Bursa Haritaları 

Bursa Albümü

Bursa'da Edebiyat

Eski Bursa'nın Kitabevleri

Bursa'da Sahaflar

                                                                        Yayım yılına göre sıralama

-1930-1960 Yıllarında Bursa'da Eğlence Hayatı, Ekrem Hayri Peker, Ekin Yayınları, Bursa, 2022
    Ellili yıllarda halkın başlıca eğlencesi milli bayramlar, panayırlar, bayram yerleri, sinema, güreş, şehre gelen şarkıcılar-türkücüler-gazelhanlar, çadır tiyatroları, futbol maçları, Heykel önünde yapılan idamlardı… Bahar ve yaz aylarında gidilen mesire yerleri, Uludağ, sahil kenarları… Gölbaşı’nda veya Uludağ’da avcılık, derelerden, Nilüfer Çay’ında balık tutmak ve yüzmek. Müzikli çay bahçeleri…Ramazan aylarında ise sahneye karagöz-Hacivat, meddahlar, orta oyuncuları çıkarlar. Pınarbaşı’na çadırlar kurulurdu.1950’li yıllarda Setbaşı’ndaki Saray Sineması’nın alt katında Kervansaray Gazinosu açılmıştı. Kültürpark açıldığında İzmir’deki Kültürpark’a benzemesi için gazino ve pavyonlar açılmıştır.Şehir içinde Romans ve Kükürtlü gibi müzikli çay bahçelerinin yanı sıra, Bursa’nın kalburüstü kesimine hitap eden Havuzlu Park ve Park Otel gibi mekânlar vardı. Daha sonra Heykel’de Roof açıldı. Bursa’da ilk birahane 1950’li yıllarda açılmıştır. Bursa’nın eğlence hayatına ellili yılların ortasında farklı üç renk geldi. 1955 yılında Kültürpark ve 1957 yılı sonunda Ahmet Vefik Paşa Devlet Tiyatrosu açıldı. Ayrıca o yıllarda Türkiye’nin eğlence hayatında bir yıldız olan Hayri Küçük ortaya çıktı. Bursa’nın eğlence hayatı değişti. Abonman usulünün uygulandığı Kışlık sinemalar, tiyatro, gazino ve müzikli çay bahçeleri, müzik ve eğlence programı yapan oteller doğal olarak gelir ve kültür düzeyi yüksek kişilere, memurlara hitap ediyordu. Çalışmamda 1950-1960 yılları arasında yayınlanan Bursa’da Hakimiyet Milletindir, ANT ve Yeni ANT gazetelerinde yer alan haberlerden, anı kitaplarından ve o yıllarda yaşamış kişilerin anılarından faydalandım.
(Arka kapak yazısı)



-1950-1960'lı Yıllarda Bursa'da Kültürel ve Sosyal Değişim, Ekrem Hayri Peker, Ekin Yayınları, Bursa, 2022


-Bursa Tiyatro Tarihi Araştırmaları, Uğur Ozan Özen, Gaye Kitabive, 2021.


-Cumhuriyet Dönemi İstatistiklerinde Bursa (1923-1938), Dr. Nursal Kumaş, Gaye Kitabevi, 2021
 

- Bursa'da Sinema, Ekrem Hayri Peker, Gece Kitaplığı, 2021
 

- Taşrada Kent ve Aydın- Bursa Örneği (1930-1950), Can Ulusoy, Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2021
 

- Kitap Binayı Çip Sokağı Öldürdü- Nitelik Değiştiren Bursa, Alper Can, Gece Kitaplığı, 2021, 131 sayfa

    

     MÖ 8000’den beri insanlar tarım yapılan yerleşimlerde yaşıyor: test edildi, insan doğasına uygun olduğu onaylandı. Sadece iki yüz yıldır tarım yapılmayan yerleşimlerde, kentlerde yaşıyoruz. Test süreci sürüyor, uygunluğu henüz onaylanmadı. Zihninde, dilinde tasarladığını araziye yansıtabilen, mekan kurabilen insan, kentleri tasarlamakta zorlanıyor.

            Beş Şehir’in, adı zamanla birlikte anılan tek kenti Bursa, “fetih günlerinin sevinci”nden çok uzakta artık. Bir ucundan diğerine yürünebilen, suyu içilebilen, meyvesi yenebilen ‘insancıl’ kent olmaktan çıktı. Tarihi kolajlanan, amblemi değiştirilen, ambalajına kare kod eklenen ‘marka kent’ haline dönüştü; insanları gri kutularda yaşayıp renksiz (beyaz) araçlarla her sabah ve akşam bir uçtan öbürüne sürükleniyor. Meçhul bir düşmanın, eski zamanların ‘öz’ Bursasını değiştirdiği, bozduğu, sattığı en yaygın paranoya. Dedesinden kalan fotoğrafları saklamamış kuşakların kentin bozulmasını neden önleyemediği tartışılıyor! Rousseau’nun “Elveda Paris” diyerek başlattığını, Gürsel Korat “elveda Kayseri” diyerek sürdürmüştü. Biz de “elveda eski Bursa” demek durumundayız; peki ya Yeni Bursa?

            Göbeklitepe’den yola çıkıp İstanbul, Roma ve Paris’e uğrayıp Haussmann ve Ahmet Vefik Paşa’ya selam verdikten sonra Heidegger, Wittgenstein, Simmel, Benjamin, Proust, Baudelaire’in imbiğinden geçip Tanpınar’ın son bakışı ile bakacağız Bursa’ya. Gülümse ile hazin tebessüm, öfori ile fasiyal paralizi arasında yolculuk etmek isteyenlere… (Arka Kapak)

-Bursa’daki Kitapçıların Son Yüzyılı, Uğur Ozan Özen, Nilüfer Belediyesi Haziran 2021, 182 sayfa


-Bursa Taşımacılık Tarihi, Kenan Yetişen, 2021
 

-II. Abdülhamit Döneminde Bursa'da Sosyal Hayat (1876-1909), Dr. Nursal Kumaş, Sentez Yayıncılık, 2020

 


-Emirsultan-Heykel Arasında Nostaljik Bir Gezinti, Ekrem Hayri Peker, Gece Kitaplığı, 2020
 


-Havada Bursa: Bursa'nın Demir Kanatları, Deniz Dalkılınç, Nilüfer Belediyesi yayınları, 2020, 182 sayfa



Sıraköyler- Bursa Nilüfer'in İncileri/ Yeni Mahalleleri: Misi, Demirci, Çalı, Yaylacık, Tahtalı, Kayapa, Hasanağa, Akçalar, Turhan Çalay, Avrasya Etnoğrafya Vakfı Yayınları, 2019
 

-Tipodan Ofsete - Bursa Basın Tarihi, Raif Kaplanoğlu- Ozan Kaplanoğlu, Nilüfer Belediyesi yayınları, 2019


-Çalıköy, Turhan Çalay, Avrasya Etnoğrafya Vakfı Yayınları, 2018
 

-Yavuz Sultan Selim Dönemi ve Bursa, ed. Doç. Dr. Nilüfer Alkan Günay, Osmangazi Belediyesi yayını, 2018 ( 2018 Fetih Şenlikleri kapsamında düzenlenen kongrenin bildirilerini içerir)
 

-1299'dan Günümüze 1299 İnegöllü, Turhan Şahin, İnegöl Belediyesi yayını, 2018
 
   1299 yılında İnegöl’ü fetheden komutan Turgutalp’ten günümüze İnegöl'e değer katan kişilerin tanıtıldığı ansiklopedik eser, 685 sayfa


-

, Alper Can, Sentez Yayıncılık, 2017
 
  Bursa tarihinin az değinilen üçte ikilik kısmını anlatmak için çıktım yola. İstedim ki yolculuğum, bu topraklarda bizden önce asırlarca yaşamış komşularımızın kültürünü tanıyıp onlarla halen süren birlikteliğimizin daha insancıl hale gelmesine katkı yapsın. Talep edilenden çok daha fazla konutun hızlı bir şekilde üretilmesi kitleleri hayran bırakır, şantiye tozu çevremizin doğal fonu haline gelirken, fantazik -nostaljik bir tema haline gelen kültür varlıklarımızın korunmasına dikkat çekeyim istedim. Dahası var... Hannibal’in Romalılara yakalanma korkusunu bilmeden; yedinci yüzyılda Bursa’ya Tanrı Kenti dendiğini bilmeden; günlerce dışarı çıkmadan Uludağ’ın koyaklarında yaşamış çok sayıda çileci olduğunu bilmeden; azizlerin zaman içinde derviş babalara dönüştüğünü bilmeden bu kentin içine sızamazsınız. Psellos’un Uludağ’ı ve harika sularını betimlemesini

-Odryses'ten Nilüfer'e Uluslararası Sempozyum Bildiri Kitabı, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2017

-Nilüfer Arkeolojik Kültür Envanteri, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2017

-Apolyont'un Sakinleri- Mekan, Bellek ve Tarih, Eirini Kalogeropoulou, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2017

A- Giriş: Bellek ve Tarih: Hatırlamak Nedir?           B- Apollonia'nın Tarihi

C- Mekanın Algısı         D- Apolyont İçinden: Ekonomik Yaşam ve Döngüsel Zaman Algısı

E- Savaş ve Mübadele      F- Cumhuriyet'te Mekan ve Ekonomi         G- Sonuç

H- Belgeler    I- İdari Durum ve Topografik Plan       J- Uludağ Dergisi'nde Apolyont

K- Apolyont'un Nüfusu 

-Pirinç Hanı, Özkan İrman, Uçurtma Yayıncılık, 2015

   1970'lı yıllara ait Pirinç Hanı anıları üzerine bir eser. 

- Türk Japon Fabrikası: Bursa’ya Dokunan Tarih 1928, haz. Banu Demirağ, Ege Yayıncılık, İstanbul, 2015

-Demokrasi Yolunda Karınca Kararınca, Cilt 2: Bursa Günleri, Ertuğrul Mat, Berikan Yayınevi, 2015

-Prusia'dan Bursa'ya (8500 Yıldır Üreten Kent), Yapı Kredi Yayınları, 2014

 İlk yerleşim izleri MÖ 6500 yılına tarihlenen Bursa, 16. ve 17. yüzyıllarda küresel anlamda dünya ekonomi tarihi açısından en önemli kentler arasındaydı. Bu bağlamda, Bursa ekonomisi, Antikçağ, Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde temelde benzer ama ayrıntıda farklı binlerce öykü barındırmaktadır.
    Antik dönemden başlayarak, Bursa'nın ekonomik tarihini bir bütünlük içinde görme amacı taşıyan 8500 Yıldır Üreten Kent: Bursa; tekstil, otomotiv ve gıda gibi sektörlerin geçmişteki biçimlerinin oluşturduğu kentin DNA'sının, bugün de kent ekonomisinde ne denli belirleyici olduğunun izlerini sürüyor. Kurumsal arşivlerden ve aile arşivlerinden yararlanılarak, çok sayıda araştırmacının titiz çalışmaları sonucunda gerçekleştirilen 8500 Yıldır Üreten Kent: Bursa, zengin görsel malzemesiyle de Bursa hakkında yapılmış en özgün başucu kitaplarından biri olma özelliğini taşıyor.

-Bursa'nın Göç Tarihi, Ozan Kaplanoğlu, Raif Kaplanoğlu, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2014

 Özellikle göçmenlerin yaşam biçimlerine eğiliyor ve kent kültürünün yeni oluşumunu belirlemeye yönelik bilgi ve belgeleri içeriyor.

-Bursa Yerelinde Cumhuriyet Halk Partisi 1946-1960, Fevzi Çakmak, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2014

Hayatta olan CHP yöneticilerinin sözlü tarih tanıklıklarına başvurularak hazırlanan araştırma, son derece önemli sayısal istatistikî değerleri ele alıyor ve o dönemde Bursa genelinde CHP ve DP ayrışmasını somut olarak ortaya koyuyor.

Fahri Yıldırım, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2014
 

Uğur Ozan Özen, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2014
 
Bu araştırma amatör tiyatro çalışması diye başlayıp şehrin bir dönemine damga vuran bu özel yapıyı bütün süreçleriyle anlatıyor.

, Sibel Polat, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2013
 
    Kentsel yaşamın sürdürülmesinde önemli rolü olan kamusal dış mekânlarda mimari kimliği oluşturan boyutları inceleyen kitap, disiplinlerarası bir analiz yöntemi oluşturmaktadır. Bu yöntemle, Bursa Cumhuriyet Alanı (Heykelönü) örneği üzerinden geçmişten günümüze Cumhuriyet Alanı’nın nasıl değiştiği ortaya konulmakta ve çeşitli dönemlerde farklı boyutların öne çıktığı değerlendirmesi yapılmaktadır. Kamusal dış mekânlarla ilgili geleceğe yönelik kararların oluşturulması ve analiz aşaması için bir başlangıç noktası niteliği taşıyan kitap bu yönüyle konunun ilgilileri için ayrıca yol göstericidir.

, İsmail Yaşayanlar, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2013
 
    Kitap, bir taşra şehri olan Bursa’da İstanbul’dan hemen sonra otellerin kurulmaya  başlamasına etki eden dinamikleri ortaya koymakta, kurulan otellerin hangi ziyaretçi grubuna hitap ettiğini tespit etmekte ve bu kuruluşları detaylı bir şekilde ele almaktadır. Kitabın içeriği için yazar, 19. yüzyıl sürecinde Bursa’yı ziyaret eden seyyahların gözlemlerinin yanı sıra Başbakanlık Osmanlı ve Cumhuriyet arşivleri, salnameler ve dönemin gazetelerinden de yararlanmıştır.
 

-Mustafakemalpaşa'da İz Bırakanlar Sempozyumu, Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2013

-Bursa ve Resim Sanatı Tarihi, Dr. Yelda Ertürk, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2012

   Kitapta, Bursa’yı konu eden Türk resim sanatına yön vermiş ressamlar ve onların Bursa ile ilgili eserleri incelenmektedir. 

-Pullardaki Bursa (1923-2010), Dr. Murat Kuter, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2012

    Kitapta öncelikle pulun tarihçesi ve ülkemizdeki seyahati, pul hakkındaki bazı temel bilgi ve kavramlar ile Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi Bursa ile ilgili pullar, ilk gün zarfları ve özel damgalar görselleriyle anlatılmakta.

-Bursa Erkek Lisesi, Bursa Araştırmaları Merkezi, 2012

-Uludağ ve Milli Park, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2012

         Kitabın içeriği hakkında bir makale 

- Bir Avuç Bursa, Yavuz Bubik, Gökçen Yayınları, İstanbul, 2012

Acımasız gidişata dur diyemiyorsak da, en azından yaşanmışlıkları yok saymamak, öykü tadındaki denemeleri sayesinde eski Bursa'yı saklandığı yerden gün ışığına çıkarıp yaşatmaya çalışmak sevgili Yavuz sayesinde mümkün olacak gibi görünüyor. Çeşitli taleplerle farklı yıllarda kaleme aldıklarını yeni bir derlemeyle sunmanın, bu kapsamlı külliyatı bugüne taşıyor olmanın buruk hazzını duyuyorum. Umarım yaşı benimkine ulaşmış ya da yaklaşmış gerçek Bursalılar ile bu şehrin anılar bütününün bir bölümünü öğrenmek isteyecek Bursa'dakiler onlara okudukça okudukça ve tekrar tekrar sahip olabilirler. Kendi adıma kitabın sayfalarında kaybolacağım anları düşlüyor ve şimdiden heyecanlanıyorum. Şükran sana sevgili Yavuz Bubik! (Memduh Gökçen)

-Bursa Kitapları Kitabı: Bursa Kaynakçası, Nezaket Özdemir, Bursa Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2011
 
   Bursa hakkında hazırlanmış kitap, tez ve dergilerin tamamını bulacağınız bir kaynaktır.

-Bursa Halkevi ve Uludağ Dergisi, Dr. Mine Akkuş, Nilüfer Belediyesi Yayınları, 2011, 334 sayfa

-Bursa'nın Tarihi Mahallleleri II - Hocataşkın- Kurtoğlu- Meydancık- Namazgâh - Yeşil, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2011

-Bursa Hazireleri, Bedri Mermutlu, Hasan Basri Öcalan, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2011

, Alaattin Dikmen, Bursa Araştırmaları Merkezi, 2011
 
    Alaattin Dikmen tarafından hazırlanmış doktora tezinin kitap haline getirilmesiyle oluşturulmuştur. Büyükorhan, Harmancık, Keles ve Orhaneli ilçelerimizin, detaylı bir şekilde incelenmiştir.

,  Bursa Araştırmaları Merkezi, 2011 
 
    Dr. Özlem Çuhadar’ın “Erken Devir Bursa Camilerinde Revak Uygulamaları” adlı doktora tezinden hareketle oluşturulmuş bir eserdir.

 -Bulgar Gözüyle Bursa , Hüseyin Mevsim, Kitap Yayınevi, 2010, 120 sayfa

    Ülkemizde Osmanlı üzerine yapılan araştırmaların bir sorunu da Bulgar, Sırp, Hırvat veya Slovenlerin yazınsal mirası hakkındaki Türkçe kaynaklarımızın sınırlılığıdır. Hüseyin Mevsim "Bulgar Kaynaklarında Rumeli ve Anadolu Tanıklıkları" başlıklı kapsamlı araştırma tasarısıyla bu eksikliğin giderilmesi yönünde çaba harcıyor. Bu tasarının ilk adımı niteliğindeki Bulgar Gözüyle Bursa konulu çalışmada, Osmanlı'nın ilk başkenti, Uludağ eteklerindeki eşsiz kent, ipekçiliğin merkezi, kaplıcalar diyarı Yeşil Bursa'yla ilgili 19. yüzyılın ikinci yarısı ve 20. yüzyılın ilk yıllarında, gezi notu ve anı türlerinde kaleme alınmış tanıklıklara yer veriliyor. Bu kitapta yer verilen Nikola Naçov, Vasil Kınçov ve Petır Daskalov'un yolculuk notları ve anıları, 1870-1910 yılları arasında Bursa ve yakın çevresindeki toplumsal yaşam, doğal felaketler, İstanbul-Mudanya-Bursa arasındaki ulaşım koşulları, ticaret etkinlikleri, üretim, eğitim sistemi, azınlık okulları, etnik katmanlar arasındaki ilişkiler, bölgenin coğrafyası, camiler ve sultan türbeleri gibi dini ve sivil anıtlar, yaygın söylenceler ve birçok başka konu hakkında bilgiler içeriyor. Doç. Dr. Hüseyin Mevsim Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Bulgar Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı öğretim üyesi. Mevsim'in Stefan Lazareviç; Yıldırım Bayezid'in Emrinde Bir Sırp Despotu adlı çalışması daha önce Kitap Yayınevi tarafından yayınlandı -Tanıtım Bülteninden

, Bursa Araştırmaları Merkezi, 2011
 
    Farklı kesimlerden esnaf ile yapılan sözlü tarih çalışmaları; çarşıdaki sosyal ve kültürel gelişim, ekonomik gelişim, fiziksel gelişim ve dünden bugüne esnaf profili üzerine makaleler ve haritalardan oluşmaktadır. Neslihan Dostoğlu, Necmi Gürsakal, Hasan Basri Öcalan ve Aziz Elbas’ın editörlüğünde hazırlanmıştır.

, Bursa Araştırmaları Merkezi, 2011
 

-Nazım'ın Bursa Yılları - Anılar, Tanıklar, Fotoğraflar, Bilinmeyenler, Güney Özkılınç, Evrensel Basım Yayın, 2010, 185 sayfa

, Sevinç Baysal, Uludağ Üniversitesi Yayınları, 2010
 
    Bursa Ticaret ve Sanayi Odası'nın genel sekreterliğini 34 yıl boyunca yürüten Ergün Kağıtçıbaşı'nın anılarından oluşan kitap Ticaret ve Sanayi Odasının geçmişine ışık tutan değerli bir yapıt.

, Fatma Hayrünnisa Hanım, çev: Nezaket Özdemir, Bursa Araştırmaları Merkezi, 2010 (Ahmet Vefik Paşa’nın torunu Fatma Fahrünnisa Hanım tarafından yazılmış gezi notlarından oluşur)
 

-

-Bursa Ziraat Mektebi, Bursa Araştırmaları Merkezi, 2010, 283 sayfa

-Mekanın Bursa Olsun, Melih Elal, Nilüfer Akkılıç Kütüphanesi Yayınları,  2009, 149 sayfa

, Nezaket Özdemir, Sentez Yayınları, 2009, 352 sayfa
 
    Nezaket Özdemir Bursa Büyükşehir Belediyesi Halk Kütüphanesi'nin kurucu müdüresi. Bursa için durmaksızın üreten bir insan. Önceki gün gazeteme gelerek bana sürpriz yaptı, yeni çıkarmış olduğu kitabını benim için imzaladı. Bu kaçıncı kitap? diye sordum. Yedinci olduğunu söyledi. Kitapları çocukları gibidir Nezaket Hanım için. Geçen yılki Çekirge Köşkleri'nden sonra, son kitabının adı ise "Bursa'nın Anısal Tarihi". Ciltli ve kuşe kağıt olarak çok özenli hazırlanmış. Sponsor firmalar destek vermiş, baskısını ise Sentez Yayıncılık üstlenmiş. "Cumhuriyet Çocuklarının Diliyle", Bursa'nın Anısal Tarihi anlatılıyor. Kitabın hazırlığı bir yıl sürmüş. İçeriğinde, Nezaket Özdemir'in, Bursa'nın köklü, tanınan, sevilen, değişik meslek gruplarından 22 portreyle röportajları yer alıyor. Kimler mi var? Fethi Akkoç, Şükrü Akmansoy, Erdinç Çelikkol, Şinasi Çelikkol, Behran Dik, Ali M. Dinçsoy, Mehmet Elam, Ceyda Ete, Ergun Kağıtçıbaşı, Prof. Dr. Mustafa Kara, Mithat Kırayoğlu, Ali Kurmuş, Prof. Dr. Ahmet Mumcu, Sevim Öztürk, Erdem Saker, Bayram Sarıcan, Hüseyin Sungur, Yahya Şimşek, Turhan Tayan, İzra Venturero, Dr. Necla Kitay Yazıcıoğlu, Doğan Yılmazipek. Tam 352 sayfalık kitapta; kişilerle konuşmalar, aslına sadık kalınarak, kısaltılmadan verilmiş.

, Yılmaz Akkılıç, Nilüfer Akkılıç Kütüphanesi Yayını, 2009
 
    Bu kurum tarafından 3. baskısı yapılan eser, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu önderinin Bursa’ya yaptığı gezilerin, Bursalılar aracılığıyla Türk Ulusu’na aktardığı devrimci ilkelerinin incelendiği ve özelliklere genç kuşaklara yansıtılmaya çalışıldığı bir belgesel özelliğini taşımaktadır. Yılmaz Akkılıç’ın kaynakları tarayarak ve fotoğraflarla zenginleştirerek titiz bir çalışma sonucu hazırladığı bu kitap, özellikle ilköğretim ikinci dönem ve lise öğrencileri için ufuk açıcı ve Atatürk’ün devrimci görüş ve ilkelerini kavramada yardımcı bir temel yapıt niteliğindedir.

-Osmanlı Dönemi Bursa Sürgünleri (18- 19. Asırlar), Ali İhsan Karataş, Emin Yayınları, 2009, 448 sayfa

    İnsanlık tarihi kadar eski bir uygulama olan sürgün etme, bazen iskân bazen de ceza amacıyla hemen her devlet yönetimi tarafından tatbik edilmiş, pek çok kadim devletin kanunlarında yer almıştır. Osmanlı Tarihi boyunca da her iki amaçla uygulanmış, özellikle on sekiz ve on dokuzuncu asırlarda bu yönteme daha çok başvurulmuştur. Bu durum kanunnamelere de yansımıştır. Zira Tanzimat öncesine ait kanunnamelerde pek bahsedilmeyen sürgün, bu tarihten sonra hazırlanan kanunnamelerde bir ceza yöntemi olarak yerini almıştır. Suçluların sürgün edilecekleri yerler hususunda bazı yerleşim merkezleri diğerlerine göre daha çok tercih edilmiştir. Bursa' da bu konuda öncelikle tercih edilen şehirlerdendir. Bu eserde, Osmanlı Devleti'nin son iki  asrında Bursa'ya yapılan sürgünler sebep ve sonuçları bakımından ele alınmıştır.

      Kitap hakkında bir yorum

    Bursa’da Musiki, Türkiye’nin yetiştirdiği önemli müzikbilimcilerden Mahmut Ragıp Gazimihâl’in 1943 yılında Bursa’da Yeni Basımevi tarafından basılan yapıtının, bazı notlar eklenerek hazırlanan ikinci baskısı. Yapıt, Osmanlı’nın ilk dönemlerinden başlayarak Bursa’da musiki yaşamının tarihsel gelişimini inceliyor. Yazar, Osmanlı öncesi dönemden “Üç beş kilisenin âyin ilâhilerinden başka hiçbir şey notaya alınmadı” notunu düşerek başlıyor Bursa’da Musiki’ye. Ardından bir gelişim sürecine ayna tutuyor. Sonra Derviş Ali’den başlayarak Bursa’da musikinin tarihsel kişiliklerinin özet yaşam öykülerini veriyor. “Yenilik Yolunda” başlığıyla sunulan bölümde Cumhuriyet öncesi dönem ve Cumhuriyet döneminde musiki alanında yaşanan gelişmelerin hayli ayrıntılı olarak verildiği yapıt, bir ölçüde Bursa’da müzik tarihini merak edenler veya araştırmak isteyenler için kaynak niteliğinde. Fotoğraflarla zenginleştirilmeye çalışılan yapıtta, ağırlıklı olarak Türk müziğindeki yenileşmeye değinilmekte. Bandoların, orkestraların kuruluşu, İstanbul’dan gelen sanatçılarca düzenlenen konserler… Bursa’da çağdaş müziğin gelişimine omuz veren sanatçı/öğretmenler.

-Bursa Mektupları , Abbot Scheider / Eliza Cheney, Dergah Yayınları, 2009,  151 sayfa

   “İyiliklerin en büyük düşmanı, tabii ki misyonerlerin davasından nefret eder. Binlerce yıldır sınırsız şekilde hüküm sürdüğü bu geniş toprakların en ufak bir parçasını bile feda etmek istemez. Ve onu elinde tutmak için mücadele eder. Misyonerlik teşebbüsleri sert ve yaygın olmakla eleştirilir. Bursa  İstasyonu da bu çatışmalardan nasibini büyük oranda almıştır. Rumlar yıllar boyunca aleni bir şekilde bize karşı çıktılar ve en sonunda onlardan vazgeçildi. Artık tüm çabalarımızı, bize daha çok umut vaat eden  Ermenilere  yöneltmiş durumdayız.” Bir sanatçı veya bir müminden ziyade bir materyalistin kaleminden çıkmış gibi grünmesine rağmen, Mektuplar kıymetli bir metin. Batının misyonerlik faaliyetlerini ve söz  konusunu ‘gözün’   bakışını ortaya koymakla birlikte 19.  yüzyıl Bursa'sına doğru ‘nicel’ bir yolculuğa davet ediyor. Mesele ise  bu Osmanlı kentinde kimin mümin, kimin kâfir olduğu.

-Bursa Mutfağı, Ömür Akkor, İş Bankası Kültür Yayınları, 2009, 357 sayfa (Ömür Akkor bu titiz araştırmasıyla Bursa mutfağının zengin hamur işlerinden, mevsimlik yetişen sebzelerden, yabani ot ve bitkilerden, hiç de azımsanmayacak kadar et ve türlerinden ve sayısı hayli fazla olan tatlılardan oluştuğunu yöresel tariflerle ortaya koyuyor.Bu kitap unutulmuş Bursa mutfağının detaylı olarak anlatıldığı, yemeklerin uygulanarak fotoğraflandığı ilk kitap olma özelliğine sahip)

- Bursa Kütüğü, Kamil Kepecioğlu, Bursa Büyükşehir Belediyesi yayınları, 2009

-Modernleşmenin İçinden Çıkan Mudanyalı Aile: Ahmet Rüştü Efendi ve Oğlu Mehmet Hayri Bey (İpar), Fulya Düvenci Karakoç, Gaye Kitabevi, Bursa, 2008, 80 sayfa

, Elif Şehitoğlu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2008, 164 sayfa
 
    Bu kitabın amacı  "kaplıcaları ve hamamları ile meşhur" Bursa kentinde, geçmişten günümüze uzanan hamam kültürünü ve Osmanlı döneminde yapılmış "halk hamamlarını" etraflıca  tanıtmaktır. Okuyucuların zihninde tüm yönleri ile bir "Türk Hamamı" imgesi oluşturulması amacıyla ilk  bölümde; tarih içinde genel olarak yıkanma geleneği ve hamam olgusunun gelişimi, Osmanlı hamamının mimari ve tarihsel özellikleri, Türk kültüründe hamam geleneğinin önemi sosyal yaşam içindeki yerinden bahsediliyor. Ele alınan her hamam mümkün olduğu ölçüde fotoğraflar ve çizimler ile görsel olarak destek lenmiştir. Mimari çizimlerin tamamı bilgisayar ortamında yapılmıştır. Mimari şemaların bir kısmı çeşitli kaynaklardan elde edilen verilerin - yerinde kontrolleri yapıldıktan sonra - bir araya getirilmesiyle, bir kısmı da yerinde ölçüm ve tespitler yapılarak elde edilmiştir. Bursa hamamlarının günümüzdeki durumuna genel   bir bakışla, görülen bozulmaların nedenleri ve Bursa hamamlarının çağdaş yaşama verimli bir şekilde katılmaları için neler yapılabileceği üzerine bazı öneriler yer almaktadır.

  -Kuruluşundan XIX. Yüzyıl Sonlarına Kadar Bursa, Vasileios I. Kandes, Gaye Kitabevi, 2008, 262 sayfa

Bir Türk Başkenti Bursa, Albert Gabriel, Osmangazi Belediyesi, haz: Neslihan Er, Hamit Er, Aykut Kazancıgil, 2 cilt, 2008

    Albert Gabriel Emir Sultan Camiinde (1908)

    Fransız mimar, restoratör ve sanat tarihçisi Albert Gabriel 1926’da İstanbul’a geldi ve uzun yıllar Türkiye’de kaldı. İstanbul Üniversitesinde arkeoloji ve sanat tarihi dersleri verdi. İstanbul ve Anadolu’daki Osmanlı yapıtlarını inceledi. Fransız Arkeoloji Enstitüsü’nün kurulmasına öncülük etti, bu kurumun yöneticiliğini yaptı. Gabriel’in Osmanlı mimarlığına ilişkin çalışmaları arasında Bursa üzerine hazırladığı kitap da yer almaktadır. İki cilt halinde hazırlanan kitabın ilk cildi metinlerden, ikinci cildi ise fotoğraflardan oluşur. Kentin tarihini, topografik yapısını inceledikten sonra tek tek yapıları ele alır. Gabriel’in çalışması Bursa’daki erken dönem Osmanlı yapılarının tarih, plan, malzeme ve strüktür özellikleriyle sunulduğu kapsamlı bir çalışmadır. 300’ü aşkın fotoğraf arasında, bir bölümü bugün ortadan kalkmış ya da büyük ölçüde değişmiş yapılar yer almaktadır. Bursa ile ilgili kitaplar arasında çok ciddi emek verilerek hazırlanmış ve bir dış gözün kaleminde çıkmış şahane bir eserdir.

-Hatıra ya da Bursa'nın Aynası, Hasan Taib Efendi, İl Özel İdaresi Yayınları, Bursa, 2008

-Bursa Tarihi Kılavuzu, Mülazım Abdülkadir, İl Özel İdaresi Yayınları, Bursa, 2008

-Bursa ve Uludağ, Dr. Osman Şevki, İl Özel İdaresi Yayınları, Bursa, 2008

-Kapitalizmin Taşrası - 16. Yüzyıldan 19. Yüzyıla Bursa'da Toplumsal Süreçler ve Mekansal Değişim, Sevilay Kaygalak, İletişim Yayınları, 2008, 240 sayfa
 

-Bursa'nın Çanakkale Kahramanları, Ali Işıklarlı, Yarımada Yayınları, 2007, 64 sayfa

    Çanakkale Savaşı, bir milletin yeniden diriliş mücadelesidir. Bu mücadelenin zaferle  sonuçlanması, bütün bir milletin ortak azmiyle gerçekleşti. Fedakârlığın, kahramanlığın ve yurtseverliğin şahlandığı bu savaşta kuşkusuz bütün ordu büyük bir mücadeleyle görevini yerine getirdi. Çanakkale Savaşları'nda Bursa Seyyar Jandarma Taburu'nun ve bu taburdan şehit düşen askerlerin üstün hizmeti özel olarak mutlaka anılmalıdır. Bursa'yı Çanakkale'de haysiyetle temsil eden, sadece Bursa Seyyar Jandarma Taburu değil, adını Çanakkale Zaferi'ne altın harflerle yazdıran kahramanlardır. Bu çalışmada onların eşsiz mücadelesine şahit olacaksınız - Arka Kapak

-A. Galip Tokça'nın İki Mütareke Arasında Mudanya Hatıraları- Savaşın Sona Erdirildiği Kent Mudanya, (haz) Yılmaz Akkılıç, Mudanya Belediyesi yayınları, 2007.

-Bursa ve İstanbul Hatıratı, A. De Rochebrune, Kitabevi, 2007, 174 sayfa  

-Suyun Bursa Serüveni, Hasan Ertürk , Uludağ Üniversitesi Yayınları, Bursa, 2006 

-Bursa'da Yakın Zamanlar, Yılmaz Akkılıç, Bursa Ticaret Borsası ile Bursa Gazeteciler Cemiyeti'nin ortak yayını, Bursa, 2006, 336 sayfa

-Bursa Erkek Lisesi,  Mehmet Selim Sivritepe, Gaye Kitabevi,  2006, 198 sayfa

    Türkiye'nin en uzun ömürlü okullarından olan Bursa Erkek Lisesi 1885'te kurulmuştur. 2006'da  121. kuruluş yıldönümünü kutlamaktadır. Okul, önce idadi ve sonra sultani ve lise sıfatıyla hizmet verilmiştir. En  mükemmel şekline Cumhuriyet döneminde ulaşmıştır. Lise eğitim tarihimizin canlı şahididir. Bu kadar uzun zaman diliminde Bursalı ve Bursa dışından gelen pek çok talebenin yetişmesine, kültürlü bir insan olarak toplumda yer edinmesine katkıda bulunmuştur.Onları yükseköğrenime hazırlayıp Türkiye'nin yetişmiş insan gücü ihtiyacını gidermeye çalışmış ve halen de çalışmaktadır.

  -Osmanlı'yı Kuran Şehir, Mustafa Armağan, Timaş Yayınları, 2006, 280 sayfa

-Benim Bursalarım,  Necmi Gürsakal , Alfa Aktüel Yayınevi, 2006, 125 sayfa

Biz bu şehri ne okuduk, ne yazdık; onu hiç ama hiç anlamadık. Bencil beyinsizliklerimizin sığ sularında çaresiz kalacağımızı, aklımıza bile getirmedik. Parçaladık, öğüttük, sırıtıp gülüp geçtik. Her bir parçanın bizden neler götürdüğüne dönüp bir bakmadık. Zamanı ve mekânı bozuk para gibi harcadık. Ne kadar kırık dökük olsalar da onlar yine de benim Bursalarım. Bir kış akşamı eve dönerken, bahara doğru pazaryerinde, belediye otobüslerinin yorgun kalabalığında ve bir okulun son ders zilinde onlar hep Benim Bursalarım          (Tanıtım Yazısından)

 -Tanpınar'ın Dünyasında Bursa, Osmangazi Belediyesi Yayınları, 2005

-Anılarda Bursa, haz: Muvaffak İnan, Yenisoluk Gazetesi Yayınları, Bursa, 2005

 Bu kitap hakkında bir değerlendirme yazısı

-Tanıkların Anlatılarıyla Bursa Tarihi  (Sözlü Tarih Arşivi 1919-1938), Doç. Dr. Saime Yüceer,  Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü Kent Tarihi Araştırmaları Merkezi, 2005

      Bu kitap hakkında bir değerlendirme yazısı

-Erguvan Muhabbeti, haz: Ramis Dara, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yerel Gündem 21 Yayınları,  Bursa, 2005

-Bursa'da Vakıfların Sosyo- Ekonomik İşlevleri, Cafer Çiftçi, Gaye Kitabevi, 2004, 328 sayfa

    Yerel tarih araştırmaları doğrultusunda, belirli tarihsel zaman dilimlerine bağlı olarak, Bursa'da kurulmuş vakıfların incelendiği bu araştırma, kent tarihine vakıf kurumları vasıtasıyla sosyo-ekonomik açıdan katkıda bulunmaya çalışmaktadır. Bursa şer'iye sicillerinde yer alan, vakıf muhasebe kayıtlarının incelenmesi sonrasında oluşturulan bu çalışma, ağırlıklı olarak avarız vakıfları ve para vakıfları üzerinde yoğunlaşmaktadır. Avarız vakıfları, avarız vergilerini ödeyen, mahalle, köy ve esnaf teşekküllerinin mühimmat ihtiyaçlarını karşılayan, yerleşim birimlerinde bulunan cami, mescit ve su yolları gibi yapıların bakım ve onarımını gerçekleştiren ve vakıf binalarında çalışan görevlilerin ücret ve maaşlarını ödeyen yardımlaşma kurumlarıdır.

-Seyyahların Gözüyle Bursa  1326-1923, Heath W.Lowry  - Eren Yayınları, 2004, 190 sayfa

    ABD Princeton Üniversitesi, “Osmanlı ve Modern Türk Etüdleri Profesörü olan Heath W.Lowry araştırmalarınının büyük çoğunluğunu Osmanlı arşivlerinde nüfus, arazi ve vergi defterleri üzerinde yoğunlaştırmaktadır. Orijinal adı “Ottoman Bursa in Travel Accounts (Indiana University: Ottoman and Modern Turkish Studies Publications) 2003 olan eseri Seyyahların Gözüyle Bursa adıyla dilimize çevrilmiştir. Bu eser, Osmanlı Döneminde, Bursa’yı ziyaret eden seyyahların, günümüze ulaşan yazarlarının ve seyahatnamelerinin ışığında Bursa’nın sosyal ve ekonomik tarihini ortaya koymaktadır. Bursa ile ilgili kitaplar arasında en kıymetli eserlerden biridir.

-Bursa Burcunda Edebiyat, 9. Bursa Edebiyat Günleri, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, Bursa, 2004, 368 sayfa

-Bursa'da Dünden Bugüne Tasavvuf Kültürü 3, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, 2004, 335 sayfa

, Prof. Dr. İsmail Doğan, Gendaş Kültür Sanat Yayıncılık, 2004, 359 sayfa
 

    Eylül ve Bursa yazıları Bursa kent kültürünün gelenek üzerinde gelişen zengin dağarcığını nostalji ve narsistik duyarlıklar açısından kurcalayan yazılardır. Yazıları, bilimsel zeminin katı ve sıkıcı havasından kurtararak tipik bir kent sosyoloji denemelerine dönüştüren etkenler bu denemelere çocukluğu, gençliği ve Bursa sevgisini katan duygusal motiflerdir. O nedenle Eylül ve Bursa, çocukluğu ve ilk gençlik yılları Bursa’da geçen bir bilim adamının kaldığı yerlere doğru yazı ve düşünce dünyasıyla günümüzden bir yolculuk denemesi olarak kabul edilmelidir.”

  -Öğretmen Mektupları, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, 2004

-Bursa Sultanları, Türkan Ö. Genç,  Hakimiyet Gazetecilik Matbaacılık A.Ş., 2004, 232 sayfa

-Bursa'da İşgal Günlüğü, Derleyen: Canib Bey, Düşünce Kitabevi Yayınları İstanbul, 2004, 274 sayfa           Kitaptan kısa bir bölüm

-Bursa Yazıları, Ali Aksoy, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, 2004, 240 sayfa

-Ahmet Hamdi Tanpınar Şiiri - Bursa Şiirleri, Osmangazi Belediyesi Yayınları, 2003

-Manolya Durağında Roman, 8. Bursa Edebiyat Günleri, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, Bursa, 2003,  295 sayfa

-Şer'iye Sicillerine Göre XVI. Yüzyıl İkinci Yarısında Bursa Esnafı ve Ekonomik Hayat,  M. Asım Yediyıldız, Arasta Yayınları, 2003, 209 sayfa

    XVI. Yüzyıl ikinci yarısında Bursa esnafı ve Bursa'da iktisadi hayatın ele alındığı bu eserde, dönemin sosyo-ekonomik yapısı, esnaf-mekan ilişkisi, esnafın sosyo-ekonomik ilişkileri, esnafın toplumdaki rolü ve devlete karşı yükümlülükleri, ağırlıklı olarak Mahkeme Sicillerinden kalkılarak araştırılmaktadır. Yazar, XVI. Asır ikinci yarısında Bursa esnafı ve iktisadi hayatının anlaşılabilmesi için, dönemin sosyopolitik ve ekonomik durumunu de genel hatlarıyla ele alırken, dünyada meydana gelen iktisadi, siyasi ve coğrafi alandaki gelişmelerin Osmanlılara yansımalarını da göz önünde bulundurmaktadır.

-Evliyaları ve Abideleri ile Şehirler Sultanı Bursa, İlhan Yardımcı, Uludağ Yayınları, 2003, 528 sayfa

-Bursa Folkloru, Hülya Taş, Gaye Kitabevi, 2002, 256 sayfa

    Osmanlı İmparatorluğu'na uzun yıllar başkentlik yapmış bulunan Bursa, zengin kültür ve medeniyet merkezlerinden biridir. Bursa'nın sahip olduğu bu zenginliklerden en önemlisi de folklor unsurudur. Kitapta, yöre ile ilgili giyim-kuşamdan şenliklere, geleneksel oyunlardan el sanatlarına bu zenginlikler gözler önüne serilmektedir. Doğum, sünnet, askerlik ve ölümle ilgili gelenek ve görenekler incelenmekte, ayrıca Bursa'nın gelenek ve görenek yönünden bölgelerle karşılaştırılması yapılmaktadır.

-Kırk Bir Yılın Seyir Defteri - Bursa Festivali, Banu Demirağ, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, 2002

  İçindekiler:

Bursa’nın İlk Festivali- Haluk AKSU
Amatör Ruhla Profesyonel Sonuç- Mustafa TAYLA
Bir Festival Anısı- Cihan BORÇBAKAN
İlk Festivaller- Necati AKGÜN
Festivalin Ufak Tefek Taşları- Niyazi MENTEŞ
Unutulan Kış Festivalleri- Cihat DEMİRÖREN
Reform Yılları- Halit CURA
Folklorun Gücü- Zekrai GÜMÜŞDİŞ
Festivali Festival- Leyla İLOVA
Kimler Geldi Kimler Geçti- Ferruh Ulukardeşler      Komiteden Vakfa- Osman ODMAN
Festivalin Gerçek Sahibi- Mutlu URAZ
Fırtınalı Rönesan Ömer ERSÖZ
Sanat ve Belediy Teoman ÖZALP
Sanata Askeri Dopin Ekrem BARIŞIK
Sanata Başkan Katkıs Erdem SAKER
Vakıf ve Tiyatr Feyha ÇELENK
Uzun Soluklu Mesa Ahmet Ö. ERDÖNMEZ
Sanatsal Yaklaşıma Kadın Kokus Melek APAYDIN
Uluslararası Altın Karagöz Halk Dansları Yarışması
Uluslararası Bir Jüri Başkan Mustafa TURAN
Bir Halk Dansları Emekçisi- Şinasi PALA

-Çınarlı Kentin Dili, 7. Bursa Edebiyat Günleri, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, 2002

-Bursa'nın Ufak Tefek Taşları, Ramis Dara, Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, 2001

-Osmanlı Döneminde Bursa, Neslihan Türkün Dostoğlu, Vehbi Koç Vakfı - Akmed Yayınları - Arkeoloji Dizisi, 2001, 2 cilt, 414 sayfa, İngilizce - Türkçe - Fransızca

-Bursa'da Tarikatlar ve Tekkeler, Mustafa Kara, Sır yayıncılık, 2001, 508 sayfa

     Tasavvuf kültürünün ve tarikatların Anadolu'ya girişinde Bursa'nın önemli bir yeri var. Osmanlı devletinin ilk büyük siyasi merkezi oluşu, bu şehrin böyle bir özellik kazanmasında belirleyici bir role sahiptir. Elinizdeki eser, Bursa'da Tarikatlar ve Tekkeler başlığını taşıyorsa da belirtilen özelliklerden dolayı genel olarak Anadolu tasavvuf kültürü açısından da giriş bilgilerini ihtiva etmektedir. Bu bakımdan hem Emir Sultan, Muhyiddin Üftade, İsmail Hakkı Bursevi ve Niyazi Mısri gibi tanınmış mutasavvıfları; hem de Anadolu'da kurulan ilk Nakşi tekkesinden, Bektaşilik ve Mevleviliğe kadar geniş bir yelpazede dergahları, Bursa tarihinde ve dolayısıyla bu kitapta bulmak mümkündür.

-Bir Bursa Efsanesi, Lam'i Çelebi, Kitabevi Yayınları, 2001, 412 sayfa

    Tarih ufkunda daima parlayan yıldız kümelerinden olan Bursa ve onun kucağında ebediyeti yaşayan sayısız müellif, nakkaş, mutasavvıf, şair, şehzade, sultan; sadece Türk kültür tarihinin dikkatini çekmemiştir. Cennet gibi güzelliği ile her zaman ilgi odağı olan şehir Osmanlının kuruluş müjdecisi ve ilk başkenti olması yanında; yakın tarihte de sanayi ve  ticaretin mühim merkezlerinden birisi olmuştur. Çok değişik alanlarda elli civarında eser veren, XVI. yüzyılın büyük düşünür ve şairlerinden "Camı-i  Rum" diye anılan Lami'ı Çelebi, devrin devlet adamlarının takdir ve sevgisini kazanmıştır. Şair adeta Bursa ile birlikte anıldığından; Kanuni Sultan Süleyman'ın bu şehri ziyareti söz konusu olduğunda, Şehrengiz ve hemen akabinde de Münazara-i Baharu Şita adlı eserlerini yazar. Şairin ölümüne  doğru yazdığı Münazara-i Bahar u Şita; alegorik  mahiyette olup, sanatının zenginliklerini sergilediği, efsanevi unsurlar taşıyan önemli teliflerindendir.

- Milli Mücadelede Bursa, Orhan Hülagü, Emre Yayınları, 2001, 400 sayfa

     Büyük ve yıkıcı etkileri olan savaşlardan sonra, hiçbir devletin ayakta kalması mümkün değildir. Sultan 2. Abdülhamid'in tahttan indirilmesinden sonra, kurulan meşrutiyet yönetimi,pek çok hatalar yapmış, son dönemlerdeki yöneticilerin hatt-ı hareketleri yıkılışı hızlandırmıştır. Birinci Dünya Harbi neticesinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması devleti, İtilaf devletlerinin istilası altına sokmuş ve Türkler küçük bir toprak parçasına sıkıştırılmıştır. Bu eserde, ana hatlarıyla, -daha sonra imzalanacak Sevr Antlaşması'nın provasından ibaret olan Mondros Ateşkeş Antlaşması ile, Bursa ve havalisinde bu antlaşmanın uygulanması ve duyulan tepkilerle kurulan direniş örgütleri ve yörede gelişen diğer bazı olaylar ele alınmaktadır - Arka Kapak

, Ramis Dara,  Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, 2001, 168 sayfa
 
        Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü emekli öğretim görevlisi Ramis Dara Bursa için yazdığı deneme yazılarını bir araya topladı. ”Edebiyat düşsel bir mekan yaratma çabasıysa, varolan mekanlara yazıyla dokunarak da yapılabilmeli” diyen yazar denemelerini üç başlık altında toplamış. Birinci bölümde Bursa efsanelerini, ikinci bölümde Cumalıkızık, Mudanya, Gemlik, Orhaneli, Keles, Büyükorhan, Harmancık ilçeleri anlatan yazarın belgelerle desteklenmiş dinamik bir anlatımı var. Kitabın son bölümünü Bursa edebiyatına ayıran yazar iki Bursalı şair; Lâmiî Çelebi ile Metin Güven’i ve koleksiyoncu Hüsnü Züber’i anlatıyor.

-Canımdaki Bursa, Enver Ayhan, Bursa Gazeteciler Cemiyeti yayını, 2001, 135 sayfa

-Manolya Ağacının Kökleri, Banu Demirağ, Ege Yayınları, İstanbul, 2000

    İçindekiler:

Bursa Benim Neyimdir, Ramis DARA
1. BÖLÜM: Bursa – Edebiyat
Kentte Olmak ya da Yolculuklarda Bursa, Ali ÖZÇELEBİ
Kent Sevgisi, Bursa ve Ben, Turhan GÜREL
Bursa’da Yaşamak, Odile ÖZÇELEBİ
Bursa’da Küçük Kıyamet, Mustafa ARMAĞAN
Bursa Defineleri, Hilmi HAŞAL
Bursa Çevresinde Uğur ve Uğursuzluk Üzerine Boş İnanlar, İhsan ÜREN
İnebey Sokağı, Kerim EVREN
Rumeli İnsanlarına Bursa’dan Bakmak, Ali AKSOY
Bursalı Edebiyatçı Fakihe Odman’ın Hayatı ve Eserleri Üzerine, Nevzat ÇALIKUŞU
Esrarengiz Elyazması ‘Sandık Hikayesi’ Serüveni, Jean-Louis MATTEI
Bursa’da 1960’lı Yıllardaki Sanatsal ve Eğitsel Etkinlikler, Mehmet AYDIN
Merhaba Bursa, Vicdan EFE
Bursa’da Yağmur Ağrısı, Aydoğan YAVAŞLI
İzmir Körfezinden Bursa’ya, Hasan EFE
Bursa’da Zaman/sızım, Serdar ÜNVER
Bursa’dan Bir Çizer: Ahmet AYKANAT. Melih ELAL
2. BÖLÜM: Şehir – Sanat – Şiir – Edebiyat
Şiirler – Şairler – Şehirler, Ahmet ÖZER
Kırık Anılar Garında Bir Tren Sesi Duyabilmek, Vedat YAZICI
Ufuk Yatay Kavramı Kaybolmadan, Neşe KAREL
Merhaba Dostum, Murat KURT
Depremi ve Aşkı Birlikte Yaşamak: ‘Ay Tutulması’ , Cihan OĞUZ
Şiirin Ağırlığı, İlyas TUNÇ
Delirium Tremens, Engin TURGUT
Yaşam ve Şiir, Nilay ÖZER
‘Hayatımın En Kötü Kitabını Nasıl Yazdım’ , Haydar ERGÜLEN
Necatigilli Anılar, Sabit Kemal BAYILDIRAN
‘Hatırada Kalan (Hece) Değişmez Zamanla, Hüseyin Cahit KERSE
İkinci Yeni’nin Fotoğrafı, Yunus KORAY
Edip Cansever’in ‘Kaybola’ Şiirinde Kişilik, Veysel ÇOLAK
Geçmiş Zaman Tesellileri, Murat BATMANKAYA
Kadın Şairlerde, Aşk ve Mekan Anlayışı, Derya ÇOLPAN
Kimbilir Kaç Mecidiye, An’nanemin Çocukluğu, Hüseyin PEKER
Ahmet Uysal’ın Şiirinde Bursa, İbrahim OLUKLU
Hilmi Haşal’ın Şiirinde Anla(tı)msal Uyum Sorunu, Mustafa DURAK

-Saklı Zamanlar,  Ramis Dara, Asa Kitabevi, 2000, 197 sayfa

-Osmanlı'nın İlk Başkenti Bursa, Engin Özendeş, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 1999, 202 sayfa

-Vefasız Olsa da Zaman (Gönül Kahvesi), Niyazi Menteş, Bursa Ticaret Borsası yayını, 124 sayfa

-Bursa Şehrengizi, Mustafa Armağan, İz Yayıncılık, 1998, 216 sayfa

    İnsanlar şehre soru sorduğunda şehir olumlu ya da olumsuz cevaplar gönderir de, şehirler insana soru sormaya kalktığında neler olur? Hele bu soru hayatın, arzuların, hatıraların, rüyaların, hülyaların, mazi hasretinin ocağında korlaşmış ateşten cümlelerle üflenmişse canevine kişinin, ömür boyu şehrin önüne açıp açıp kapattığı bulmacaları çözmekle uğraşmaya mahkumdur. Her adımda yeni sürprizlerin, yeni duyguların, hassasiyetlerin, yeni (ve eski) hayatların, hatıra yüklü bulutların, ilhamla karışık aydınlanışların nefesini hisseder ensesinde. Bir "Bursa  Vurgunu" olan Mustafa Armağan da bir şehrin anlam  katları arasında yolculuğa çıkanlardan. O yalnız Bursa'yı Evliya Çelebi'den Tanpınar'a, Musa Baba'dan, Karaçelebizade Abdülaziz'e, Ahmed Vefik Paşa'dan Hz. Süleyman'a, Dr. Osman Şevki'den rahip Menthon'a kadar kendisinden önce Bursa bulmacasına adları karışmış olanlarla yüzleşerek değil, bir şehir  felsefesi oluşturmanın zorlu adımlarını katederek de yeniden  yorumlamaya girişiyor. Zengin birikimini, inşa etmek ile düşünmek arasında dokuduğu renkli bir kanaviçe şeklinde işliyor yazar. Bursa'da hepimizin içinde  yaşayan anne-şehri bulmak isteyenler için münbit bir kitap "Bursa Şehrengizi". -Arka Kapak

-Bursa Medreseleri,  Mefail Hızlı, İz Yayıncılık, 1998, 207 sayfa

    Osmanlı Devleti'nin kuruluş ve yükseliş sürecini kapsayan klasik dönemi siyasi boyutuyla  ele alan çok sayıda bilimsel araştırmaya rastlamak mümkün. Ancak, özellikle Osmanlı kurumlarını konu edinen çalışmalara aynı sıklıkla tesadüf etmek pek kabil değil. Devlet ya da milletleri sadece siyasi geçmişleriyle değerlendirmek bazı hataların, yanlış anlamaların ve eksik yorumlamaların yapılmasına yol açabiliyor. Dolayısıyla, siyasi boyutu ihmal etmeyen sosyo-kültürel tarih çalışmaları bu noksanlıkların giderilmesine ciddi katkılar sağlayacaktır. Böyle çalışmalara Bursa'dan başlanması ise kuruluş ve yükseliş sürecinin doğru tasviri için kaçınılmaz görünüyor. Doç. Dr. Mefail Hızlı bu perspektifi esas alarak gerçekleştirdiği araştırmasında büyük ölçüde mahkeme sicillerine dayanmak suretiyle klasik dönemin Bursa medreselerini konu edinen ilk  müstakil eseri ortaya koymuş bulunuyor - Arka Kapak

-Bursa Şairleri Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri,  Kadir Atlansoy,
Asa Kitabevi, 1998, 424 sayfa

    XVI. yüzyıl sonuna kadar Osmanlı Devleti'nin birinci; bu tarihten sonra da İstanbul'un ardından ikinci sırada gelmek üzere en çok şair yetiştiren şehir olması, edebiyat tarihi açısından Bursa'nın sahip olduğu önemli bir özellik ve ayrıcalıktır. Bursa'da ilim, kültür ve sanat tarihi üstüne bilgi veren önemli kaynaklardan biri de Bursa Vefeyatnameleridir. XVII. yüzyıldan günümüze kadar zeyiller halinde ulaşan bu eserlerde, şehir monografisi özelliklerinin yanı sıra şuara tezkireleri tarzında bilgilere de yer verilmektedir. Kitapta, kültür tarihinde Bursa'nın yeri, klasik Türk Edebiyatı kaynaklarındaki Bursa ile ilgili şairler, Bursa Vefeyatnamelerindeki şairler ve biyografiler bölümleri yer almaktadır. Bursa ile ilgili sayıları 300'ü bulan şairlerin isimleri ve büyük bölümünün biyografileri bu çalışmada ilk bilgiler olarak ortaya konulmaya  çalışılmaktadır (Arka Kapak)          

-Mizandaki Bursa, haz. Özkan Eroğlu, F. Özsan Matbaacılık Sanayi, Bursa, 1997

-Bursa'da Bir Başka Zaman, 2. Bursa Edebiyat Günleri,  Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, 1997

-Kurtuluş Savaşı'nda Bursa, Yılmaz Akkılıç, Bursa Kültür ve Turizm Vakfı Yayınları, 1997

-Bursa İvaz Paşa Külliyesi, Salih Pay,  Eğit-San Yayınları , 1996, 272 sayfa

-Bursa'da Edebiyat, Edebiyatta Bursa, 1. Bursa Edebiyat Günleri, Edebiyatçılar Derneği Yayınları, 1996, 159 sayfa

-Bir Masaldı Bursa,  Engin Yenal, Yapı Kredi Yayınları, 1996,  563 sayfa

-Sait Faik ve Biz, Bursa Erkek Lisesi Yayınları, 1990, 108 sayfa

-Bursa Evliyaları ve Tarihi Eserleri, Hasan Turyan, Öner Yayınevi, 1982, 535 sayfa

-Bursa'da Eski Eserler Eski Şöhretler, Şeref Erler, Özkardeşler Matbaası, Bursa, 1972
 

 Öğretmen Şeref Erler’in 1965 yılında yazdığı ve Bursa’nın tarihini, coğrafi durumunu ve turistik Bursa’yı anlattığı 80 sayfadan oluşan kitabın başlıkları şöyle:
1. Bursa’da hükümdarlık yapan Padişahlar
2. Cami ve türbeler
3. Alimler
4. Kumandanlar
5. Hanlar
6. Kaplıca ve hamamlar
7. Eski okullar ve Bursa çınarları

-Herşeyi ile Bursa, Rüknettin Akbulut, Sulhi Garan Matbaası, 1957, 240 sayfa

-Edebiyatımızda Bursa, Fazıl Yenisey, 1956 -    Bu Kitabın Önsözü

-Bursa'da Ulucami, Kazım Baykal, İbrahim Horoz Basımevi, 1950, 159 sayfa                 Yazar hakkında ayrıntılı bilgi

-Bursa, editörler: Vedat Nedim Tör, Şevket Rado, Yapı Kredi Bankası Bursa şubesi açılışı münasebetiyle, 1948    (Sunuş yazısı)

-3. Bursa Sergisi Kitapçığı, 1923

-Bursa Köy Güvendeleri - Gelenekselden Evrensele- Bursa Senfonisi, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları

-Barış Senfonisi - Mavi Büyü - Bursa Senfonisi , Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları

-Osmangazi Belediyesi Bizim Mahalle Dizisi

        Hisar Bölgesi                                                Çekirge Semti