihanbeyli ve Şırnak'ın Silopi ilçelerinde kaymakamlık yaptı. TRT
genel sekreter yardımcılığı, SEKA genel müdür yardımcılığı görevlerinde bulundu. Bilahare Diyarbakır'ın Kulp ve
Ordu'nun Aybastı kaymakamlıkları ve İçişleri Bakanlığı mahalli idareler
genel müdür yardımcılığı görevlerinden sonra 1985 yılında İstanbul
vali yardımcılığına atandı. Aksaray valisi iken (1992-1992) Kayseri
valiliğine, ardından Bursa valiliğine atandı. 1996’da İstanbul valiliğine görevlendirildi,
bir yıl bu görevde kaldı. 2003’te yaş haddinden emekli
oldu. 2010'da vefat etti.
(Kaynak:
Cumhuriyetin Valileri, Abdulhalim Durma)
M. Orhan Taşanlar
(1996-1999): Merzifon’da 1949'da
doğdu. 1967'de Polis Kolejini, 1970'te Polis Enstitüsünü bitirdi.
Komiser yardımcısı olarak olarak Hatay'da göreve başladı. 1975'te baş
komiser, 1979'da emniyet amiri, 1983'te şube müdürlüğü ve 1985'te emniyet
müdür yardımcılığına yükseldi. 1990'da Emniyet Genel Müdürlüğü
araştırma planlama koordinasyon dairesi uzmanlığına getirildi. 17 Nisan 1992'de İzmir, 30 Kasım 1993'te Ankara
ve 4 Kasım 1995'te İstanbul Emniyet Müdürlüğü görevlerine getirilen
Taşanlar, 9 Nisan 1996'da Bursa valiliğine, 30 Eylül 1999'da merkez
valiliği görevine atandı. İş insanı Erol Evcil ile yakın ilişkisi
olduğuna dair haberler basına yansıdı. 28 Şubat sürecindeki uygulamaları
nedeniyle eleştirilere maruz kaldı. İsminin verildiği okulun adı 2014
yılında değiştirildi. (Kaynak: Cumhuriyetin
Valileri, Abdulhalim Durma)
|
